Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
dışımızda var olan, nesnel bir<br />
gerçekliğe gönderir, oysa arzu<br />
nesnesi, arzunun kendisidir, tekrar<br />
tekrar arzulamaktır. Kapitalist üretim<br />
prensibi (Marx’ın anlattığı biçimiyle<br />
herhangi bir ihtiyacın tatmini değil,<br />
artı değerin artması prensibi) ihtiyaç<br />
yerine hiç doyurulamayacağına<br />
inanılan arzuyu tüketimin merkezine<br />
koyar. Arzu, nesnelerin yüzeyselliğinden<br />
öteye geçmeden, onlarda<br />
kendi yansımasını gördüğü kısa<br />
anın zevkini çıkarır. Hiçbir nesne,<br />
arzuyu tatmin edemez, zira yaşanan<br />
an çoktan bitmiş ve arzu bir diğer<br />
nesnede yansımasını bulmuştur<br />
bile. Dolayısıyla arzunun bu kaygan,<br />
değişken ve maddi olmayan<br />
temelinden ötürü kapitalist üretim<br />
ihtiyaçtan ziyade, kendisini ebediyen<br />
canlı tutacağına inandığı arzuya<br />
yatırım yapmaktadır. Bu bağlamda<br />
özne ise; zevk ve performans<br />
öznesidir. 6 Bugün yaşanan,<br />
1960’lardaki şeyleşme (réification)<br />
eleştirilerinde sıkça yapıldığı<br />
şekliyle öznenin şey’e indirgenerek,<br />
yadsınması ya da reddi değil, tersine<br />
öznelliğe olan vurgunun artması,<br />
öznelliğin tikelliğinin teşvikidir. 7<br />
Öznelliğe yapılan vurgu ise; üretim<br />
boyutunda müşteri merkezli ürün<br />
metoduyla somutlaşır. Bugün her<br />
ürün bireysel bir hava taşır. Hatta<br />
bireyselliğin kendisi, şeyleştirilerek<br />
sunulan nesnenin yansımasında<br />
var olur. Fetişleşerek özneden<br />
6 Laval, C., Dardot, P., La Nouvelle Raison du<br />
Monde, La Découverte, 2009.<br />
7 Fischbach, F., La Privation de Monde.<br />
Temps, Espace et Capital, Vrin: Paris, 2011.<br />
bağımsızlaşan nesne, hayattan kaçıp<br />
saklanılacak bir sığınak yanılsaması<br />
yaratır ve bu nesnede yaşayan birey,<br />
kendi zamansallığından kopan, sonsuz<br />
bir şimdiye sıkışan öznedir. Zira,<br />
sermayeye özgü değerin zamanı<br />
zorlayıcı bir şimdidir.<br />
Bu algı içerisinde, genel<br />
eğilim, niteliksel zamanın, fiziki olanın<br />
zamanının genelleşmiş zorlayıcılığı<br />
içinde inkârıdır. Bir diğer anlatımla;<br />
yaşanan deneyimin zamanının,<br />
ölçülebilir, hesaplanabilir olan zamanda<br />
olumsuzlanmasıdır. Zira<br />
geçen zamanın, ona sayısal bir değer<br />
atfettiğimiz için kontrol edilmesi,<br />
kazanılması halinde elle tutulur<br />
bir şeye dönüştüğü algısı vardır. 8<br />
Yani, boş zaman etkinlikleriyle<br />
şekillenen yaşam biçimini anlatmak<br />
için, şöyle diyebiliriz: “Deneyim<br />
epizotlarında gittikçe zenginleşirken,<br />
yaşanan deneyimlerde gittikçe yoksullaşıyoruz.”<br />
9 Kontrolsüz bir ritimde<br />
yaşarken yaptığımız sadece bizde iz<br />
bırakmayan, kişiliğimizi oluşturacak<br />
anlatılar kurmayan deneyimleri biriktirmektir.<br />
8 Hall, E. T., La Vie dans de la Vie. Temps Culturel,<br />
Temps Vécu, 1983, Points Seuil: Paris,<br />
1992, s. 60-61.<br />
9 Benjamin, Walter, Expérience et Pauvreté,<br />
Petite Bibliothèque Payot: Paris, 2011.<br />
24
Change language