Bîra qederê - Nefel
Bîra qederê - Nefel Bîra qederê - Nefel
FOTOGRAF 15: Ela bela bin mehmûdî... Her yer karanlýk... Je t-entende toujour, son tour... Ka banê me yê ezîzan, kanî war, kanî lo lo, lê lê li ku, kanî deng... 1Xezal... Çavên wê... Fotografa 15-an a Bîra Qederê gelekî biçûk e. Heye ko ew biçûktirîn wêneya hemû romanê ye. Di vê fotografê de çar kes hene; Celadet Alî Bedirxan, du eskerên reþik ên fransiz û yekî din. Serê kesê çaremîn ê fotografê ko kincên siwîl lê ne, nexuyaye. Roger Lescot, fotografkêþê vê fotografê, serê kesê çaremîn dernexistiye. Hemû bedena girs heta qirikê di fotografê de ye. Lê serî nîn e. Ew kî ye? Çima serê wî derneketiye? Kî pê dizane! Lê di vê fotografa biçûk a reþ û spî de, tiþtê herî balkêþ xezaleke biçûk e. Xezaleke biçûk ko di nav destên eskeran de, li ser erdeke qiraç, bi çavên gelekî balkêþ, li kamerayê dinihêre. Esker jî li ser totikan rûniþtine û bi kêfxweþî li kamerayê dinihêrin. Ew dikenin. Ew bi ser ketine; xezal, bi saxî, hatiye girtin. Ew xezala girtî, bi serfirazî, nîþan didin. Heçî Celadet Beg, rengê rûpelên Bîra Qederê, ye, li pê ye. Lê ew li ser xezalê xwar bûye û xezal, ji stirîhan, pêgirtiye û li kamerayê dinihêre. Ji rawestê dixuye ko kesê çaremîn ê bêserî jî li kamerayê dinihêre. Xezal navenda vê fotografê ye. Heye ko loma, yanî ji bo ko xezal baþ bixuyê, kesê çaremîn bêserî derketiye. Roger Lescot ko ji hal û hewalê fotograf û fotografkiþandinê nizane, çavika kamerayê di ser xezalê de rawestandiye. Pêwendiyeke xurt di navbera kesên vê fotografê û kamerayê de heye. Hemû bi dîqet li kamerayê dinihêrin. Xezala biçûk jî, matmayî, li kamerayê dinihêre. Lê xezal û nêrîna wê... Xezal di nav destan de ye. Destên ecêb, xerîb û nenas ew ji qiloç û lingan girtine. Kesên nenas li dora wê civiyane û wê, maxrûr û serfiraz, nîþan didin. Ew girtî ye. Di vê kurtedema kiþandina fotografê de ew çi hîs dike? Kî dizane! Xwezî zimanê wê yan jî zimanê vê fo- E-POSTE: INFO@NEFEL.COM MALPER: WWW.NEFEL.COM BÎRA QEDERÊ • 253
tografê hebûya û bikaribûya hîsên wê, ji bo xwendevanên Bîra Qederê, bigota. Lê mixabin, fotograf napeyivin, ew bi tenê nîþan didin. Ev fotografa ko Mr. Lescot bi kameraya xwe ya biçûk, bi lez û ji bo Florens û Rewþen Xaniman, kiþandiye, du çavên germ, þêrîn û reþ ên xezalekê nîþan dide. Nêrîna xezalê ecêb germ e, bêpayan kûr e. Lê di eynî wextê de, nêrîna wê sar e, pir sar e. Xezal ditirse. Xezal dîl e, bêgav û bêçare ye. Nêrîna wê nêrîna dîl, bêgav û bêçaran e. Fotografa ko dê bibe xatirayeke biçûk a salên ber bi 1950-an, nêrîneke zîz berpêþ dike. Herdu eskerên reþîk, di nav kincên xwe yên boz ên eskerî de, li dora xezalê rûniþtine û dikenin. Di nêrîna wan de, biserketin heye, serfirazî û kêfxweþiya gihîþtina hedefan heye. Lê di nêrîna Celadet Beg de ko di navbera herdu eskeran de rawestaye û bi destan ji qiloçên zirav ên xezalê girtine, ew kêfxweþî û serfirazî naxuyê. Ew xwar bûye û li kamerayê dinihêre, bi tenê dinihêre. Nêrîna wî ne mîna nêrîna xezalê ye ne jî mîna ya eskeran. Bi tenê aram û nerm e. Kincên ko li ser wî ne, yên seyd û nêçîran e. Ew jî mîna yên eskeran, boz in. Porê wî yê ko