nigep inÅaat teknolojisi - fayans kaplama modÃ¼lÃ¼ - KÄ±rgÄ±zistan ...

KIRGIZİSTAN CUMHURİYETİ 

GENÇLİK, EMEK VE İSTİHDAM 

BAKANLIĞI 

KIRGIZİSTAN-TÜRKİYE 

MANAS ÜNİVERSİTESİ 

NİTELİKLİ İŞGÜCÜ GELİŞTİRME PROJESİ 

NİGEP 

САПАТТУУ ЖУМУШЧУ КАДРЛАРДЫ ДАЯРДОО ДОЛБООРУ 

САЖУКАД 

İNŞAAT TEKNOLOJİSİ 

FAYANS KAPLAMA MODÜLÜ 

BİŞKEK-2012 

1

Bu modül, Kırgızistan Cumhuriyeti Gençlik, Emek ve İstihdam Bakanlığı ile Kırgızistan-Türkiye 

Manas Üniversitesi (KTMÜ) arasında gerçekleştirilen, Nitelikli İşgücü Geliştirme Projesi (NİGEP- 

САЖУКАД) kapsamında T.C. Milli Eğitim Bakanlığı İnşaat Teknolojisi Modüllerinden (582YIM128, 

582YIM126, 582YIM127, 582YIM023) hazırlanmış olan ve eğiticiler ile öğrencilere rehberlik etmeye 

yönelik öğrenme materyalidir. 

Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi tarafından ücretsiz olarak verilmiştir. 

PARA İLE SATILMAZ. 

MODÜLÜ HAZIRLAYAN : Öğretim Görevlisi Mahmut DURMAZ 

ALAN LİDERİ 

: Yrd. Doç.Dr. Bülent BAYRAKTAR 

NİGEP- САЖУКАД İNŞAAT TEKNOLOJİSİ-FAYANS KAPLAMA MODÜLÜ Sayfa 2

İÇİNDEKİLER 

AÇIKLAMALAR 

GİRİŞ 

İçindekiler 

Birinci Bölüm 

FAYANS- SERAMİK KESME VE DELME 

1.1. Fayans-Seramik Kesme ve Delme Araçları ........................................................................9 

1.2. Fayans ................................................................................................................................12 

1.3. Seramik ...............................................................................................................................12 

1.4. Markalama ..........................................................................................................................12 

1.5. Fayans-Seramikleri Kesme ve Delme ................................................................................13 

1.6. Fayans-Seramik Kesme ve Delme Kuralları .....................................................................13 

1.7. Fayans-Seramik Kesme ve Delme ĠĢleminin Yapılması ...................................................13 

ÖLÇME SORULARI ........................................................................................................14 

İkinci Bölüm 

ZEMİNE MASTA VE KILAVUZ SERAMİKLERİ YERLEŞTİRME 

2.1. Zemine Mastar ve Kılavuz Seramik Karoları YerleĢtirme Araçları .................................15 

2.1.1. ÇeĢitleri ...................................................................................................................15 

2.1.2. Kullanım Kuralları .................................................................................................16 

2.1.3. Araçların Kullanılması ...........................................................................................16 

2.2. Mastar Bağlama ................................................................................................................19 

2.2.1. Kullanılan Araçla ....................................................................................................19 

2.2.3. Alüminyum Mastar ................................................................................................ 19 

2.2.4. AhĢap Mastar ..........................................................................................................19 

2.2.5. Takoz .......................................................................................................................20 

2.2.6. Su Terazisi ...............................................................................................................20 

2.2.7. ġakul (Çekül) ..........................................................................................................20 

2.2.8. Mastarı Bağlama Kuralları ...................................................................................21 

2.3. Kılavuz Seramik Karoları YerleĢtirme Kuralları ..............................................................24 

2.3.1. “L” Hattının OluĢturulması ..................................................................................25 

2.3.2. “+” Hattının OluĢturulması ..................................................................................27 

2.3.3. Diyagonal (45 derece) Hattının OluĢturulması .....................................................30 

2.3.4. Modüler DöĢeme Sistemlerinin Yapılması .............................................................31 


2.4. GenleĢme Derzi .................................................................................................................32 

2.4.1.Tanımı ......................................................................................................................32 

