Bîra qederê - Nefel
Bîra qederê - Nefel Bîra qederê - Nefel
dora gorê xaniyekî biçûk ava kir. Gor bû ziyaret, bû meclîs... û roja ko lêkirina gorê temam bû, min jî wesiyeta xwe kir; eger rojekê ez bimiriyama û îmkan nîn bûya ko kurdan ez li Cizîra Botan, nik Birca Belek veþartima, hingî nas û xizmên min diviya ez li ber lingên bapîrê min, Mîr Bedirxan, veþartima... (Mixabin, me gora dapîra min Rûþen Xanima ku, li Stembolê, gava ez hatibûm dinê, bi destên xwe ez þuþtibûm, nikarîbû peyda bikira.) Kî dizane, heye ko rûpelên Bîra Qederê heta wan rojan jî herin? Em vegerin ser wê roja serdana Mîr Bedirxan. Kekê min Sureya ji Misirê hatibû. Ew demeke dirêj, bi qasî çend salan, li Amerîkayê jî mabû, çûbû û hatibû. Wî, li wir, kitabek li ser kurdan, bi ingiîizî, weþandibû. Wî bêrî li me kiribû û hatibû. Memduh Selîm Beg ji Antaqyayê hatibû. Haco Axa ji welêt hatibû. Yên din jî her yek ji derekî hatibûn; em bûbûn peregende û roj bi roj, ji hevûdu, bêtir, bi dûr diketin. Gerçî, bi qewlê kalemêran, cer di riya avê de diþkiya, lê bi min welê dihat ko em, hêdî hêdî, winda dibûn. Gotinên wê rojê, bêguman, xweþ bûn û me pê hewcedarî jî hebûn. Lê belê, qal û behsa xewnên Mîr Bedirxan, bi tenê hêvî bû. Mîr Bedirxan, di gora xwe ya basîd de, bûbû nemir û hêvî. Ew bûbû bedewî û spehîtiya hêviyan. Lê belê ew bi tenê hêvî bû. Hêviyên pêþerojê. Helbet her mirovî, her kesî, her gelî hêviyên rojên bê divên. Lê hêviya min bi xwe, roj bi roj, ji hêviyên rojên bê nedima. Kurdan, hal û rewþa wan cîh li hêviyan teng dikirin, ew difetisandin. Kurdan hevûdu dixwarin, di nav behra dijîtî, berberî, hesûdî û dexesiyê de, nefes li hev û hêviyan diçikandin. Çi mixabin ko hêviyên rojên bê jî bi vê edeta hevûduxwarinê û zihniyeta hesûdiya bêmane girêdayî bûn. Loma jî xewn û hêvî, bi tenê, mîna xewn û hêvî diman... Wekî din?.. Wekî din hîç tiþtekî nîn bû. Min dinivîsî, kovara xwe derdixist, rojê sê-çar qedeh konyak û du þûþe araq vedixwarin, bi qasî sîh îskanan qahwe vedixwar û du pakêt cixare dikiþandin. Tiþtekî din nîn bû... Lê tiþtekî ko di wan rojan de ez kêfxweþ kirim, zaroka Rûþenê bû. Belê, Rûþenê zarokeke mîna topa nûrê anîbû dinê. Keçikek, keçikeke þêrîn. Navê keçikê Huseyma bû. Wê rojê, Huseyma jî bi me re bû, wê jî, cara yekemîn, bapîr û dapîra xwe ziyaret kiribû. Kesên ko hatine gorê ziyaret bikin, radibin, ji Mîr Bedirxan xatir dixwazin û ji goristanê derdikevin. Rê teng û kort in. Ew, kom bi kom, bi dîqet, ji riyên fetloke, ji çiyê dadikevin. Celadet Beg, Haco Axa, Rûþen Xanim û diya wê li pey hemûyan in. Haco Axa dikeve milê Celadet Beg E-POSTE: INFO@NEFEL.COM MALPER: WWW.NEFEL.COM BÎRA QEDERÊ • 211
da ko bikaribe bimeþe. – Mîrê min, Haco Axa dibêje, weha nabe, em ê, paþê jî, biþtexilin, lê weha nabe... – Çi weha nabe, Mamo? Celadet Beg, bi ken jê dipirse. – Mîrê min, te dît, kurd dibêjin; mêr bê xweyî dibin, jar dibin; jin bê xweyî dibin, har dibin. Tu pirî jar bûyî. Weha nabe... Tu dê heta kengî bê xweyî bijî? Heta kengî tu dê bi Ehmedê Ferman û Þengê re bijî? Weha nabe! em ê te bizewicînin! – Dîsan çîroka zewacê! Celadet Beg, bi ken dibêje. Naxwe min, gelek caran, gotibû, ez naxwazim bizewicim. Þaîrê Sûriyê Ebu-l Alâ gotiye; ez îro bûme qurbanê wan kesên ko ez anîme dinê, lê kesekî din ê nebe qurbanê min.