Modul 3. Elektron hökümeti ulanmak
Modul 3. Elektron hökümeti ulanmak
Modul 3. Elektron hökümeti ulanmak
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
1. IKT GOŞUNDYLARYNYŇ SYNY<br />
1.1. <strong>Elektron</strong> hökümetiň kesgitlemesi<br />
Umuman aýdanyňda elektron hökümeti däp bolan döwlet wezipeleriniň we<br />
hyzmatlarynyň netijeliligini ýokarlandyrmak üçin informasion we kommunikasion<br />
tehnologiýalary (IKT) <strong>ulanmak</strong> hökmünde kesgitläp bolar. Hususan-da, ―täsirliligi,<br />
netijeliligi we hyzmaty ýokarlandyrmak maksatlary bilen döwlet dolandyryşyny<br />
özgertmek üçin sifrleýin tehnologiýalary <strong>ulanmak</strong>‖ 1 elektron hökümet bolup<br />
durýar.<br />
<strong>Elektron</strong> hökümet – bu ýöne bir wagtyň gysga döwründe bir wagtlaýyn selçeň<br />
waka bolman, eýsem raýatlara hyzmat bermek prosesine aýratyn üns bermek<br />
bilen, uzak wagtlaýyn perspektiwada döwlet dolandyryşyny özgertmegiň<br />
ewolýusion prosesidir. Şeýlelikde, ýerine ýetirmegiň jikme-jik meýilnamasy bilen<br />
(aşakdan ýokary ugra) elektron hökümetiň ýokary derejeli ―ýol kartasyny‖<br />
(ýokardan aşaklygyna ugurda taslamalaşdyrmak) döretmek gerek. IKTÖ AÝOM<br />
tarapyndan işlenilip düzülen döwlet dolandyryşynyň liderleri üçin IKT<br />
Akademiýasynyň modullarynyň tapgyrynyň 2-nji <strong>Modul</strong>ynda elektron hökümetiň<br />
―ýol kartasyny‖ döretmek boýunça baş ýörelgeler we strategiýalar ara alnyp<br />
maslahatlaşylýarlar. Bu modulda durmuşa geçirmek meýilnamasy beýgelýän<br />
tertipde ara alnyp maslahatlaşylýar.<br />
<strong>Elektron</strong> hökümeti döretmegiň maksady raýatlara döwlet hyzmatlaryny has<br />
netijeli bermekdir. Umuman aýdanyňda, hyzmatlaryň Internetde näçe köpsanlysy<br />
elýeterli bolsa we bu hyzmatlary <strong>ulanmak</strong> näçe giň bolsa, şonçada elektron<br />
hökümetiň täsiri uly bolar. Şeýlelikde, elektron hökümet döwlet dolandyryşynyň<br />
içerki netijeliliginiň we aýdyňlygynyň çäklerinde durnukly täsire eýe bolmak üçin<br />
―elektron raýatlaryň‖ (e-citizens) we ―elektron-kärhanalaryň‖ (e-business) kritiki<br />
massasyny talap edýär. Şol bir wagtda bolsa, bu kritiki massa ýetmek ýönekeý<br />
däldir. Bütindünýä Bankynyň elektron raýatlara we elektron biznese elýeterli<br />
bolan onlaýn gulluklaryň köpsanlysyny döretmegiň möhümligi baradaky<br />
derňewleri, mysal üçin, aşakdakylary ýüze çykardylar:<br />
Ilkinjileriň biri bolup 5-10 ýyl ozal elektron hökümet<br />
maksatnamalaryny durmuşa geçiren ýurtlaryň köpüsi, döwlet<br />
hyzmatlaryny Internetde hemişelik elýeterli etmäge<br />
1 Mark Forman, e-Hökümet: Hökümetiň netijeliligini we täsirini özgertmek üçin IT-i <strong>ulanmak</strong> (2005-nji<br />
ýyl), 4 (e-Government: Using IT to transform the effectiveness and efficiency of government (2005), 4,<br />
http://siteresources.worldbank.org/INTEDEVELOPMENT/Resources/FormanEgov(6_05).ppt.)<br />
16 <strong>Modul</strong> 3: <strong>Elektron</strong> hökümeti <strong>ulanmak</strong>
Change language