Bîra qederê - Nefel

Digel ko ew di wênê de, pir li pêþ e, dîsan jî rûyê wî baþ naxuye. Ew mêr
e, porê wî reþ, gomlegê wî spî û kincên wî reþ in. Wî hinekî stûyê xwe
xwar kiriye û li aliyê objektiva makînê mêze dike. Pêþî ew li fotografkêþ
dinihêre û paþê jî, bi îhtimaleke mezin, weha dibêje: »Ez jî heme, ez li vir
im, perçeyekî vê wêne û bergehê me...« Hebûna vî merivî wênê yekcar
diguherîne; ruh û can dikeve wênê, hest û pejna jîn û jîndariyê direþe ser
bergehê. Di fotoya yekemîn a romana Bîra Qederê de, hebûna merivekî
weha gelek girîng e. Ji ber ko romana Bîra Qederê, tevî bergehên cuda û
xweþ, li ser însan ava dibe. Meriv û hebûna wî esas e.
Ev merivê ko li ser kevir rûniþtiye, piþta xwe daye girê jorîn ko qesr û
qonax lê ne. Piþta meriv, bi temamî, ber bi qonaxa Bedrî Paþa ye. Eger
meriv xêzekê ji piþta wî bikiþîne, xêz ê rasterast xwe bigihîne qonaxê. Di
qonaxê de, ji 40 zêdetir meriv dijîn. Hemû jî Bedirxanî ne. Bedirxanî, bi
gotina osmaniyan Bedirxanpaþazade, pir in. Ji vê qonaxê pê ve, çend mal,
xanî û qonaxên wan ên din hene. Hemû jî li aliyê rohelat ê Stembolê, li
milê Anatoliyê, li Kadiköyê bi cîh bûne; li Moda, Fenerbahçe, Cevizlik,
Bostanci, Mühürdar, Göztepe û Kiziltoprakê dijîn. Piþtî Kurdistanê,
Stembol û Kadiköy bûye welatê wan ê duyemîn.
Fotokêþ kî ye? Li ser fotoyê, ev ne diyar e. Lê belê, eger kî be, ew fotokêþekî
hoste ye. Li ser fotoyê hem dêmenên vekirî yên Kadiköyê, bi
rengên xwe yên taybetî, hene, hem jî di navenda hemûyan de însan. Ne
însan ji ber çavan direve ne jî bergeha Kadiköyê... Bergeh, perçeyekî ji
xweþî û dewlemendiya Kadiköyê, tevî însanê wê, berpêþ dike. Zerya
Marmarayê bi pêlên xwe piþta qirax û girên Kadiköyê mist dide. Dar û
ber bi rengên xwe yên demsalan hawirdor dineqiþînin. Qesr û qonaxên
Kadiköyê esaleteke yekta didiyê. Bender û lengergehên Kadiköyê ko ew
rapêçane, mîna pencereyekê li dinyayê vedibin. Keþtiyên ko li doraliyên
Kadiköyê ne, ahengeke lêhatî didinê. Daristan û hêþinahiyê Kadiköy
kiriye cîhê ger, geþt û seyrangehê.
Di rojeke biharê ya gulana 1893-an de, Kadiköy, taxa wê Moda û qonaxa
Bedrî Paþayê Bedirxanî, li ser resimekê weha xweþ û rengîn dixuyin.
2Li mala Bedrî Paþayê Bedirxanî, di rojek ji rojên gulana 1893-an
de, lez û bez û endîþe heye. Zarokek di rê de ye. Jina Emîn Âlî
Bedirxan, Samîha Xanim li ber welidandinê ye. Qonax tijî meriv e.
Roj xweþ, dinya germ, dan êvar e. Ji axê bîhna gul û kulîlkan difûre.
Zerya çîk þin e û mîna neynikekê zelal û aram e. Li esmanan komên spî
E-POSTE: INFO@NEFEL.COM MALPER: WWW.NEFEL.COM
BÎRA QEDERÊ • 13