« – Ezbenî, tu Xwedê, dev ji van gotinan berde, dev ji felsefê berde. Çîroka sefîre xanimê jî êdî xelas... Salê te li ser çilan e, tu mîrekî kurdan î, tu ne li Ewrûpayê, lê li Þamê dijî. Rûþen Xanim ko li kêleka wan dimeþe, piþtgirtiya Haco Axa dike. – Mam Haco rast dibêje, ji er dê heta ezmanan. Celadet Abî, em divê te bizewicînin. Li der û dorên me keçên zaf rind hene. Ez ê, bi xwe, ji bo te, lê bigerim. Hevalên min hene, nas û xizmên me hene. Ez ê yeka rind, xwende, biesil û biterbiye bineqînim. Eger ew ne bi dilê te be, em ê li yeka din bigerin. Lê tu divê bizewicî. 6– Tu divê bizewicî... Berî ko Rûþen Xanim bikeve erebê, ew gotina xwe ya dawîn jî dibêje. Piþtî Rûþen Xanimê, Celadet Beg jî dikeve erebê. Bi dû Celadet Beg re, dostê wî Husniyê Berazî jî dere û li aliyê pêþ, nik þofor rûdine. Ereba nû bi rê dikeve. Dinya sar e, çilê 1935- an dest pê kiriye. Tiþtekî ko zû bi zû li deverên Beyrûd û Þamê naqewime, îcar, îsal, qewimiye; berf bariye. Berfeke boþ hemû doralî vegirtiye. Dinya spî dike û berf jî, hûr bi hûr, dibare. Bayê danê sibê kuliyên berfê dide ber xwe û wan li hawê diziîvirîne. Kulî tên û li pencerên erebê dikevin û dihelin. Celadet Beg ji hundir li kuliyên der ko bi lez dixuyin û winda dibin, dinihêre. Rûþen Xanim jî li wî. – Celadet Abî, em çi bikin? Tu bi vê qayil nabî, bi wê qayil nabî... de 212• BÎRA QEDERÊ E-POSTE: INFO@NEFEL.COM MALPER: WWW.NEFEL.COM
- Page 161 and 162: qeder biguhere? Partî, Xoybûn div
- Page 163 and 164: (Min pir dixwest biçûma ser gora
- Page 165 and 166: Ekrem Beg û mohra li ser masê. Be
- Page 167 and 168: dinivîsîn. Wê rojê jî welê b
- Page 169 and 170: di navbera odeyan û mitbaxê de de
- Page 171 and 172: ceza tê birîn. Kurd, eþîrên ku
- Page 173 and 174: me, tevî ko navê me mezin bû, pi
- Page 175 and 176: amade ne, lê çekên wan nîn in.
- Page 177 and 178: je, li Hotel Baronê çend dostên
- Page 179 and 180: kir... Min ê çi bigota? Bi tenê
- Page 181 and 182: gire. Rû dibe rîh. Ji cênîkekî
- Page 183 and 184: her û her derkeve û bi wî awayî
- Page 185 and 186: eba gotin û zimandirêjiyê û em
- Page 187 and 188: Celadet Beg, cixare di nav tiliyan
- Page 189 and 190: dikirîn û bi wan fransiz eciz dik
- Page 191 and 192: Celadet Beg piþta xwe daye dîwêr
- Page 193 and 194: - Bavê min, kalikê pîrika min, E
- Page 195 and 196: Rêzkirina rûpelên kovarê gelek
- Page 197 and 198: 196• BÎRA QEDERÊ E-POSTE: INFO@
- Page 199 and 200: Celadet Beg, merivê xwediyê jiyan
- Page 201 and 202: Gava min çavên te yên ko mîna h
- Page 203 and 204: eriya min bi pêþeroja me hebû. M
- Page 205 and 206: dan, xwarina Þengê jê kêm nedik
- Page 207 and 208: serê zinaran / Guhdarên te ne! /
- Page 209 and 210: mirinê û min li stran û bilûra
- Page 211: gotiye, »Bila ehlê min ziktêr, g
- Page 215 and 216: - Heye ko çend fotograf jî pêwis
- Page 217 and 218: Belê, demançeyek jî, demançeyek
- Page 219 and 220: Ew dikenin. Celadet Beg radibe û d
- Page 221 and 222: wan keç. Hejmara kesên mala Mîr
- Page 223 and 224: me re tahl bû û me xwe dabû aliy
- Page 225 and 226: kir û berhemên edebiyata devkî d
- Page 227 and 228: aþ dinasî. Ji malbata me ya fireh
- Page 229 and 230: tu gotinê bînî ser Heyveronê, h
- Page 231 and 232: de çûye û hatiye û li ber dest
- Page 233 and 234: 232• BÎRA QEDERÊ E-POSTE: INFO@
- Page 235 and 236: hin rûpelên romana Bîra Qederê
- Page 237 and 238: Beg, Ehmedê Fermanê Kîkî. Lê v
- Page 239 and 240: - Sed heyf ko Haco Axa ev roj nedî
