Bîra qederê - Nefel

hikum. Piþtî guherîna hikumeta Fransayê, li Lubnanê jî hilbijartin
çêbûye û serekekî nû yê lubnanî, (ne fransiz), Emile Eddé hatiye hilbijartin.
Tevî ewr û baranê, dinya nerm û germ dibe. Rengên keskesorê
dixuyin.
Celadet Beg ê, di dara dinê de, cara yekî, bibe bav, bibe xwedî zarok. Ji
niha ve, wan nav jî hazir kirine; eger zarok kur be, nav ê bibe Safter, eger
ew keç be, navê bibe Sînemxan.
Ma ji wê rojê xweþtir roj heye ko meriv dest bi romana kurdî bike?
Celadet Beg li þaneþînê rûniþtiye û weha difikire. Wî masa portatîf
vekiriye, pêþgîrekî fireh avêtiye serê, teyfikeke tijî meywe daniye ser masê,
devê þûþa araqa lubnanî vekiriye, îskan dagirtiye û difikire; niha jî hûnandina
gotin û komekên kurdî divê, romaneke ronî divê.
Berî ko ez gotinê bînim ser romanê, divê ez çend tiþtên biçûk ko te ji bîr
kirin, bibêjim û bi bîra te bînim.
Yek; me hin tiþtên din jî di Hawar-ê de li dar xistin; kitêbxana Hawar-ê û
di rûpelên kovarê de beþekî fransizî. Di bin sernavê »Kitêbxana Hawarê«
de, min hin kitêbok weþandin û belav kirin. »Rêzana Elfabiya Kurdî« û
»Rûpelnine Alfabê« dudo ji wan kitêbokan bûn. Bi alîkariya wan, kurmanc
xwendin û nivisîna zimanê xwe yê madêrî hîn dibûn. Heçî beþê fransizî bû,
min gelekî bala xwe dida pêwendiya zimanê kurdî û cîhanê. Min dixwest
fransiz û ewrûpayî jî di warê ziman, edebiyat, çand û heyinên kurdî de serwext
bûna. Bi xêra wî beþî, me gelek pêwendiyên hêja û bikêrhatî anîn pê.
Dudo; di wê navberê de min du kitêb nivîsîn. Yek bi fransizî, yek bi tirkî.
Yek bi navekî mustear, yek bi navê min. Ya fransizî ko min hê di sala 1930-
î de, gava ez yek ji serekên Xoybûnê bûm, nivîsî, li Kahîrê, bi alîkariya kekê
min Sureya, derket. Kitêbê ko navê wê »La question kurde, ses origines et
ses causes« bû, tê de gelek agahiyên bingehîn hebûn û min bi navê »Dr.
Bletch Chirguh« nivîsîbû, ez bawer im, gelekî alîkarî kir ko dinya kurdan,
hinekî, ji nêz ve, binase. Kitêba diduyan ko min nivîsî, di esasê xwe de,
nameyeke dirêj bû ko min ji serekê Komara Tirkiyê Mistefa Kemal Paþa re
þandibû. Min ew kitab jî sala 1933-an, piþtî ko min dev ji Xoybûnê berda,
nivîsî. Rejîma nû ya Tirkiyê siyaseteke ecêb dimeþand. Li milekî wê her
tiþtê kurdî û kurdaniyê qedexe dikir û kurd jî mîna tirkan dihesiband, lê li
milekî jî behsa efûyeke giþtî dikir. Ev celeb siyaset þaþ bû, nêrîn vajî bû. Li
ser daxwaza heval û dostan jî, ez rûniþtim û min nameyeke dirêj ji Mistefa
Kemal Paþa re nivîsî. Min û wî hevûdu baþ dinasî. Wî mal û malbata me jî
E-POSTE: INFO@NEFEL.COM MALPER: WWW.NEFEL.COM
BÎRA QEDERÊ • 225