Download (8Mb) - Suleyman Demirel University Research Repository

6
BİRİNCİ BÖLÜM
FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI
1.1. FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI KAVRAMI
İngilizcedeki “Intellectual property” terimi için Türkçe’de bazen “fikri
mülkiyet” bazen de “fikri ve sınai mülkiyet” ya da “ fikri, sınai ve ticari mülkiyet”
karşılıkları kullanılmaktadır. Bunların anlam ve kapsamları aynıdır. Bu kavramlar;
bilgisayar programları ile veri tabanlarını da içeren fikir ve sanat eserlerini,
patentleri, markaları, faydalı modelleri, tasarımları, coğrafi adlar ile işaretleri, yarı
iletkenlerin topografyası veya entegre devrelerin yerleşim düzeni olarak bilinen
çipleri 11 ve dijital iletişimleri içermekte, bunların hepsini birden ifade etmektedir 12 .
Fikri Mülkiyet, Avrupa Birliği’ne giriş sürecinde bulunan ülkemiz için
hukukun uyumlaştırılması çalışmalarının yoğunlaştığı bir odak noktası olarak
karşımıza çıkmaktadır.
Fikri mülkiyet kavramı; 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda;
“Sahibinin hususiyetini taşıyan ve ilim ve edebiyat, musiki, güzel sanatlar veya
sinema eserleri olarak sayılan her nevi fikir ve sanat mahsulleri üzerinde sahip
olunabilecek maddi ve manevi hakların tamamını ifade eden, günümüz de hem ulusal
hem de uluslararası kuruluşlarca güvence ve koruma altına alınan bir kavramı”
şeklinde ifade edilmektedir.
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun 10 Aralık 1948 tarihli İnsan Hakları
Evrensel Beyannamesinin 27. maddesinde “ Herkes toplumun kültürel yaşamına
serbestçe katılma, güzel sanatlardan yararlanma, bilimsel çalışmaya katılma ve
bundan yararlanma hakkına sahiptir. Herkesin yaratıcısı olduğu bilim, edebiyat ve
11 20. yüzyılın üçüncü çeyreğinden itibaren endüstriye ve günlük yaşama çip, silikon çip ve çip vadisi
gibi kavramlar girmiştir. Bu sözcük basit bir anlatımla silikon diye adlandırılan yarı iletken
materyallerin diziliminden oluşan mikroskobik bir parçacığın içerdiği, sıra dışı genişlikte bir bilgi
ve görüntü belleğini ifade etmektedir.
12 Ünal TEKİNALP, Fikri Mülkiyet Hukuku, Beta Yayınları, İstanbul, Ekim 1999, s. 1.