08 - çevresel etki değerlendirme planlama genel müdürlüğü

Gürültü Kontrolü;
- Gürültü Kaynağında,
- Gürültünün yayıldığı çevrede,
- Gürültüden etkilenen kullanıcda olmak üzere üç elemanda yapılabilir.
O.1.3. Gürültünün Çevreye Olan Etkileri
O.1.3.1.Gürültünün Fiziksel Çevreye Olan Etkileri
Yapılar üzerinde süpersonik uçakların, nükleer patlamaların, kimyasal
patlamaların şok dalgaları sonucu yapmış olduğu etkiler üzerine yapılan çalışma sayısı
sınırlıdır. Yapılan çalışmaların birçoğu şok dalgaların binalarda bulunan pencere camları
üzerindeki etkileriyle ilgilidir.
Tablo O.5. Patlamalar sonucu oluşan gürültü etkileri (Down ve Stocks.1978)
181dBA Ahşap binalar için tehlikelidir
171dBA
151dBA
141dBA
Çoğu camlar kırılır
Bazı camlar kırılır
Büyük camlar kırılır
Taşocağı, havayolları, inşaat ve madencilik sanayiinde patlayıcı maddelerin
kullanılması; atmosferde şok dalgalanmalar oluşturmakta ve çok yüksek gürültü düzeyine
sebep olabilmektedir. Bu şok patlamalar hem yerkabuğunda hem de atmosferde titreşimlere
neden olmaktadır. Bu şok dalgaların yayılması sonucunda yerkabuğunun sarsıldığı ve
yeraltındaki maden ocaklarının çökebildiği, hatta yakın çevrede bulunan hassas binaların
hasar gördüğü, camların kırıldığı yapılmış olan çalışmalarda belirtilmektedir.
O.1.3.2.Gürültünün Sosyal Çevreye Etkileri
Gürültü; istenmeyen ve insan sağlığı üzerinde olumsuz, kalıcı etkileri olan bir çevre
kirliliğidir. Belirlenen sınır değerler aşılması durumunda birey üzerinde kalıcı etkiler
bırakmaktadır. Ayrıca iş verimliliğinin düşmesi, dikkat dağılması, iş kazalarının oluşması
gibi, birçok sürekli etkileri de bulunmakta olup, sosyal çevreyi sürekli rahatsız etki altında
bırakmaktadır.
O.1.4.Gürültünün İnsan Üzerindeki Etkileri
Gürültü, Dünya Sağlık Örgütünün kişinin fiziksel, zihinsel ve sosyal yönden tam bir
iyilik durumu” şeklinde tanımlandığı insan sağlığı için bir risk olması yanısıra, insan
hareketlerini engellemesi, ciddi bir stres ve rahatsızlık oluşturması sebepleriyle, kısaca
“istenmeyen sakıncalı ses” olarak tanımlanmaktadır.(TÇSV)
Gürültünün istenmeme özelliği; gürültünün akustik özelliklerinin yanısıra kişilerin
sağlık durumu sosyo-ekonomik durumu, yaşam tarzı, kültür ve eğitim düzeyi, iş, gürültüye
alışkanlığı, gürültü kaynaklarına ekonomik bağımlılığı gibi çeşitli yan faktörlere göre
değişmektedir. Gürültü düzeyine bağlı olarak gürültünün insanlar üzerindeki etkileri aşağıdaki
gibi derecelendirilebilir.(Sabuncu 1988)
-1.derece: 30 - 65
-2.Derece: 65 - 90
-3.Derece: 90 - 120
-4.Derece: 120 - 140
-5.Derece: 140
dBA rahatsızlık, öfke, kızgınlık, düşünme ya da uyku bozukluğu,
dBA kalp atışlarının hızlanması, kan basıncında artış,
dbA baş ağrıları, kalp atışları ve kan basıncının hızlanması,
dBA den fazlası iç kulakta sürekli gerileme, baş dönmesi,
dBA’den fazlası ise ciddi beyin hasarları.
Sinirlilik, baş dönmesi, ders çalışamama(Dikkatsizlik),huzursuzluk, uykusuzluk gürültünün en
belirgin zararlarıdır.
145