Bîra qederê - Nefel

dinivîsîn. Wê rojê jî welê bû; aram, bêdeng, zelal û paqij. Cara yekemîn bû
ko ez li heremê Behdînanê bûm. Ez hatibûm dilê welatê kurdan. Zarê bav
û kalên min, devoka Cizîra Botan û Hekaran, li wir, bêrawest, dihate
peyivîn. Zimanê kurdî, zimanê jîn û civatê bû! Kal û pîr bi kurdî dua dikirin,
sond dixwarin. Jinebî bi kurdî nifir li dora xwe dibarandin. Þivan û gavan bi
kurdî naxir û keriyên xwe diçêrandin. Zarok bi zimanê maderî digiriyan û
dikeniyan. Dê zarokên xwe yên dergûþê bi kurdî dilorandin. Civat bi zimanê
kurdî radibû û rûdiniþt û digeriya. Dengbêj û çîrokbêj gotinên kurdî,
mîna almas, yaqût û ziberced, li hev digerandin. Zimanê kurdî jî, mîna
wê roja nû, zelal û paqij bû.
Ev yeka hanê, ji bo min, kurdê muhaceretê, mehkûmê zimanên biyanî,
bûyereke girîng bû.
Lê berî ko ez gotina xwe bidomînim, min divê ko ez þaþiyeke te rast
bikim. Ew roja ko tu niha behs dikî, rast e, rojeke havînê bû, lê ne ya 1929-
an. Ya 1928-an bû. Ev yeka baþ tê bîra min, ji ber ko ez bi tenê sala 1928-an
çûm Iraq û Îranê. Ji destpêka tîrmehê heta dawiya salê, ez li wan deran
mam. Gera min û çîroka min û wan rojan dirêj e. Min hin bûyerên muhîm
ên wan rojan di deftera xwe ya biçûk de, di deftera Cananê de, nivîsîne.
Gelekî di ser re û bi çend gotinan... (Heye ko weha hîn çêtir bû.) Tiþtên ko
min hingî nenivîsîn, ne hewce ye ko ez niha jî bibêjim. Tiþtên ko min di
defterê de nivisîn, ne hewce ye ko ez niha dubare bikim. Bi kurtî, ez weha
bibêjim; Xoybûn, hebûna kurdan xurt dibû. Partî çêbûbû, bi rê ketibû, li
her alî deng dabû. Bi gotina kurdan, me mû bi mû rîhek çêdikir. Ji her alî
kurdan dixwestin bi me re pêwendî ava bikirana. Herweha ji Iraq û Îranê jî.
Li Iraqê perçeyekî mezin ê miletê kurd dijiya. (Jixwe heta salên 1920-an,
welatekî bi navê Iraqê nîn bû, ew dever jî perçeyekî dewleta Osmanî bû û
perçeyekî mezin ê welatê kurdan jî tê de bû...) Li ser tixûbên Îranê, li aliyê
Tirkiyê, kurdan bi rêberiya partiyê û kumandarê kurd Ihsan Nûrî, serhildanek
li dar xistibûn. Partiyê diviya xwe bi wan deveran bighanda.
Loma ez wê roja ko tu qal dikî, li wir bûm. Ez li rê bûm û ber bi Îranê diçûm.
Min ê hem li Iraqê hem li Îranê gelek kes bidîtina, gelek tiþt bikirina û
xwe bi tixûbên serhildanê bigihanda...
Celadet Beg ji berîka xwe pakêta cixarê û heste derdixe û cixareyekê
vêdixe. Ew li gund û xaniyên gund dinihêre. Xaniyên mîna xirbe, bi kevirên
reþ, peregende, lêbûne. Li pêþiya wî, bi qasî pêncî mîtro jê bi dûr,
meydana gund û kahniya gund xweþiyeke aram dide gund. Celadet Beg
166• BÎRA QEDERÊ E-POSTE: INFO@NEFEL.COM MALPER: WWW.NEFEL.COM