- Page 241 and 242: Bilgaristan vegirtibûn... Lê li h
- Page 243 and 244: - Were berxa min, tu jî were, Cela
- Page 245 and 246: nekira û dilopeke din li behra mi
- Page 247 and 248: nav ax û herî / Û dawî... þeva
- Page 249 and 250: onî û aliyê tarî. Çaxa aliyê
- Page 251 and 252: Cihû... Hê di sala 1942-an de, di
- Page 253 and 254: 252• BÎRA QEDERÊ E-POSTE: INFO@
- Page 255 and 256: tografê hebûya û bikaribûya hî
- Page 257 and 258: Dengê bilûrê; dostê teyr û til
- Page 259 and 260: heval û dostên min jî, yek bi ye
- Page 261 and 262: Hêstir ji çavên wê tên. Tevî
dora gorê xaniyekî biçûk ava kir. Gor bû ziyaret, bû meclîs... û roja ko lêkirina<br />
gorê temam bû, min jî wesiyeta xwe kir; eger rojekê ez bimiriyama û<br />
îmkan nîn bûya ko kurdan ez li Cizîra Botan, nik Birca Belek veþartima,<br />
hingî nas û xizmên min diviya ez li ber lingên bapîrê min, Mîr Bedirxan,<br />
veþartima... (Mixabin, me gora dapîra min Rûþen Xanima ku, li Stembolê,<br />
gava ez hatibûm dinê, bi destên xwe ez þuþtibûm, nikarîbû peyda bikira.)<br />
Kî dizane, heye ko rûpelên Bîra Qederê heta wan rojan jî herin?<br />
Em vegerin ser wê roja serdana Mîr Bedirxan. Kekê min Sureya ji Misirê<br />
hatibû. Ew demeke dirêj, bi qasî çend salan, li Amerîkayê jî mabû, çûbû û<br />
hatibû. Wî, li wir, kitabek li ser kurdan, bi ingiîizî, weþandibû. Wî bêrî li me<br />
kiribû û hatibû. Memduh Selîm Beg ji Antaqyayê hatibû. Haco Axa ji welêt<br />
hatibû. Yên din jî her yek ji derekî hatibûn; em bûbûn peregende û roj bi<br />
roj, ji hevûdu, bêtir, bi dûr diketin. Gerçî, bi qewlê kalemêran, cer di riya<br />
avê de diþkiya, lê bi min welê dihat ko em, hêdî hêdî, winda dibûn.<br />
Gotinên wê rojê, bêguman, xweþ bûn û me pê hewcedarî jî hebûn. Lê<br />
belê, qal û behsa xewnên Mîr Bedirxan, bi tenê hêvî bû. Mîr Bedirxan, di<br />
gora xwe ya basîd de, bûbû nemir û hêvî. Ew bûbû bedewî û spehîtiya<br />
hêviyan. Lê belê ew bi tenê hêvî bû. Hêviyên pêþerojê. Helbet her mirovî,<br />
her kesî, her gelî hêviyên rojên bê divên. Lê hêviya min bi xwe, roj bi roj, ji<br />
hêviyên rojên bê nedima. Kurdan, hal û rewþa wan cîh li hêviyan teng<br />
dikirin, ew difetisandin. Kurdan hevûdu dixwarin, di nav behra dijîtî,<br />
berberî, hesûdî û dexesiyê de, nefes li hev û hêviyan diçikandin. Çi mixabin<br />
ko hêviyên rojên bê jî bi vê edeta hevûduxwarinê û zihniyeta hesûdiya<br />
bêmane girêdayî bûn. Loma jî xewn û hêvî, bi tenê, mîna xewn û<br />
hêvî diman...<br />
Wekî din?.. Wekî din hîç tiþtekî nîn bû. Min dinivîsî, kovara xwe derdixist,<br />
rojê sê-çar qedeh konyak û du þûþe araq vedixwarin, bi qasî sîh îskanan<br />
qahwe vedixwar û du pakêt cixare dikiþandin. Tiþtekî din nîn bû... Lê tiþtekî<br />
ko di wan rojan de ez kêfxweþ kirim, zaroka Rûþenê bû. Belê, Rûþenê<br />
zarokeke mîna topa nûrê anîbû dinê. Keçikek, keçikeke þêrîn. Navê keçikê<br />
Huseyma bû. Wê rojê, Huseyma jî bi me re bû, wê jî, cara yekemîn, bapîr û<br />
dapîra xwe ziyaret kiribû.<br />
Kesên ko hatine gorê ziyaret bikin, radibin, ji Mîr Bedirxan xatir<br />
dixwazin û ji goristanê derdikevin. Rê teng û kort in. Ew, kom bi kom,<br />
bi dîqet, ji riyên fetloke, ji çiyê dadikevin. Celadet Beg, Haco Axa, Rûþen<br />
Xanim û diya wê li pey hemûyan in. Haco Axa dikeve milê Celadet Beg<br />
E-POSTE: INFO@NEFEL.COM MALPER: WWW.NEFEL.COM<br />
BÎRA QEDERÊ • 211