ji pêþiyê hinekî weþiyaye, ketiye ser eniya wî û eniya fireh girtiye. Porê wî spî dike. Herweha simbêl û rîha wî jî. Qelîþek û qermîçokên rûyê wî gelekî kûr in. Rengê spî yê payizê ko hew germ dike, bi ser Celadet Beg de girtiye. Celadet Beg kal û westiyayî dixuyê. Nêrîna wî nêrîneke kal û westiyayî ye. Di vê wênê de baþ dixuyê; kalîtiyê rengê Celadet Beg guherandiye û bi rengê xwe yê taybetî yê spî ew, ji nû ve, neqiþandiye. Mr Lescot ko vê fotografê, bi serfirazî, ji bo bermaliya xwe û ya Celadet Beg dikiþîne, bêyî ko haya wî jê hebe, nêrîna west û kederê jî dikiþîne. Ew, bi nezanî, þahîdiya west û kedera çavan jî dike. Herwekî ko hatiye gotin, di neqþên her fotografekê de çend alî û çend reng hene, -wekî vê fotografa nû ya Bîra Qederê. Nêrîna germ û sar a xezalê û nêrîna westiyayî û kal a Celadet Alî Bedirxan. Nêrînên du qederan. Na, heye ko nêrînên qederekê... Kî dizane?.. 2Kî dizane? Heye ko nêrînên Celadet Beg û Ehmedê Fermanê Kîkî, nêrînên du qederên cihê yên kurdî, mîna hev in. Heye ko ew mîna hev difikirin jî. Þev e, bêdengiya þevê ye. Di nav bêdengiya þevê de dengê nerm û tenik ê bilûra Ehmedê Fermanê Kîkî ye. Þam e, goristana belengaz a Taxa 254• BÎRA QEDERÊ E-POSTE: INFO@NEFEL.COM MALPER: WWW.NEFEL.COM
- Page 203 and 204: eriya min bi pêþeroja me hebû. M
- Page 205 and 206: dan, xwarina Þengê jê kêm nedik
- Page 207 and 208: serê zinaran / Guhdarên te ne! /
- Page 209 and 210: mirinê û min li stran û bilûra
- Page 211 and 212: gotiye, »Bila ehlê min ziktêr, g
- Page 213 and 214: da ko bikaribe bimeþe. - Mîrê mi
- Page 215 and 216: - Heye ko çend fotograf jî pêwis
- Page 217 and 218: Belê, demançeyek jî, demançeyek
- Page 219 and 220: Ew dikenin. Celadet Beg radibe û d
- Page 221 and 222: wan keç. Hejmara kesên mala Mîr
- Page 223 and 224: me re tahl bû û me xwe dabû aliy
- Page 225 and 226: kir û berhemên edebiyata devkî d
- Page 227 and 228: aþ dinasî. Ji malbata me ya fireh
- Page 229 and 230: tu gotinê bînî ser Heyveronê, h
- Page 231 and 232: de çûye û hatiye û li ber dest
- Page 233 and 234: 232• BÎRA QEDERÊ E-POSTE: INFO@
- Page 235 and 236: hin rûpelên romana Bîra Qederê
- Page 237 and 238: Beg, Ehmedê Fermanê Kîkî. Lê v
- Page 239 and 240: - Sed heyf ko Haco Axa ev roj nedî
- Page 241 and 242: Bilgaristan vegirtibûn... Lê li h
- Page 243 and 244: - Were berxa min, tu jî were, Cela
- Page 245 and 246: nekira û dilopeke din li behra mi
- Page 247 and 248: nav ax û herî / Û dawî... þeva
- Page 249 and 250: onî û aliyê tarî. Çaxa aliyê
- Page 251 and 252: Cihû... Hê di sala 1942-an de, di
- Page 253: 252• BÎRA QEDERÊ E-POSTE: INFO@
- Page 257 and 258: Dengê bilûrê; dostê teyr û til
- Page 259 and 260: heval û dostên min jî, yek bi ye
- Page 261 and 262: Hêstir ji çavên wê tên. Tevî
- Page 263 and 264: Min qet bi bîra Cananê nebir. Ez
- Page 265 and 266: - Ma quweta me heye? - Herê kurê
- Page 267 and 268: yê ziman û edebiyatê dimeþand h
- Page 269 and 270: Axa... ewê xwe... yanî qamîþê
- Page 271 and 272: heta êvarê, heþê min li ser wan
- Page 273 and 274: û kenên xwe mitbax geþ dikirin,
- Page 275 and 276: xwe, tîkeyekî goþtê biraþtî y
