08.03.2015 Views

Grawimetriýa. Okuw gollanmasy

Grawimetriýa. Okuw gollanmasy

Grawimetriýa. Okuw gollanmasy

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Agyrlyk güýjiniň tizlenmesiniň fundamental we absolýut<br />

kesgitlemeleriniň maglumaty<br />

Otnositel Potsdam<br />

Kesgitlenen ýeri<br />

Potsdam<br />

Kesgitleme<br />

1898-1904<br />

g, Gal<br />

981, 244<br />

ölçemeleriniň<br />

981, 274<br />

ulgamyna<br />

-<br />

Waşington 1930-1934 980, 080 981, 254 -20<br />

Teddington 1935-1938 981, 181 981, 259 -15<br />

(angl.)<br />

S.-Peterburg 1954-1956 981,919 981,262 -12<br />

Ottawa 1960 - 981,261 -13<br />

Sawr (Fr) 1961 - 981, 261 -13<br />

Prinston (ABŞ) 1963 - 981, 259 -15<br />

Tokio 1965 - 981, 259 -15<br />

Teddington 1965 - 981, 260 -14<br />

Tablisadan görnüşi ýaly, agyrlyk güýjiniň tizlenmesiniň absolýut kesgitlemeleriniň netijeleri<br />

punktlaryň arasy uly bolandada 1 mGal. Ondan bir bölegine çenli takyklyga eýedirler. Bu b bolsa<br />

agyrlykgüýjiniň tizlenmesiniň absolýut ölçemeleriniň geljekdede geçirilmeginiň zerurlygyny<br />

görkezýär. Onuň üçin agyrlyk güýjiniň Potsdamdaky bahasyny 14 mGal kiçeltmelidir.<br />

T yrgyldama döwrüniň we l getirme uzynlygyň kesgitlemekde ýalňyşma çeşmeleri:<br />

1) Daşky sredanyň täsiri;<br />

2) Temperaturanyň üýtgemeginiň täsiri;<br />

3) Maýatnigiň yrgyldama periody kesgitlenende ulanylýan sagatlaryň ýöreýişiniň täsiri;<br />

4) Maýatnik yrgyldaýan prizmasynyň gapyrgasynyň tegeleklenmesiniň täsiri;<br />

5) Yrgyldama amplitudasynyň täsiri;<br />

6) Bilelikde yrgyldama täsiri, ýagny, maýatnigiň ştatiwiniň yrgyldamasynyň täsiri;<br />

7) Yrgyldaýan maýatnige täsir edýän gorizontal we beýleki tizlenmeler;<br />

8) Magnit meýdanynyň täsiri.<br />

Usulyň teoretiki esasy bolup hereketi<br />

§ 1. Erkin gaçýan jisim usuly.<br />

S′=g 0<br />

(I.44)<br />

differensial deňleme bilen aňladylýan jisimiň tizlenmeli erkin gaçmasynyň kanuny hyzmat edýär.<br />

Bu ýerde S′-wagt boýunça geçilen ýoluň ikinji önümi, uzaklyklaryň oky aşaga ugrukdyrylandyr;<br />

g o -agyrlyk güýjüniň hemişelik tizlenmesi.<br />

Geçilen ýol hereketiň ilkinji pursatynda t=0 S=0, jisimiň tizligi V(0)=V 0 , koordinata<br />

başlangyjyna çenli aralyk L(0)=S 0 .Wagt boýunça integrirläp, alarys<br />

S′=g 0 t+c 1 , S=g 0 (t 2 )/2+c 1 t+c 2<br />

(I.45)<br />

bu ýerde c 1 =V 0 , c 2 =S 0 . Integrirlenenden soňra (I.45) deňleme görnüşe geler<br />

S=S 0 +Vt+ g 0 (t 2 )/2<br />

Eger-de S=0 we V 0 =0, onda<br />

S=g 0 (t 2 )/2<br />

(I.46).<br />

(I.47).<br />

Erkin gaçma usuly bilen ölçemeler geçilende (10 -9 -10 -8 ) g takyklyk bilen netijeler almaga<br />

ymtylmak üçin 1m aralykly kesimlerdäki jisimiň hereketine gözegçilik edýärler. Oňa baglylykda

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!