Bîra qederê - Nefel
Bîra qederê - Nefel Bîra qederê - Nefel
Êdî fotograf ê bipeyivin... »Nav: Bîra Qederê Gengre (çeþn): Roman Tarîxa destpêka nivisînê: 15 Tîrmeh 1951 Destpêk: Herkes dimire; bira û birazî, yar û evîndar, heval û dost, hogir û rêger, nêz û nas.. hemû wefat dikin. Dora min jî hat, niha jî dora min e. Di rûpela yekemîn a deftereke biçûk de, bi destnivîseke gelek xweþik û xwar, weha hatiye nivisîn. Di vê þeva kesertijî de, nivîs bi ronahiya çirayeke biçûk, bi zehmetî dixuyin. Rêz, berî niha bi hefteyekê, hatine nivisîn û rêzên herî dawîn in ko li pey Celadet Alî Bedirxan, neviyê mîrê dawîn ê mîrekiya kurdî Cizîra Botanê, Mîr Bedirxan, lawê kurdperwerê navdar Emîn Alî Bedirxan, mane. Þev e. Îþev 22-ê tîrmehê ya 1951-an e. Þev, þeva ko dora romana Bîra Qederê rapêçaye, bi giranî daketiye. Dinya germ e. Þam, bajarê sirgûnê, warê derd û keseran, goristana malbata Bedirxanan, þahîdê mirina Celadet Alî Bedirxan, westiyayî, dikeve xewê. Þeva giran û westiyayî rûniþtevanên bajarê kevn û navdar Þamê dixe nav hêlekana xewê û dilorîne. Xalîçeya ji stêrikan pêkhatî, li jor, li esmanan, bi rengên xwe yên xas ên welatê rohelatê, li xewa þeva Þamê nobedarî dike. Lê li Þama miqedes û þerîf a misilmanan, jineke navsal ranezaye; Rûþen Bedirxan, keça Salih Bedirxan, jina Celadet Bedirxan, diya sê zarokan, Huseyma, Sînemxan û Cemþîd. Xew jê dûr e. Ev bûye hefteyekê ko xew neketiye çavên wê. Belê, bi temamî hefteyekê... Ew dixwaze, pir dixwaze ko razê, her tiþtî ji bîr bike, deng, pejn, hîs jê bi dûr bikevin û bikeve nav xewa bêdawîn û here da ko xwe bi hevalê xwe yê jiyanê Celadet Beg bigihîne. Lê nabe, xewa ko hertim li kêlekê bû, hertim dihat û çavên wê digirtin, niha winda bûye. Reh û damarên wê vekiþiyayî, xwîna wê miçiqî, devê wê kilîtbûyî, bêhereket û bêlebat, ji hefteyekê û vir ve, ew hiþyar e. Ji heþ, bîr û mêjî pê ve, her derê wê miriye, winda bûye. Bi tenê mêjî, heþ û bîr jîndar in, ji her carî bêtir û xurtir jîndar in. Roj û bûyerên bihurî, E-POSTE: INFO@NEFEL.COM MALPER: WWW.NEFEL.COM BÎRA QEDERÊ • 7
gotin û xeberdanên do, tahm û bîhnên jibîrbûyî, niha, yek bi yek, tên û li dora Rûþen Xanimê digerin. Umrekî dirêj, jiyaneke rengîn, niha, digel her kitekitê, bi ser wê de tê. Her tiþt, her alî, her gotin, her gav, her rêz û rûpela jiyana Celadet Beg, niha, bi awayekî ecêb, tên bîra Rûþen Xanimê. Niha, di vê þeva germ û kambax de Rûþen Xanim jî dixwaze bikeve pey Celadet Beg, pê re bikeve nav xewa ebedî, here ba wî. Lê çawan? Celadet Beg niha tune ye, winda ye. Meriv çawan hînî windabûn û windakirinê dibe? Kursiya wî ya ko ew hertim li ser rûdiniþt, niha, vala ye. Ken û dengê wî yê navdar di nav dîwaran de, li derekî, veþartîne. Peyv û gotinên wî yên kîbar nayên bihîstin. Masa wî ya xebat û nivisînê, bêzar û ziman, li hêviya wî ye. Pênûs, defter û kitabên wî, peregende, li ser mase û refan, li hêviyê ne. Pakêtên wî yên cixarê, plakên wî yên musîka klasîk li hêviyê ne. Kinc, cil û bergên wî li hêviyê ne. Zarokên wî li benda bavê xwe ne. Ehmedê Fermanê Kîkî, dengbêjê