Bîra qederê - Nefel

Wê roja Þehzadebaþiyê, Ismaîl Gansperenskî, merivekî ko ji welatên
xerîb hatibû û hê baþ bi tirkî nizanîbû, di konferansa xwe ya dirêj de, her û
her behsa tirk û tirkîtiyê kir. Wî, bi tirkiya xwe ya ecêb ko me bi dijwarî jê
fahm dikir, her digot »türk we gayri türk«. Gava konferans qediya, me jê bi
tenê tiþtekî fahm kir; li ser axa dewleta Osmanî bi tenê tirk hene, herkes tirk
e û herkes wê tirk be... Bi gotina birayên me yên kurdên soran, gotinên wî
qor bûn. Hema di wê salonê de, kesên ko tirk bûn, bawer bike, bi tiliyên
destekî dihatine hejmartin. Ez û hevalên min, em þeþ kes bûn; du kurd,
çerkezek, arnawitek, gurciyek û rûmek. Belê, em osmanî bûn, lê ne tirk.
Hurmeta me ji bo »Halîfeyê rûyê zemîn« bêdawîn bû, em misilman bûn, lê
ne tirk. Em bira bûn, lê ne tirk... Hingî me li xwendegehê rojnameyek diweþand.
Ez gerînendeyê wê bûm. Dotira roja konferansê, min ji bo rojnamê,
li ser kurd û Kurdistanê, bendeke çandî û tarîxî nivîsî û di rojnamê
de weþand.
Herçî ew qisên qor, digel ko ew qor bûn, bûn sebebê perçebûn û
hilweþîna Dewleta Osmanî, bûn sebebê ax û axîn, qîrîn û hawar, kîn û nefret,
mirin û kuþtinê. Welat bû gundekî xirbe, jê dû û dûman bi esmanan
ket. Riyên welêt bi cendekên miriyan tijî bûn, teyr û tûr li serê veniþtin...
Min ev hemû, digel her kitekitê, bi hêz û quweta gotina niviskî, ji Mistefa
Kemal Paþa re nivîsîn. Lê heyhat... kesên ko bi fort û hêza þûrê xwe bawer
bin û bîr bi quweta gotina nivîskî nebin, guh nadin gotina nivîskî heta ko
ew bi xwe, bi tecrubên xwe, nebînin ko hêza þûrê xwînrêj ne bi qasî îlim û
zanîn, peyv û gotina nivîskî ye...
Bi dû konferansê re, li ber deriyê tiyatroyê, Celadet û hevalên wî li hev
dinihêrin. Ji kesî deng dernakeve. Tirk û tirkîtî... »Herkes Türk olmak
mecburiyetinde... Bu ülke Türklerindir« Celadet lal bûye, nikare
bipeyive, ker bûye, hew dengan dibihîse, mîna ko yek dilê wî diguviþîne.
Ew, bêdeng, bîhnteng, ji hevalên xwe xatir dixwaze, serê wî di ber de, dest
di bêrîkên pantolon de, hêdî hêdî, ji wir bi dûr dikeve. Di mêjiyê wî de
dengê Ismaîl Gansperenskî, dilê wî, pihêt, hildavê.
5Dilê Celadet pihêt hildavê. Di êvareke ronî ya havîna 1912-an de,
Celadet, Kamuran û çar hevalên xwe li aliyê Kadiköyê,
Fenerbahçê, li bexçê Otel Belvu rûniþtine û þîva êvarê dixwin û bi
qaseyên zîvîn meya sor a Belvuyê vedixwin. Wan hemûyan bi serfirazî
xwendina xwe xelas kirine û vê yekê pîroz dikin. Bexçê Belvu, mîna her
76• BÎRA QEDERÊ E-POSTE: INFO@NEFEL.COM MALPER: WWW.NEFEL.COM