Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
FOTOGRAF 2: Bedirxanî; mîrên kurdan,<br />
xwedanþan, lê bindest<br />
1Ev fotograf di wan salan de ko êdî gotinên »Ceco, Cecoyê min« li<br />
ser lêvan in, tê kiþandin. Sal 1895 e, ji deman payiz e. Li hemû<br />
Kadiköyê du fotografkêþên hoste hene; Th. Servanis û R.<br />
Xendamian. Yê yekemîn cihû, yê duwemîn ermen e. Mîna her tiþtê<br />
Kadiköyê, fotografkêþî jî di destê endamên miletên têkel de ye. Fotograf<br />
û fotografkêþî, hem li Stembol û Kadikoyê hem jî di nav hemû tixûbên<br />
dewleta Osmanî de, nav û tiþtên nû ne. Nav û tiþtên nû ko pir bala xelkê,<br />
lê bi taybetî jî pir bala giregir, dewlemend û paþayên dewleta Osmanî<br />
dikiþîne. Berê lewhe û wêne hebûn, niha jî fotograf. Berê wênekêþ û resam<br />
radihiþtin pênûs û firçan û li ser kaxiz û cawan bi rojan, mehan,<br />
dixebitîn da ko resimek, wêneyek bînin pê. Lê niha fotografkêþ, bi<br />
alîkariya makîna xwe, di nav kêliyekê de, xebateke demeke dirêj tîne pê.<br />
Meriv, rû, çav, dev, nihêrîn, awir di nav bîskekê de direþin ser kaxizên taybetî<br />
yên spî û dibin nemir.<br />
Fotograf nemiriyê direþîne ser kaxizan. Fotograf rehetiyeke nû, bi<br />
riyeke pir erzan, dide merivan. Meriv çi jî bike, çiqas hoste be jî, resim tu<br />
carî bi eslê xwe namîne. Hin tiþt, hin xêz, hin reng yan kêm in, yan jî<br />
zêde. Lê fotograf, ev îmkana nû, ne welê ye; her tiþt mîna eslê xwe ye.<br />
Fotografkêþ makîna xwe datîne ser sêpiyê, kêlîkê ji çavika makînê, li kesê<br />
ko dixwaze bibe nemir dinihêre, dibêje »dîqet« û pê li qumçika makînê<br />
dike. Ew kurte-dema ko fotografkêþ pê li qumçikê dike, êdî kurte-demek<br />
e ko tu carî ji bîr nabe; fotograf hatiye kiþandin, kopiyek ji eslê wê hatiye<br />
pê û ya girîng, ew kopiye dê her û her bimîne. Ne wext û herikîna wextê<br />
ne jî mêjî û kalbûna mêjî êdî dikare wê kurte-demê bide jibîrkirin.<br />
Kopiya ko eynî mîna eslê xwe ye, dê li ser dîwaran, di nav bêrîkan de, di<br />
nav kaxiz, defter û kitêban de bên parastin. Meriv dê car bi car, dem bi<br />
dem, li wan binihêre û kesê li ser fotografê bi bîr bîne. Ew kes êdî ne winda<br />
ye, bêdeng û bêziman be jî, ew her û her heye.<br />
E-POSTE: INFO@NEFEL.COM MALPER: WWW.NEFEL.COM<br />
BÎRA QEDERÊ • 25
Change language