Untitled

HÎNE GiLÎDERHEQADAST'ANA
ŞOT'AR'ÛST'AVÊLÎ
WERGÎRÊ P'OSTÊ PÎLÎNG"
ÛT'ERCMEÇÎYÊ WÊ BÎ SERZÎMANÊ K'URDÎ
Di t'arîxa e'debiyata diniyalîkê da kêmin e' frandinêd bedewetiyê, yêd ku di welatê xwe da seranser
bigîhîştanah'iz kirin û siyanetdariya usa bêh'ed, çava bû qismetê helbesta Şot'a R'ûst'aveliye me'nîgiran
Wergirê p'ostê piling".
Navê Şot'a R'ûst'avêlî rex navêd kilasîkêd e'debiyata diniyayê: Fîrdoûsî, Nîzam Gencevî, Şêk'spfr,
Dantê û yêd mayîn bi layîqî tê pesndayînê.
Şot'a R'ûst'avêlî ewledê miletê gurce. Gelê gurc xweyê t'arîxa kemnar û çanda dewlemende. Welatê
gurcan - Gurcistanê di herêma Qavkasiya Başûr da navbera Be'ra R'eş û Be'ra Kaspiyê (Xezer) warê
xwe girtiye, ser sînorê Êvropaê û Azîayê, ciyê hevgihîştina cûre- cûrêd çandan û dîn h'ebandina, ser
çarr'êyar'êêd t'ucaretiyê (bazirganiyê). Gurcistanbi rewşaxweyet'ebiyatiye qiniyatdar, xeyîsetêmervatiyê
û çanda mal - hebûna gundîtiyêye bilind va xweş tê cida kirinê.
Welatê Gurcistanê seba ma'na sitratêjîkiya e'rdê wê hemû waxtan jî dik'ete ber hewasa dewletêd
xerîbe seyasetê, aboriyê û eskeriyê. Hema bona wê yekê bû, wekî di menzîla sedsalêd p'ir ' dirêj da Rom,
fars, Bîzant, E'reb, Monx'ol, Sêlcûk, T'urk' û zevtçiyêd mayîn dibûne e'dûyê serê gurcan ûbi agirû şûrva
dihatin dik'etine ser ax -berêd wan. Miletê gurc hemîşe dijî dijminê xwe bi e'gîtî şer'êd giran dadixist.
T'arîxagelê gurc di t'imamiya xwe da dîroka şer'ê mêrxasiyêye bona aza kirina û xweyîkirina serbestiya
welatê xwe. Di wî warî da qedera gelê k'urd not'lanî h'al - waxtê miletê gurce.
Di sedsalêd XI - XII da dewleta gurcan gihîşte qewatbûna seyaset û eskeriyêye nebînayî, gulgeşbûna
aboriyêûçandê.
Di destpêka sedsala XII p 'adşaê aqilbend û sereskerê navdar Davît'ê IV Ax 'maşênêbêlî(Şênvan) karî
berî zevtçiya bida ûji xaliya Gurcistanê der xistana, e'rdê Gurcistanê bigflianda hev û dewleteke yekbûyîye
zor qowet çê kira. Hema di dewra peyî wê sedsalê da, zemanê p'adşatiya Gîorgiyê III û dota wî T'amar
P'adşê gele dewlet û e'rd k'etine bin bandûra û destê dewleta Gurcistanê: Qavkasiya di t'imamita xwe da,
Azêrbayîcana îranê, Ermenîstan, herêmêd bakûr- r'ojhilata ber Be'ra R'eş, e'rdê h'etanî Gola Wanê;
P'adşatiya Tirapîzonêjî, k'îjan hema di wî waxtî da hatibû saz kirinê, k'etibû bin qolê p'adşê Gurcistanê.
Wê yekê ma'na û gjringiya dewleta gurcan êp'êceyî pêş xist û qedrê wê bilind kir. Gurcistan diAziya
pêşîn û R'ojhilata nêzîk da bibû dewleteke xweyî qedrê giran û hêlanêd çandêye bilind.
Wan pêşk'etinêd seyasetê, eskeriyê û aboriyê yêd ku wî çaxî di dewleta Gurcistanê da çê bibûn, ardimî
dane vejîha çanda gurcajî. E'debiyata gurcaye qedîfn, ulm, felsefe, t'êolojî, hunirmendîgfliîştine hêlanêd
herî mezin; ocaxêd zaniyariyê û xwendinêye t'eze vebûn, p'eyvendiyêd çandê û t'ucaretiyê (al-vêriyê)
t'evî welatêd rnayîri êp'êceyî fire bibûn.