Grawimetriýa. Okuw gollanmasy
Grawimetriýa. Okuw gollanmasy
Grawimetriýa. Okuw gollanmasy
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
N- bu dartyşma köpelýär 1 kg şeýle ýagdaýda eger tizlenme 1m/s 2 . Kuwat çekişmäni 3 suratdan<br />
düşündirse bolar.<br />
Surat-3<br />
Görkezilen shema göniburçly<br />
koordinatlaryň üstünde iki<br />
material nokat ýerleşdirilen:<br />
özüne çekýän nokat P<br />
koordinatlary X, Y, Z we<br />
çekilýän nokat A<br />
koordinatlary X 1 , Y 1 , Z 1 massasy dm. Ikisiniň aralygy<br />
2<br />
2<br />
( x − x ) + ( y − y ) + ( z − ) 2<br />
r = (1.5).<br />
1 1<br />
z1<br />
Nýutonyň kanunyndan belli bolşy ýaly (1.1) şu material nokatlaryň arasynda çekiş güýji bar<br />
d F =f(dm/r 2 ) (1.6),<br />
bu ýerde dm=σdx 1 dy 1 dz 1 .<br />
Proýeksiýasy güýjiň dP onda muny koordinatlar okunyň üstünde tapyp bolýar, köpeldip dF-i<br />
kosinus burça, bu güýjiň uguryny gurýarys, gabatlaşýan oklarda, onda<br />
dF x =dFcos(F,X),<br />
dF y =dFcos(F,Y), (1.7).<br />
dF z =dFcos(F,Z).<br />
Analitiki geometriýadan belli bolşy ýaly, kosinus burçuny görkezip boljak koordinat nokady P<br />
we A şunuň ýaly görnüşinde:<br />
x1 x<br />
cos( F,X)<br />
= − ,<br />
r<br />
y1 y<br />
cos( F,Y)<br />
= − , (1.8).<br />
r<br />
z1 z<br />
cos( F,Z)<br />
=<br />
−<br />
r<br />
Şuňa görä<br />
⎛ x1<br />
− x ⎞<br />
dFx<br />
= f ⎜ dm<br />
3<br />
⎟<br />
⎝ r ⎠<br />
⎛ y1<br />
− y ⎞<br />
dFy<br />
= f ⎜ dm<br />
3<br />
⎟ (1.9)<br />
⎝ r ⎠<br />
⎛ z1<br />
− z ⎞<br />
dFz<br />
= f ⎜ dm<br />
3<br />
⎟<br />
⎝ r ⎠<br />
Integrirläp hemme ululykdaky çekilýän jisime, onda alýarys gabatlaşýan güýjiň çekilişine, şu<br />
jisim P nokatda.<br />
x1<br />
− x<br />
Fx<br />
= f∫<br />
dm<br />
3<br />
r<br />
F<br />
x<br />
v<br />
y1<br />
− y<br />
= f∫<br />
dm (1.10)<br />
3<br />
r<br />
F = f<br />
x<br />
v<br />
∫<br />
v<br />
z1<br />
− z<br />
dm<br />
3<br />
r