Bîra qederê - Nefel

latê Kurdistanê ye. Ji nêrîna wî dixuye ko ew xwediyê berpirsiyariyên
mezin û zehmet e. Nerîna wî, nerîna serok û rêberan e. Kaxizên di destan
de jî nîþan dide ko ew merivê heyama xwe ye, ne paþdemayî, lê pêþketî ye.
Ew bîr bi guherînên mezin ên civakî yên cîhanê dibe û bala wî li ser
þoreþên teknîkî ye. Heye ko loma ew di vê fotografa duwemîn a romana
Bîra Qederê de dibe pardarê þoreþa ko R. Xendamian di qertên xwe de
behs dike. Di welatê Osmaniyan de zû bi zû meriv rastî kesan nayê ko di
destê wan de kaxiz hene. Bi tenê komeke biçûk a civata Osmanî bi karên
kaxiz, xwendin û nivisînê rabûne. Ronakbîrî, lebatên çandî, edebî,
hunerî û felsefî, bi tenê karê komekê ye. Komek ko di bin tesîra pêþketinên
Awrûpayê de maye û bi Awrûpê re di nav pêwendiyeke xurt de ye.
Kaxizên ko di destê Emîn Begê de ne, nîþan didin ko Emîn Beg jî mensûbê
koma bijarte ye.
Rûyê Emîn Beg, li gora rûyê Samîha Xanimê, dirêjtir e. Poz, pozê Mîr
Bedirxan e; pozê beranan. Riya wî ko êdî spî dike, xweþiyeke taybetî dide
rûyê wî. Rî hem asaleta nerînê temam dike hem jî germahiya çavan
dineqiþîne. Lê belê, di fotografê de cîhê hema bala merivan dikiþîne, çav
in. Meriv pêþî li çavan dinihêre, paþê çavên xwe li ser rû, beden û kincan
digerîne û bi dû re dîsan li çavan vedigere. Çav, navenda fotografê ne.
Çav mezin û vekirî ne; ew mîna du libên stûr ên tiriya reþ dibiriqin. Li ser
çavan ken û germahiyeke însanî dixuye. Lê ne bi tenê evçend, tevî ken û
germahiyê, êþ û nermahiyeke þexsî jî dixuye. Çav dipeyivin û saloxdana
hîs û jiyana Emîn Beg dikin. Ew êþ û nermahiya þexsî ko li ser çavan dixuyin,
du stûnên jiyana Emîn Beg in. Wî çavên xwe bi wan vekirine û bi
wan dijî. Wî çavên xwe li welatekî xerîb, li sirgûnê vekirin. Sal, 1851 bû.
Sal, xedar û dijwar bû; bi ser têkçûna serhildana bavê wî Mîr Bedirxan re,
bi tenê pênc sal derbas bûbûn. Bi dû têkçûna serhildanê re, bavê wî, dê û
dêmariyên wî, mam û metên wî, kek û etên wî, hemû kesên malbata Mîr
Bedirxan, zaro û zêç, kal û pîr, ji welatê Cizîra Botanê hatin bidûrxistin.
Rûyê wan ber bi welatên nenas û xerîb hate zivirîn. Mîr Bedirxanê ko ji
bo heyîn û hebûna welatê xwe serî hildabû ji welatê xwe bûbû. Ew pêþî li
Stembolê hatin bicîhkirin, paþê jî Mîr Bedirxan sirgûnî girava Girîtê bû,
dan û standina wî bi hemû dinê re hate birîn û vegera wî ya welêt hate
qedexekirin. Emîn Beg, lawê mîrê kurdan, çavên xwe, rojek ji rojên zivistana
Zerya Spî ya bi ba û baran, ji welatê bav û kalan pir bi dûr, li girava
tenê û bêkes, li dinyayê vekir. Xerîbiya welatên nenas û hesreta welatê bav
û kalan ji roja bûyinê ve mohra xwe li jiyana wî xist. Jiyana wî bi xerîbî û
30• BÎRA QEDERÊ E-POSTE: INFO@NEFEL.COM MALPER: WWW.NEFEL.COM