- Page 277 and 278: hew pê re bipeyive, jê re bibêje
- Page 279 and 280: Þev dadiket. Ez û þevê, hevalê
- Page 281 and 282: li gora rabûn û rûniþtina bav
- Page 283 and 284: îcar ez hinekî bi dapîra xwe Rû
- Page 285 and 286: þikestiye, umir kal e. Û... û r
- Page 287 and 288: hebûna. Anliyor musun? Ev hemû d
- Page 289 and 290: difikirin. Bîhn û hilma wan a nas
- Page 291 and 292: erdan geriyam. Bi roj û þevan, he
- Page 293 and 294: Celadet Beg bi bîhneke giran a der
- Page 295: ina vedigere û li yên din dinihê
tografê hebûya û bikaribûya hîsên wê, ji bo xwendevanên Bîra Qederê,<br />
bigota. Lê mixabin, fotograf napeyivin, ew bi tenê nîþan didin. Ev fotografa<br />
ko Mr. Lescot bi kameraya xwe ya biçûk, bi lez û ji bo Florens û<br />
Rewþen Xaniman, kiþandiye, du çavên germ, þêrîn û reþ ên xezalekê nîþan<br />
dide. Nêrîna xezalê ecêb germ e, bêpayan kûr e. Lê di eynî wextê de, nêrîna<br />
wê sar e, pir sar e.<br />
Xezal ditirse. Xezal dîl e, bêgav û bêçare ye.<br />
Nêrîna wê nêrîna dîl, bêgav û bêçaran e. Fotografa ko dê bibe xatirayeke<br />
biçûk a salên ber bi 1950-an, nêrîneke zîz berpêþ dike.<br />
Herdu eskerên reþîk, di nav kincên xwe yên boz ên eskerî de, li dora<br />
xezalê rûniþtine û dikenin. Di nêrîna wan de, biserketin heye, serfirazî û<br />
kêfxweþiya gihîþtina hedefan heye. Lê di nêrîna Celadet Beg de ko di<br />
navbera herdu eskeran de rawestaye û bi destan ji qiloçên zirav ên xezalê<br />
girtine, ew kêfxweþî û serfirazî naxuyê. Ew xwar bûye û li kamerayê dinihêre,<br />
bi tenê dinihêre. Nêrîna wî ne mîna nêrîna xezalê ye ne jî mîna ya<br />
eskeran. Bi tenê aram û nerm e. Kincên ko li ser wî ne, yên seyd û nêçîran<br />
e. Ew jî mîna yên eskeran, boz in. Porê wî yê ko ji pêþiyê hinekî weþiyaye,<br />
ketiye ser eniya wî û eniya fireh girtiye. Porê wî spî dike. Herweha simbêl<br />
û rîha wî jî. Qelîþek û qermîçokên rûyê wî gelekî kûr in. Rengê spî yê payizê<br />
ko hew germ dike, bi ser Celadet Beg de girtiye. Celadet Beg kal û<br />
westiyayî dixuyê. Nêrîna wî nêrîneke kal û westiyayî ye.<br />
Di vê wênê de baþ dixuyê; kalîtiyê rengê Celadet Beg guherandiye û bi<br />
rengê xwe yê taybetî yê spî ew, ji nû ve, neqiþandiye. Mr Lescot ko vê fotografê,<br />
bi serfirazî, ji bo bermaliya xwe û ya Celadet Beg dikiþîne, bêyî<br />
ko haya wî jê hebe, nêrîna west û kederê jî dikiþîne. Ew, bi nezanî,<br />
þahîdiya west û kedera çavan jî dike. Herwekî ko hatiye gotin, di neqþên<br />
her fotografekê de çend alî û çend reng hene, -wekî vê fotografa nû ya<br />
Bîra Qederê.<br />
Nêrîna germ û sar a xezalê û nêrîna westiyayî û kal a Celadet Alî<br />
Bedirxan. Nêrînên du qederan. Na, heye ko nêrînên qederekê... Kî<br />
dizane?..<br />
2Kî dizane? Heye ko nêrînên Celadet Beg û Ehmedê Fermanê Kîkî,<br />
nêrînên du qederên cihê yên kurdî, mîna hev in. Heye ko ew mîna<br />
hev difikirin jî.<br />
Þev e, bêdengiya þevê ye. Di nav bêdengiya þevê de dengê nerm û tenik<br />
ê bilûra Ehmedê Fermanê Kîkî ye. Þam e, goristana belengaz a Taxa<br />
254• BÎRA QEDERÊ E-POSTE: INFO@NEFEL.COM MALPER: WWW.NEFEL.COM
Change language