You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
dünyalar kurarak bu şeyleşmenin<br />
hızlandırıcısı niteliğini kazanır. Kapalı<br />
sitenin dışında güvenilir bir kentsel<br />
varoluş, kapalı işyerinin dışında<br />
verimli bir çalışma biçimi, alışveriş<br />
merkezinin dışında özgür bir<br />
toplumsallaşma tahayyül edilemez<br />
hale gelir. Lefebvre, ekonomi<br />
politiğin insani olanı bir üretim<br />
aracına indirgediği kanısındadır.<br />
Hermetik yaşam döngüsü, böyle bir<br />
araçsallaştırmayı içerir; ancak onu<br />
daha öteye taşıyarak, bireyi tüketim<br />
faili olarak varolma seçeneğinin<br />
plebisitine yönlendirir. Kapatma<br />
kurumlarının baskınlığından kapanma<br />
sahalarının yükselişine<br />
geçen sanayi-sonrası toplum koşullarında<br />
Lefebvre’in de altını çizdiği<br />
tümellik iradesi (la volonté de<br />
totalité), gönüllü katılımın temel<br />
ideolojik zeminini döşemektedir.<br />
Zira bu irade ya da istek sayesinde<br />
üretimin görünmezleşmesine<br />
katkıda bulunup kentsel ayrışmaların,<br />
sahte-dünyaların (pseudomondes)<br />
kurulmasına, hakikatin<br />
tematikleştirilmelerini yasallaştırmaya<br />
katkıda bulunmaktadır.<br />
Hermetik yaşam döngüsü, kent<br />
mekânının organik ilişkiselliğini<br />
kırarak, onu tematikleştirilmiş (ikamet,<br />
çalışma, toplumsallaşma, tüketme,<br />
eğlenme, vb.) bir işlevselliğe<br />
bölmektedir.<br />
Lefebvre, insanın tümelliği<br />
kavramının birincil özelliği olarak<br />
gereksinimi sayar. Ona göre insan<br />
bir gereksinim varlığıdır (un être de<br />
besoin). Hatta insan gereksinimlerle<br />
insanileşir; çünkü gereksinimler,<br />
onun doğaya oranla yapay özelliğini<br />
belirler. Böyle bir saptama bizi<br />
kolaylıkla salt tüketimin meşruiyetine<br />
götürebilirdi. Ancak Lefebvre,<br />
gereksinimin bu insanileştirici<br />
özelliğini, insanın çalışması bağlamında<br />
anlamlandırır. Çalışma ise,<br />
diğer türlerde gördüğümüzden farklı<br />
olarak yalnızca maddi emek değil,<br />
emeğe katılan anlamı da barındırır.<br />
Sanayi-sonrası çağda üretimin<br />
görünmezleşmesi; yapılan işlerin<br />
doğasının, maddeden kopuş üzerine<br />
olduğu kadar, sanallık, varsayımsallık<br />
ve erekselliği kendisinden başka bir<br />
şey olmayan bir dolaşım ekseninde<br />
tanımlanmasıyla doğrudan ilişkilidir.<br />
Diğer yandan, Lefebvre,<br />
gereksinimin toplumsal bir kategori<br />
olduğu kanısındadır; onun bireysel<br />
deneyimlenişi arzu yoluyla olur.<br />
Diğer bir deyişle bireyselleşmiş<br />
gereksinim arzudur. Ancak bu sonsuz<br />
ve ben-merkezli bir arzu değildir;<br />
zira biçimlenişi sırasında kontroller,<br />
izinler, ket vurmalar, olanaklar<br />
etkili olur; bunlar, toplumsalın<br />
sınırlarını bireye hatırlatırlar. Arzu,<br />
belirsizlik ve sınırlılıklar arasında bir<br />
diyalektikte oluşur. Oysa hermetik<br />
yaşam dünyasını harekete geçiren<br />
arzu, önemli ölçüde öznelleşmiş,<br />
toplumsalın rasyonel çerçevesinden<br />
dışarı taşan, ben-merkezli salt<br />
yöneltimdir. Tüketimin nesnesi<br />
olan şey ya da etkinlik, hatta belki<br />
insan, regresif bir itkiyle arzulama<br />
eyleminin hedefidir. Bu anlamda<br />
arzu ya da arzulama, bir üretim<br />
46
Change language