wî, nexweþ, di nav nivînan de, li hêviyê ye. Kewên wî yên yekta, çavgirtî, li benda fîtika wî ne... Lê ew nayê, ew tune ye. Ne li vê odê, ne li oda razanê, ne li hewþê, ne li kêleka bîrê, ne li çapxanê, ne li klûba tucaran a bajêr, ne li qahwexana taxa Muhacirîn û ne jî li tu derekî din... Niha, bi tenê hîsa windabûnê ya biquwet û xurt heye. Meriv çawan fêrî vê hîsê dibe? Mirinê hat, Celadet Beg û bedena wî bir û li pey xwe jî ev hîsa kambax xiste nav malê. Vê hîsê niha mal vegirtiye. Malê reþa xwe girêdaye. Ji roja mirinê û vir ve ye, mal, Rûþen Xanim, zarok, nas û xizm, meriv û dost li þînê rûniþtine. Roj bi girî dest pê dikin û diqedin. Bi sedan, bi hezaran kes tên. Rûþen Xanim, herçî ew e, bûye dîla hîsên bêdeng. Ew li oda rûniþtinê ya mezin, navenda jiyana wan a ko ew hîn bûbûn, li erd, dîwar, têkber, xalîçe û kursiyan dinihêre û bêdeng difikire. Zarok razane, heye ko ew ranezane, lê ji jûrên wan deng nayê. Mêvanên ko ji bo þîn û tahziyê hatine, hin di odên mêvanan û hin jî di malên nas û dostan de razane. Rûþen Xanim ne li ser kursiyê, lê li erdê, herwekî ko Celadet Beg pirî caran dikir, rûniþtiye. Na, ew rûneniþtiye, li ser kêlekê dirêj bûye: Li kêlekê du xwelîdank tijî xwelî û cixare hene. Li berê çaydankeke biçûk, qedeheke nîvtijî û þekirdankek hene. Li kêleka wan, nameya ko Celadet Beg, berî mirinê nivisîbû, heye, »Yavrum Rûþen...« Hema li ber, deftera ko Celadet Beg ji bo nivisîna romanê hilbijartibû, vekirî, li pêþiyê ye. Li doraliyê jî tiþtên ko li pey Celadet Begê mane, peregende, li vê derê, wê derê, belavbûyî hene; kaxiz, defter, kitab, kovar, rojname, name, pênûs û resim... Bi taybetî jî resim, þahîdên um- 8•BÎRA QEDERÊ E-POSTE: INFO@NEFEL.COM MALPER: WWW.NEFEL.COM
- Page 1 and 2: oman MEHMED UZUN Bîra qederê NEFE
- Page 3 and 4: 2•BÎRA QEDERÊ E-POSTE: INFO@NEF
- Page 5 and 6: Mehmed Uzun: Bîra Qederê Weþanxa
- Page 7: 6•BÎRA QEDERÊ E-POSTE: INFO@NEF
- Page 11 and 12: destên wî di bêrîkên pantolon
- Page 13 and 14: qesreke pir mezin dixuyê. Qesr sp
- Page 15 and 16: yên ewran, bi aramî, xwe dilivîn
- Page 17 and 18: kûr-kûr dinale. Rûþen Xanim, di
- Page 19 and 20: çare nîn e. Min nexwest ji Emîn
- Page 21 and 22: Esad Paþa qahwa tahl dixwaze. Di d
- Page 23 and 24: Lê ew çi ye! Dengek tê. Dengê z
- Page 25 and 26: - Yadê, helbet lawê min ê li bap
- Page 27 and 28: »Fotograf û fotografkêþî þore
- Page 29 and 30: wî, dev û lêvên wî, poz û çe
- Page 31 and 32: latê Kurdistanê ye. Ji nêrîna w
- Page 33 and 34: havingeh û seyrangehan. Girav, bi
- Page 35 and 36: - Eferim kurê min, ji niha ve tu n
- Page 37 and 38: nîvroyê jî, Emîn Beg zarok werg
- Page 39 and 40: Amojna Sitî jî pê re bûne. Umr
- Page 41 and 42: û. Çavên wî, mîna çavên teyr
- Page 43 and 44: Kurdi... Yek jî, bi tîpên erebî
- Page 45 and 46: Emîn Beg spasî wezîrê ko weha d
- Page 47 and 48: Bedirxaniyan digirt. Celadet, di v
- Page 49 and 50: 48• BÎRA QEDERÊ E-POSTE: INFO@N
- Page 51 and 52: li pey hev, derin. Dîsan li jor ç
- Page 53 and 54: danê êvarê, bi kêfxweþî dadiq
