güç elektroniği ı

GÜÇ ELEKTRONİĞİ I
PROF.DR.HACI BODUR
AC Kıyıcıların Temel Özellikleri
- AC kıyıcılar, AC gerilimin her iki yarım dalgasını belli açılarda keserek, çıkış geriliminin efektif
değerini değiştirir.
- Doğal komütasyonlu ve problemsiz devrelerdir.
- Hem şebeke hem de yük tarafında yüksek değerli harmonikler oluşur.
- Tek veya üç fazlı olarak gerçekleştirilirler.
- Endüstride ısı ve ışık kontrolünde yaygın olarak kullanılırlar.
- Vantilatör karakteristikli yükleri tahrik eden düşük güçlü AC motorların kontrolünde de
kullanılmaktadır.
- Prensip olarak her bir faz için, gücünün yettiği yere kadar bir adet triyak daha sonra ters paralel
bağlı iki tristör kullanılır. Bilindiği gibi, 100-150 A’lere kadar triyaklar 5000 A’ e kadar tristörler
üretilmektedir.
- Triyaklar sadece AC kıyıcılarda kullanılmak üzere üretilmektedir.
Kontrol Devrelerinin Temel Özellikleri
Genel olarak AC kıyıcının kontrol devresi aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır.
1. Şebeke gerilimi ile senkronize çalışmalıdır. Şebeke geriliminin sıfır noktalarını görerek, bu
noktalarda resetlenmeli ve zaman saymaya başlamalıdır.
2. Omik yüklerde α anında kısa süreli (birkaç on µs ), omik endüktif yüklerde ise α - π aralığında
sürekli olarak yeterli tetikleme akımı sağlamalıdır.
3. Gerektiğinde sinyaller izole edilmeli, yükseltilmeli ve kesilebilmelidir.
Temel AC Kıyıcı Devreleri
Ana akım elemanlarına göre AC kıyıcılar, genel olarak aşağıda verilen üç şekilde
gerçekleştirilmektedir.
1. Ters paralel bağlı 2 tristör ile gerçekleştirilen AC kıyıcı devreleri
2. Bir triyak ile gerçekleştirilen AC kıyıcı devreleri
3. Bir diyot köprüsü ve bir tristör ile gerçekleştirilen AC kıyıcı devreleri
46