Modul 3. Elektron hökümeti ulanmak
Modul 3. Elektron hökümeti ulanmak
Modul 3. Elektron hökümeti ulanmak
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>3.</strong>7. Tebigy betbagtçylyklar bilen göreş üçin <strong>ulanmak</strong>:<br />
tebigy betbagtçylyklar bilen göreş boýunça toplumlaýyn milli gulluklar 41<br />
Adatdan daşary ýagdaýlarda dolandyryşyň netijeli milli ulgamy tebigy we<br />
adam taraplaýyn döredilen betbagtçylyklaryň täsirlerini minimuma eltmek üçin<br />
gerekdir. Koreýa Respublikasynda Adatdan daşary ýagdaýlar boýunça Milli<br />
Agentlik täzeden guramaklyga we öwezini dolmaklyga däl-de, tebigy<br />
betbagtçylyklaryň netijeleriniň öňüni almaga gönükdirilen dolandyryşa<br />
niýetlenilendir. Degişlilikde, Betbagtçylyklar ýagdaýlarynda dolandyryşyň Milli<br />
ulgamy döredildi (NDMS – National Disaster Management System), ol 10 sany<br />
döwlet edaralarynda, şol sanda, oba hojalyk we tokaý hojalygy ministrligini, deňiz<br />
işleri we balykçylyk boýunça ministrligi hem öz içine almak bilen, tebigy<br />
betbagtçylyklaryň monitoring ulgamyny işläp düzdi we ornaşdyrdy. NDMS 2006-<br />
njy ýylda 71 sany edaralaryň arasynda hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny berkitmek<br />
üçin eksperimental esasda tebigy betbagtçylyklar bilen göreşiň hökümetara toruny<br />
hem döretdi. Adatdan daşary ýagdaýlar bolanda informasiýany goýbermek<br />
prosesleri merkezi edaralaryň arasynda, pudaklaýyn we pudagasty ýerli dolandyryş<br />
edaralarynyň arasynda göni aragatnaşyk kanallarynyň diklenilmegi bilen<br />
ýönekeýleşdirildiler, onuň netijesinde tebigy betbagtçylyklara we adatdan daşary<br />
ýagdaýlara has netijeli reagirlenme alyndy. Gyssagly ýagdaýlarda ulgam awariýa<br />
barada habar berenleri ýüze çykarmaga mümkinçilik we olaryň ýerleşýän ýerini<br />
hasabat berijiniň identifikasiýasy ulgamynyň kömegi bilen tapmaga mümkinçilik<br />
berýär. Bu 2005-nji ýylda adatdan daşary ýagdaýlarda ýalan habarlaryň 1,3<br />
göterim gysgalmagyna getirdi. Hyzmatlar dil problemalary bolanlara, daşary<br />
ýurtlulara we gartaşan adamlara ýeňil elýeterlidir. Koreýanyň hemmetaraplaýyn<br />
howpsuzlyk Taslamasy 2010-njy ýylda tamamlanandan soňra (u-Safe Korea)<br />
tebigy betbagtçylyklar netijesinde 1 million adamdan ölenleriň sany 11,1 adama<br />
çenli peseler diýlip garaşylýar, bu häzirki 1 million adamdan 16,5 adam bilen<br />
deňeşdireniňde 33 göterim gysgalmak bolup durýar. Emlägi ortaça ýyllyk<br />
ýitirmeklik, garaşylyşy ýaly, 8,2 göterim peseler, bu 2010-njy ýyldan 2014-nji<br />
ýyllar döwründe ýitgileriň 35 milliard ABŞ dollaryndan hem köp peselmegine<br />
mümkinçilik berer.<br />
2004-nji ýylda bolup geçen sunami tebigy betbagtçylyklar ýagdaýynda<br />
dolandyrmagyň Sahana atlandyrylan toplumlaýyn ulgamynyň işlenilip<br />
düzülmegine getirdi.<br />
41<br />
Bu bölümçe şu işden alyndy: NIA, düz., 2006 e-Hökümetiň Ýyllyk Hasabaty, (Seul: MOGAHA,<br />
2006), 23, http://www.nia.or.kr/open_content/common/fileList/fileList.jsp?tn=PU_0000100&id=54651.<br />
109 Döwlet dolandyryşynyň liderleri üçin IKT Akademiýasy
Change language