Bîra qederê - Nefel

Ekrem Beg û mohra li ser masê. Belê, Ekrem Beg bi çek û rext e.
Tifingeke zîvhêlî ya þeþxana helqedar di navbera herdu lingên wî de ye.
Tifing ber bi jor, ber bi aliyê navlûyê rawestaye. Wî destê xwe yê rastê
daniye ser lûla tifingê û bi wî awayî li nexþê dinihêre. Wî rexteke bi kespikan
neqiþkirî li piþta xwe girêdaye, çenteyeke reþ a eskerî û cewdikekî
biçûk jî xistine milê xwe. Tifing, kemera tifingê, çanta eskerî, cewdik û
rext, bi qumçikên zîvîn, bi neqþ û xemil, dibiriqin. Ekrem Beg hemû
tevdîrên xwe stendine; ew, ji bo çiyayên asê, warê serhildanan, amade ye!
Mohra li ser masê jî mohra Partiya Xoybûnê ye. Mohr hertim li nik
serekan e û serek hertim kar û þixulê xwe bi mohrê dibînin û digerînin.
Çek, rext, mohr û bala wan nîþan didin ko ev hersê heval bi karekî girîng
ê eskerî rabûne, belê, bi þixulê serhildaneke kurdan ko Partiya Xoybûnê
li pey e, mijûl in.
Fotograf li ko û kengê tê kiþandin? Ne fotograf bi xwe, lê destnivîsa
xwar û xweþ a Celadet Begê ko li piþta fotografê ye, vê yekê diyar dike;
Hasiçe, Temmuz, 1930.
Bi vê nav û nîþana cîh û wextê êdî fotograf bi her awayî diyar dibe; fotograf,
a heyama dijwar a þoreþ û serhildanan e. Salên dawiya 1920-an û
destpêka 1930-an, ji bo kurdan, salên gelekî aloz, tevîhev û dijwar in.
Kurdan þikest li ser þikest xwarine. Serhildana wan a 1925-an têk çûye û
serekên serhildanê li bajarê herî mezin ê kurdan Diyarbekirê, bi dar ve
bûne. Serhildanên wan ên 1926-27-28-an jî bêhavil mane. Pêlên
serîhildanan, ji ber gelek sebeban, þikestine. Lê serhildan didomin, bi
gotina Partiya Xoybûnê, hêvî neçilmisiye. Niha, di dawiya salên 20-an
de, kurdan ala serhildanê, îcar, bi rêberiya Partiya Xoybûnê, li dora
çiyayê Agiriyê hildane. Lê serîhildana ko di destpêkê de xurt û geþ bû, niha,
nikare bi pêþ keve. Dor lê tê girtin û nefes lê diçike. Rejîmên Tirkiye
û Îranê li hev hatine; serhildana kurdan divê biperçiqe...
Serhildan û serfirazî, perçiqîn û bindestî... jiyana kurdî ya salên 30-an
li dora van gotin û kirinan hatiye rapêçandin. Û di navenda vê jiyanê de
jî, ev hersê rêberên kurd li odeyeke bêtekber, vala û rût, li dora masayekê,
rûniþtine û hewl didin ko mêzîna qedera kurdî ber bi serfiraziyê dakeve.
Celadet Beg bi destê xwe yê rastê, li ser nexþê, cîhekî nîþan dide. Herdu
pismam jî bi hizr li eynî cîhî dinihêrin. Herdu destên Qedrî Beg li ser
masê ne, di destê wî yê rastê de pênûsek heye. Destê rastê ber bi destê
Celadet Beg çûye.
Welê dixuye ko haya wan ji fotografkêþ nîn e. Ew ne bi fotografê, lê bi
164• BÎRA QEDERÊ E-POSTE: INFO@NEFEL.COM MALPER: WWW.NEFEL.COM