12 2006

tarapyndan süýşýän çägeleriň 20 gektary berkidildi we tokaýlaşdyryldy, 50 adamdan
ybarat bagbanlar topary okadyldy, olar maslahat berilmegi netijesinde amaly bilimleri
aldylar, takyr (ýagyş) suwlaryny peýdalanmagyň tejribesi ornaşdyrylýar. Baharly
etrabynda tokaý agaçlarynyň nahalhanalary döredildi, daglyk öri meýdanlary tebigy
ýol bilen dikeltmegiň tehnologiýasy işlenip düzüldi. Suwarymly şertlerde (Sakarçäge
etrabynda) ýerli ilat bilen çala we orta derejede şorlaşan ýerleri gowulandyrmak,
tokaý agaçlarynyň nahalhanalaryny hem-de nahalhana hojalyklaryny döretmek
usulyýeti, biogumusy taýýarlamak boýunça okuwlar geçirildi.
Türkmenistanýň Prezidenti Beýik Saparmyrat Türkmenbaşynyň pisse we arça
tokaý – baglaryny döretmek baradaky tabşyrygyny ýerine ýetirmek üçin ÇÖHDMI
Türkiýäniň halkara ösüş baradaky agentliginiň (TIKA) goldaw bermeginde
Türkmenistanyň daglarynda pisselikleriň önümliligini ýokarlandyrmagyň we arça
tokaýlaryny dikeltmegiň mümkinçiliklerini öwrenýär.
ÇÖHDMI-niň düzüminde Halkara Araly halas ediş gaznasynyň Döwletara
durnukly ösüş komissiýasynyň Ylmy-maglumat merkezi 1995-nji ýyldan bäri işleýär,
ol Merkezi Asiýada daşky gurşawy goramak hereketleriniň sebit meýilnamasyny
ýerine ýetirmekde ekspert-tehnik kömek bermek boýunça Hyzmatdaşlyk Merkezi
bolup durýar.
ÇÖHDMI “Çölleri özleşdirmegiň meseleleri” (“Проблемы освоения
пустынь”) atly halkara ylmy-amaly žurnalyny çap edýär we ony Merkezi Aziýanyň
hem-de GDA-nyň gurak şertlerde ýerleşen döwletlerine we halkara guramalaryna
ýaýradýar.
Milli institutyň bölümlerinde ýerine ýetirilýän temalaryň, ylmy-barlag işleriniň
gysgaça netijeleri her ýylda türkmen we rus dillerinde çap edilýär.
Türkmenistanyň Tebigaty
goramak ministrliginiň
Çöller, ösümlik we haýwanat
dünýäsi milli instituty
Kabul edilen wagty
2006-njy ýylyň
Bitaraplyk aýynyň 25-i
P.Esenov, J.Saparmyradov
RESULTS OF SCIENTIFIC INVESTIGATION OF TURKMENISTAN
ENVIRONMENT DURING THE PERIOD OF INDEPENDENCE
The summarized results of scientific investigations on the problem of
environment protection and rational use of natural resources and the state of their
monitoring are given in the article. Assess of results of implemented investigations
on stabilization and afforestation of moving sands, enrichment and restoration of
degradated desert and mountain pastures, mountain and desert useful wild plants
resources estimation and systematization, their chemical composition and mechanisms
of adaptation to extreme environment conditions, bioproductivity of reservoirs, study
of biodiversity of vertebrates and invertebrates of basic natural and cultural
ecosystems of Turkmenistan, natural reserves peculiarities of Turkmenistan are given.
The Maps of degradated lands of the Aral Sea basin and desertification of the
17