08 - çevresel etki değerlendirme planlama genel müdürlüğü

A. COĞRAFİK KAPSAM
Ordu; Doğu Karadeniz Bölgesi içinde yer almaktadır. Kuzeyinde Karadeniz, güneyinde Tokat,
Sivas, doğusunda Giresun, batısında Samsun ili bulunmaktadır. Toplam yüzölçümü 5961 km² olup,
üzerinden Melet, Civil Deresi, Akçaova Deresi gibi büyüklü küçüklü akarsuların oluşturduğu yer yer
alüvyon düzlükler bulunmaktadır.
Ordu ili merkez coğrafyasında genelde dağlık, denize dik ve paralel kanyonlar yoğunluktadır.
Merkezde bulunan Melet Irmağı’nın doğu kısmında doğu ladini, yüksek kısımlarında ise karaçam,
ibreli meşçereleri bulunmaktadır. Melet Havası’nın batı kıyısından itibaren tarım arazileri dışında
kızılağaç, kestane, gürgen ve doğu kayını küçük meşçereler halinde bulunmaktadır. Tarım arazilerinde
ise genellikle ağaççık formunda fındık bitkisi bulunmaktadır. Şehir kıyı ile birlikte doğu-batı
doğrultusunda uzanan, yüksekliği 3000m’yi geçen aşılması güç Doğu Karadeniz dağ sıralarının kıyıda
sıkıştırdıkları dar bir bölge ve küçük bir körfezin kenarında kurulmuştur. Ordu ili genel olarak ılıman
bir iklime sahip olup, kışları ılık, yazları ise nispeten serin geçer. Yılın bütün aylarında mevsime
uygun yağışlar mevcuttur. Akarsu bakımından zengin olup, tüm kanyonlarda ırmak, dere türü
akarsular bulunmaktadır. En önemli ırmakları Melet Irmağı, Bolaman Çayı, Elekçi Irmağı,
Turnasuyudur. Bitki örtüsü ladin, çam(karaçam), kızılağaç, kayın, gürgen, meşe, kestane ormanlık
arazilerde bazen büyük, bazen küçük meşçereler oluşturmaktadır. Karadeniz maki formuna uygun
bitki grupları orman vasfı bozulmuş arazilerde mevcuttur. Tarım arazilerinde yoğunlukla fındık bitkisi
egemendir.
A.1 Giriş
1963–1964 yıllarında Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi Prehistorya Tarihi Kürsüsü Prof. İ. Kılıç
KÖKTEN’ in Ordu’nun Ünye İlçesi civarında yaptığı arkeolojik kazı ve tetkiklere göre, Ordu İlinde
yerleşmeye ve medeniyet eserlerinin verilmesine M.Ö. 15 bin yıllarında başlanmıştır. M.Ö. 2 bin
yıllarında Doğu Anadolu’nun iç kesimlerinden Karadeniz Bölgesi’ne gelen Halipler, yörenin dağlık
kesimlerine yerleşmişlerdir. Uzun süre bu bölgede varlıklarını sürdüren bu kavim maden işleme
sanatında ileri gitmiş ve tunçtan mükemmel silahlar yapmışlardır. Ordu İlinin ilk kuruluşu M.Ö. 756
yılında Miletli Kolonistlerin kurmuş olduğu Kotyora yerleşmesiyle bilinmekte ise de, ilk merkezi
Halipler kurmuşlardır. Yörenin özelliğine göre ahşap malzeme kullanan bu kavmin kalıntılarından
bugün bir şey kalmamıştır. Bununla beraber, Eskipazar Bölgesi’nde Bayramlı adı verilen Eski Selçuk
dönemi yerleşmesinin adı, 1398 yıllarında Haliipia adı ile anılmaktadır. Yıldırım Beyazıt’ın tarihte
Samsun’u ele geçirmesi ile Haliipia Emiri Giresun Fatihi Hacı Emirzade Süleyman Bey Osmanlı
hâkimiyetini kabul ederek bölgeyi Osmanlılara terk etmiştir. Ordu İli M.Ö. I. Binde Hitit hâkimiyeti
sınırları içine girmiştir. Kotyora ise M.Ö. VIII. Yüzyılda Miletliler tarafından kurulmuştur. Şehrin,
bugünkü Bozukkale mevkii olduğu belirtilmekte ise de, kale küçük ve XI. Yüzyıllarda yapılmış bir
karakoldan başka bir şey değildir. Çevrede de şehrin varlığını kanıtlayacak arkeolojik buluntulara
rastlanılmamıştır. Muhtemelen eski Kotyora’nın yine Bayramlı civarında, Delikkaya ve yöresinde
bulunan çok sayıda arkeolojik verilerden bu bölgede varlık gösterdiği anlaşılmaktadır. Ordu toprakları
Medler ve Persler’in yaşantısına da sahne olmuştur. M.Ö. 400 yıllarında 10 binlerin göçü sırasında
ordunun antik şehre gelişi ve meşhur Ksenefon nutuklarına sahne oluşu önemli bir tarihi olaydır. Ordu
İli daha sonraki devirlerde Roma ve Bizans hâkimiyetine girmiş ve 1204–1964 yılları arasında ise
Kommenus toprakları sınırları içinde kalmıştır. XIII. Yüzyılda Selçuk Devleti sınırları içine katılan
Ordu, XIV. Yüzyılda Osmanlı toprakları içine katılmıştır.Ordu İlçesi 1920 yıllarına kadar Trabzon
vilayetine bağlı bir kaza iken, 17 Nisan 1920 tarih ve 69 sayılı “Ordu Müstakil Livası Teşkiline Dair
Kanunlar” merkezi Ordu olmak üzere, Canik Sancağına bağlı olan Fatsa kazası da Ordu’ya bağlanmış
ve müstakil Ordu Livası teşkil edilmiştir.1923 yılında Sancak adı Vilayet olarak değiştirilerek,
bugünkü mülki taksimatta Ordu Vilayeti olarak yerini almış bulunmaktadır. Doğu Karadeniz
Bölgesi’nin eşsiz doğal güzelliklerini sinesinde toplayan Ordu İli’nin ilçeleri: Akkuş, Aybastı, Çamaş,
Çatalpınar, Çaybaşı, Fatsa, Gölköy, Gülyalı, Gürgentepe, İkizce, Kabadüz, Kabataş, Korgan, Kumru,
Mesudiye, Ulubey ve Ünye’dir.
1