- Page 55 and 56: zîzî û melûlî, stran û þiîr
- Page 57 and 58: cîh de bû. Ew roj, tevî her kitk
gotin û xeberdanên do, tahm û bîhnên jibîrbûyî, niha, yek bi yek, tên û<br />
li dora Rûþen Xanimê digerin. Umrekî dirêj, jiyaneke rengîn, niha, digel<br />
her kitekitê, bi ser wê de tê. Her tiþt, her alî, her gotin, her gav, her rêz û<br />
rûpela jiyana Celadet Beg, niha, bi awayekî ecêb, tên bîra Rûþen Xanimê.<br />
Niha, di vê þeva germ û kambax de Rûþen Xanim jî dixwaze bikeve pey<br />
Celadet Beg, pê re bikeve nav xewa ebedî, here ba wî. Lê çawan?<br />
Celadet Beg niha tune ye, winda ye. Meriv çawan hînî windabûn û<br />
windakirinê dibe? Kursiya wî ya ko ew hertim li ser rûdiniþt, niha, vala<br />
ye. Ken û dengê wî yê navdar di nav dîwaran de, li derekî, veþartîne. Peyv<br />
û gotinên wî yên kîbar nayên bihîstin. Masa wî ya xebat û nivisînê, bêzar<br />
û ziman, li hêviya wî ye. Pênûs, defter û kitabên wî, peregende, li ser mase<br />
û refan, li hêviyê ne. Pakêtên wî yên cixarê, plakên wî yên musîka klasîk<br />
li hêviyê ne. Kinc, cil û bergên wî li hêviyê ne. Zarokên wî li benda bavê<br />
xwe ne. Ehmedê Fermanê Kîkî, dengbêjê wî, nexweþ, di nav nivînan de,<br />
li hêviyê ye. Kewên wî yên yekta, çavgirtî, li benda fîtika wî ne... Lê ew<br />
nayê, ew tune ye. Ne li vê odê, ne li oda razanê, ne li hewþê, ne li kêleka<br />
bîrê, ne li çapxanê, ne li klûba tucaran a bajêr, ne li qahwexana taxa<br />
Muhacirîn û ne jî li tu derekî din...<br />
Niha, bi tenê hîsa windabûnê ya biquwet û xurt heye. Meriv çawan fêrî<br />
vê hîsê dibe? Mirinê hat, Celadet Beg û bedena wî bir û li pey xwe jî ev<br />
hîsa kambax xiste nav malê. Vê hîsê niha mal vegirtiye. Malê reþa xwe<br />
girêdaye. Ji roja mirinê û vir ve ye, mal, Rûþen Xanim, zarok, nas û xizm,<br />
meriv û dost li þînê rûniþtine. Roj bi girî dest pê dikin û diqedin. Bi sedan,<br />
bi hezaran kes tên. Rûþen Xanim, herçî ew e, bûye dîla hîsên bêdeng. Ew<br />
li oda rûniþtinê ya mezin, navenda jiyana wan a ko ew hîn bûbûn, li erd,<br />
dîwar, têkber, xalîçe û kursiyan dinihêre û bêdeng difikire.<br />
Zarok razane, heye ko ew ranezane, lê ji jûrên wan deng nayê.<br />
Mêvanên ko ji bo þîn û tahziyê hatine, hin di odên mêvanan û hin jî di<br />
malên nas û dostan de razane. Rûþen Xanim ne li ser kursiyê, lê li erdê,<br />
herwekî ko Celadet Beg pirî caran dikir, rûniþtiye. Na, ew rûneniþtiye, li<br />
ser kêlekê dirêj bûye: Li kêlekê du xwelîdank tijî xwelî û cixare hene. Li<br />
berê çaydankeke biçûk, qedeheke nîvtijî û þekirdankek hene. Li kêleka<br />
wan, nameya ko Celadet Beg, berî mirinê nivisîbû, heye, »Yavrum<br />
Rûþen...« Hema li ber, deftera ko Celadet Beg ji bo nivisîna romanê<br />
hilbijartibû, vekirî, li pêþiyê ye. Li doraliyê jî tiþtên ko li pey Celadet Begê<br />
mane, peregende, li vê derê, wê derê, belavbûyî hene; kaxiz, defter, kitab,<br />
kovar, rojname, name, pênûs û resim... Bi taybetî jî resim, þahîdên um-<br />
8•BÎRA QEDERÊ<br />
E-POSTE: INFO@NEFEL.COM MALPER: WWW.NEFEL.COM
Change language