Bîra qederê - Nefel

here sultaniyê, nik ezîzeyên xwe yên fransiz. Celadet jî wê here malê,
Kiziltoprakê, nik germahiya nas a malbatê. Sal destpêka 1913´ê, danê
êvarekê yê zivistanê ye. Ew divê bigihên ser Basrayê, keþtiya ko dê here
Kadiköyê. Celadet bi gavên fireh dimeþe, Canan jî dilezîne ko xwe bi
Celadet bigihîne.
– Canan, ev kevirên ko em pê lê dikin, bi xwîn in, Celadet dibêje.
Hemû der û dorên Bab–i Aliyê, Cada Bab–i Aliyê bi xwîn e.
Canan dengê xwe nake, bêdeng, li pêþiya xwe dinihêre û dilezîne.
Dinya sar e, bayekî sar û hiþk tê. Baran nîn e, lê erd ewçend celb e ko
meriv pir bi zehmetî dimeþe. Li doralî, ji esker û zabitan pê ve, kes naxuye.
Esker di nav paltoyên xwe yên dirêj, li ber derî û caxên avahiyên
Bab–i Aliyê di nobetê de ne. Caðaloðlu û Bab–i Alî ko dilê siyaset û
weþanên dewleta osmanî ne, mîna eskerên nobedar, îro stûxwar in...
Ne bi tenê wê rojê, ji demekê ve bû ko ew stûxwar bûn. Dewleta Osmanî
westiyayî û nexweþ bû. Ewrên reþ esmanên Osmanî vegirtibûn. Dewleta
Osmanî bûbû mîna wazoya þikestî, ew carekê, bi qetl û kuþtinan, þikiyabû,
êdî hew dicebirî. Ittîhad we Terakkî Partîsî li ser hukim bû. Hukimdarê
dewletê Siltan Mihemed Reþad li ber destê wan mîna leyistokekê bû, wan
her tiþtê xwe bi Siltan didan qebûlkirin û pê dilîstin. Piraniya »Ittîhatçiyan«
zabit bûn, di þer û lecan de mabûn, destê wan bi xwîn, mêjiyê wan mucrîm
bû. Ew hem xeyalperest hem nîjadperest bûn. Tirk, tirkî, tirkîtî ala wan, vegirtina
hemû Asyayê, welatê bav û kalên tirkan armanca wan, qirkirina
gelên din ên osmanî mirazê wan bû. Þûr zar û zimanê wan, demançe edet
û ûsila wan bû. Her çiqas kesên li derveyî wan, dijî wan, dûrî wan hebûn,
ew neyarên wan bûn. Herkes diviya tirk bûya, ne bi tenê tirk, »tirkçî« jî
bûya. Islamiyet, osmanîtî, biratiya gelên osmanî... ev hemû winda bûbûn.
Siyaseteke zordar, darê zorê, tifing û demançên kuþtinê li dar bûn... Tovên
kîn û nefretê, mirin û kuþtinê dihatin çandin.
Ez bawer nakim ko te dil hebe ko tu rûpelên romanê bi kuþtin û mêrkujiyên
wan tijî bikî û romanê biqulipînî ser bûyerên tarîxî. Lê behsa çendine
ji wan pêwist e. Di behsa sûretê 3-an de, te jî, min jî qala Pira Galatayê kir.
Galata ko di umrê min de bûbû neqþeke esasî û di muhaciriya min a dirêj
de bûbû siya xeyalên min, di eynî wextê de, bû warê yekemîn ê kuþtinan.
Li ser textên riziyayî yên Pira Galatayê, di tarîxa 6 Nîsan 1909-an de (ez
dizanim, tu ji bikaranîna tarîxên weha hez nakî, lê ev jî pêwist in), Hasan
Fehmî, sernivîskarê rojnama Serbestî, bi destê Ittîhatçiyan hate kuþtin.
E-POSTE: INFO@NEFEL.COM MALPER: WWW.NEFEL.COM
BÎRA QEDERÊ • 85