You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
açığa çıkarmış, böylece kırdan kente<br />
denetimsiz bir göçü tetiklemiştir.<br />
Özellikle 1960’lı ve 1970’li yıllar, bu<br />
sürecin kentte maddi ve maddiolmayan<br />
sonuçlarının açıkça<br />
görülmeye başlandığı dönemdir.<br />
Tarımsal üretim ve köylülükten<br />
çıkış olarak adlandırılabilecek<br />
bu süreç, 1960’lı yıllarda özel<br />
sermayenin sanayi atılımları ve<br />
küresel ekonomiyle ilk buluşma<br />
girişimleriyle birleşince, başlangıçta<br />
kırın itmesiyle ivmelenen göç ve<br />
kentleşme, 1960’lardan sonra kentin<br />
çekimini de içinde barındırmıştır.<br />
Kentlerin fiziksel yapılanmasındaki<br />
iç içe geçen sayısız sorunun yanı<br />
sıra, bu sürekli göç ve yeniden<br />
yerleşme hareketinin üst derecede<br />
siyasileştirilmesi, hızlı bir toplumsal<br />
heterojenleşme, kültür yaşamının<br />
çeşitli boyutlarında yeni bileşim<br />
ve çatışmaların izlerinin git gide<br />
daha kuvvetli bir şekilde yansıması<br />
gibi sonuçlar gözlemlenmiştir.<br />
1980’lere gelindiğinde ise, bu<br />
karmaşık ve çatışmalı dönüşüm<br />
süreci önemli bir mecraya girmiştir.<br />
Neo-liberal politikaların dünya<br />
çapında yaygınlaşması, 24 Ocak<br />
1980 kararlarıyla Türkiye’de de<br />
yankı bulmuştur. 12 Eylül 1980<br />
darbesi ise, emekçi kitlelerinin,<br />
özellikle 1961 Anayasası sonrasında<br />
kazandıkları hakları ellerinden<br />
alabilecek, sermayeye hızlı büyüme<br />
sağlayabilecek uygun siyasi ortamı<br />
sağlamıştır. 1983 sonrasında Turgut<br />
Özal hükümetleriyle başlayan neoliberal<br />
politikaların benimsenmesi<br />
ve küresel kapitalizmle bütünleşme<br />
süreci, Türkiye’nin toplumsal<br />
yapısının bir kez daha köklü bir<br />
dönüşüme girmesine yol açmıştır.<br />
Artık toplumsal dönüşüm yalnızca iç<br />
değişkenlerle değil, aynı zamanda,<br />
hatta daha ziyade dış değişkenlerle<br />
belirlenir hale gelmiştir. Hatta iç ve<br />
dış kavramlarının anlamsızlaşmaya<br />
başladığı bir küresel eylem<br />
mantığının, bu bağlamda ortaya<br />
çıktığının altını çizebiliriz. Buradaki<br />
tartışmamızda, bu sürecin çok boyutlu<br />
sonuçlarının her birine girmek gibi bir<br />
iddiamız olmamakla birlikte, küresel<br />
kapitalizmle bütünleşmenin sonucu<br />
olan, dünyanın farklı toplumlarında<br />
da benzer bir şekilde gözlemlenen<br />
yeni bir toplumsal katmanlaşmanın<br />
yol açtığı, kent mekânının ayrışma<br />
sürecine dair mütevazi bir<br />
çözümleme yapmayı hedefliyoruz.<br />
Bugün İstanbul’un bir<br />
çeşit ideal-tip oluşturduğu kentsel<br />
dönüşüm süreci, Türkiye’nin irili ufaklı<br />
birçok kentinde son derece hızlı ve<br />
çatışmacı bir gelişim izlemektedir.<br />
Bu sürecin genel yönünün tedrici<br />
olarak daha kapalı hale gelen,<br />
gönüllü katılıma dayalı bir kapanma<br />
sahaları oluşumuna doğru olduğunu<br />
ifade etmek yanlış olmaz. Hermetik<br />
yaşam döngüsü adını verdiğimiz<br />
bu model, insan-insan ve insandoğa<br />
ilişkisini önemli ölçüde (1)<br />
bireyselleştirmekte, (2)arzulanan<br />
bir ayrışmaya dağıtmakta, (3)iyi<br />
denetlenen, belli sınırlarda kendi<br />
kendine yeterli yaşam alanları olan<br />
kapalı site, kapalı işyeri ve alışveriş<br />
44
Change language