Bîra qederê - Nefel

in qonaxên fireh ên Bedrî Paþa, Alî þamîl Paþa, Osman û Husên Paþa. Lê
carina jî, mîna vê êvarê, ew tên mala Emîn Begê. Zarokên Mîr Bedirxan
ji welatê Mîr Bedirxan hatine veqetandin û vegera wan qedexe ye, lê
dewlemend û desthilatên welêt tên Stembolê nik wan. Bûyerên berî 52
salan wan bi hev re girêdide. Tarîxa wan a hevgirtî dibe pira navbera wan
û welêt û xelkê kurd. Mîr Bedirxan jî ji Goristana Kurdî ya Þamê rêberiya
wan hemûyan dike.
Eger giregirên kurdan zêde na
yên mala Emîn Begê, ji ber ko mal, li gora malên din, biçûk e. Mal, li
Kiziltoprakê, hinekî ji taxê bi dûr e, ew ji bexçeyekî fireh û xaniyekî
duqatî tê pê. Her qatek çar ode hene. Odeyên qata jorîn, yên razanê ne;
oda Emîn Beg û Samîha Xanimê, oda Sureya, oda Celadet û Kamuran û
oda Hîkmet, Tewfîk û Safter. Di qata jêrîn de jî saloneke fireh û dirêj ko
ji du milan tên pê, odeyeke fireh a xebatê, odeyeke mêvanan û odeyeke
mezin a hizmetkarên malê hene. Oda xebatê, odeyeke fireh e û li bexçê
dinihêre. Li aliyê bexçê, li ber pencerê maseyeke dirêj û li koþeya rastê ya
masê sandûqeke biçûk heye. Li kêleka sandûqê jî pênûsin û du murekebdank,
bi dûzan, hatine rêzkirin. Li ber sandûqê jî kitêbek, di nav bergekî
çerm de, mîna remzê masa xebatê, hertim bal dikiþîne. Kitab, destnivîsa
Mem û Zîn a þaîrê navdar û milî yê kurdan Ehmedê Xanî ye. Kitab ji
kitabxana Mîr Bedirxan a welêt maye. Bedirxanî wê mîna kitabeke
miqedes diparêzin. Zarokên Mîr Bedirxan bi vê kitabê dest bi dersên xwe
yên zimanê kurdî û hesta Kurdistanê kirine. Hecî Qadirê Koyî, þaîrê
kurd û perestiþkarê Ehmedê Xanî ko li Stembolê, di salên 1860-70-an
de, mamostayê Emîn Beg û birayên wî bû, li ser rûpela yekemîn a destnivîsa
Mem û Zînê þiîreke dirêj nivisiye. Di þiîrê de ew qala mezinahiya
Ehmedê Xanî û esera wî Mem û Zînê dike û dibêje; »Eman qedrê bizane
em kitêbe / Le dinya êstekî hemtay nemawe / Le eyamî heyatî þêxî Xanî /
Le ser nisxey xet ew nûsirawe...« Ji bilî kitab, pênûs û murekebdankan, li
ser masê tu tiþt nîn e. Ser masê her gav paqij e. Lê herdu aliyên dîwarên
odê heta jor bi kitab, kovar, rojname û kaxizan ve tijî ne. Refên kitêban
heta banê ber bi jor bûne. Li aliyê rastê odê, li ber refan nêrdewaneke
dirêj heye da ko meriv pê hilkiþe û kitabên ko meriv nikare xwe bigihîniyê,
daxe jêr. Ji pencerê aliyê paþ ê bexçê dixuye. Ev alî tevî dar in, lê di
nav daran de, dareke çinarê bi qurnê xwe yê stûr û qehîm hemû dar xistine
bin bandûra xwe. Li ser qurnê dara çinarê, hin rêz, bi çaquyan, ji
aliyê zarokan, hatine kolandin. Yek ji rêzan, bi tîpên latînî, weha ye;
E-POSTE: INFO@NEFEL.COM MALPER: WWW.NEFEL.COM
BÎRA QEDERÊ • 41