You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
hayli indirgenmiş, homojenleştirici<br />
ve toplumsal tahayyülü şemalaştırıcı<br />
özelliktedir. Hermetik yaşam<br />
döngüsü, üretimi yüceltmez ancak<br />
eylemselliği öne çıkartır. Mekânın<br />
kuruluşu ve kapanma sahası olarak<br />
işleyişi, münhasıran performansın<br />
yegâne geçerlilik ölçüsü haline<br />
gelmesiyle mümkün olur. Lefebvre,<br />
bireysel pratik eylemi başarı<br />
ölçütüyle değerlendiren pragmatizmi<br />
eleştirirken, günümüzün performanskaygılı<br />
eylem düzlemini de işaret<br />
etmiş oluyordu. Zira ona göre, bu<br />
pragmatizm, toplum yaşamında<br />
olduğu kadar birey yaşamında<br />
da çok önemli bir boyutu, dramı,<br />
sorunların derinliğini sistemli olarak<br />
göz ardı eder. Her zaman yüksek<br />
performansta olmak, hermetik yaşam<br />
dünyasının en önemli esaslarındandır.<br />
Aynı dramatik unsur Bachelard<br />
tarafından da, başka bir bağlamda<br />
vurgulanmıştır; ânı damgalayan<br />
özellik, dramatik olana açılan bir<br />
derinlik sağlamasıdır. Performansın<br />
yegâne varoluş ölçüsü ve kimlik<br />
stratejisi aracı olduğu bağlam,<br />
teknolojik olarak inşa edilmektedir;<br />
buna Lefebvre teknokratik pozitivizm<br />
adını vermektedir.<br />
Lefebvre praxis’in toplumsal<br />
ilişkiler üretmek anlamına<br />
geldiğinin altını çizer. Üretmek<br />
yalnızca dolaşıma değişim ve<br />
tüketim fırlatmak değildir; aynı<br />
zamanda toplumsal ilişkiler üretmeyi<br />
de içermelidir. Hermetik yaşam<br />
döngüsü, üretimin yalnızca maddi<br />
boyutunu göz önüne alarak, kentin<br />
organik dokusuyla, öngörülmemiş,<br />
anlıksal olanla ilişki yerine, kapanma<br />
sahasının kendi içindeki (hermetik)<br />
ilişkisellik biçimlerini cesaretlendirir;<br />
bunların büyük çoğunluğu tüketim<br />
eksenlidir. Bu ilişkilerden ya da ilişki<br />
olasılıklarından tüketimi çektiğimiz<br />
zaman, geriye neredeyse<br />
maddi olmayan hiçbir şey kalmaz.<br />
Bu noktada Lefebvre, üretici<br />
güçlerle maddi doğa üzerindeki<br />
eylemi birbirinden ayırmanın,<br />
diğer bir deyişle praxis’i diğer bazı<br />
nesnelerden, onları ayrıcalıklı kılarak<br />
ayırmanın, o nesneleri fetişleştirmek<br />
anlamına geldiğinin altını çizmiştir.<br />
Metâ ve para bu ayrıcalıklı nesnelerin<br />
başında gelir; kapanma sahaları ise bu<br />
ayrıcalıklılaştırma ve fetişizm üzerine<br />
inşa edilmişlerdir. Üretim, Lefebvre’e<br />
göre yalnızca üretilen ve yeniden<br />
üretilen ürünler anlamına gelmez;<br />
toplumsal gruplar ve onların ilişkileri<br />
de üretilmiş olur. Bu bağlamda<br />
mekânın üretimi, ona içkin toplumsal<br />
ilişkiler yumağının da üretimi<br />
anlamına gelecektir. Bununla birlikte,<br />
hermetik yaşam döngüsündeki<br />
praxis, değişim değerini öncelediği<br />
hatta onu yegâne geçerlilik ve üretim<br />
koşulu haline getirmeye kurgulanmış<br />
olduğu için, ürettiği toplumsal<br />
grup ilişkileri, tüketimin anlıksal,<br />
uçucu, tarih-dışılaştırıcı karakterinin<br />
cinsinden tanımlanır.<br />
Lefebvre, bireyin kendisinin<br />
dışında kalan gerçekliği tanımlamak<br />
için kullandığı ‘dış dünya’ kavramının<br />
yanıltıcı olduğundan bahsetmiştir.<br />
Buna göre bireyin bilinci, ona<br />
48
Change language