2.4.2.Yerinin ve GeniĢliğinin Tespiti ...............................................................................32 

2.4.3.GenleĢme Derzinin Yapılması ................................................................................32 

ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME .......................................................................34 

Üçüncü Bölüm 

SERAMİK KARO, KÖŞE PROFİLLERİNİ VE YAPIŞTIRMA HARCINI 

HAZIRLAMA 

3.1. YapıĢtırma Harcı ..............................................................................................................35 

3.1.1. Tanımı .....................................................................................................................35 

3.1.2. ÇeĢitleri ...................................................................................................................35 

3.1.3. Önemi .....................................................................................................................35 

3.1.4. Kullanılan Araçlar .................................................................................................37 

3.1.4.1. YapıĢtırma Harcı .................................................................................................37 

3.1.4.2. Devirli Matkap .....................................................................................................37 

3.1.4.3. Çelik Mala ...........................................................................................................37 

3.1.5. YapıĢtırma Harcının Hazırlanması ........................................................................37 

3.2. Seramik Duvar Karosu .....................................................................................................39 

3.2.1. Tanımı......................................................................................................................39 

3.2.1.1. DüĢük Su Emmeli Seramik Karolar .......................................................39 

3.2.1.2. Orta Su Emmeli Karolar .........................................................................39 

3.2.1.3. Yüksek Su Emmeli Karolar .....................................................................39 

3.2.2. Önemi .....................................................................................................................40 


3.2.3.1. Çelik Mala ...............................................................................................41 

3.2.3.2. Plastik Tokmak ........................................................................................41 

3.2.3.3. ġapkalı Gönye .........................................................................................42 

3.2.3.4. Seramik Kesme Aleti ...............................................................................42 

3.2.3.5. Fayans Kesme Aleti (El Tipi) .................................................................42 

3.2.3.6. Elektrikli Seramik Kesme Aleti ...............................................................42 

3.2.3.7. ġakul ........................................................................................................43 

3.2.3.8. Çelik Taraklı Mala ..................................................................................43 

3.2.3.9. Mekanik (El ile) Seramik Delme Aleti ...................................................43 

3.2.3.10. Lastik Mala ............................................................................................43 

3.2.3.11. Derz Çubukları (Derz Artıları veya Kamaları) ....................................44 

3.2.3.12.Diğer Edevatlar ......................................................................................44 

3.3. Duvar KöĢe Profilleri ........................................................................................................44 

3.3.1. Tanımı .....................................................................................................................44 

3.3.2. ÇeĢitleri ...................................................................................................................44 


3.3.3. Uygulama ġekilleri ................................................................................................. 45 


Dördüncü Bölüm 

DUVARA SERAMİK KARO KAPLAMA YAPIMI 

4.1. Yatay ve DüĢey Düzlemde Kılavuz Seramik Karoları YerleĢtirme ...................................47 

4.1.1. Kılavuz Seramik Karo YerleĢtirme Kuralları ........................................................47 

4.1.2. Kullanılan Araçlar ..................................................................................................47 

4.2. YapıĢtırma Harcının Yüzeye Sürülmesi ...........................................................................47 

4.2.1. YapıĢtırma Yöntemleri ............................................................................................47 

4.2.1.1. Taraklama Yöntemi .................................................................................47 

4.2.1.2. Yağlama Yöntemi ....................................................................................48 

4.2.1.3. Kombine Yöntemi ....................................................................................49 


4.3. Seramik Karoların Duvara DöĢenmesi ............................................................................50 

4.3.1. YapıĢtırma ÇeĢitleri ................................................................................................50 

4.3.1.1. Seramik Duvar Karolarının Islatılması .................................................52 

4.3.1.2. Seramik Duvar Karosu Kaplamasının Yapılması ..................................53 



Beşinci Bölüm 

ZEMİNE (YAPIŞTIRMA HARCI İLE) SERAMİK KAPLAMA 

5.1. Zemine (YapıĢtırıcı Harcı ile) Seramik Karo Kaplama Yapımı .......................................59 

5.1.1. Tanımı .....................................................................................................................59 

5.1.2. Önemi .....................................................................................................................59 

5.2. Zemine Seramik Karo Kaplama Kuralları .......................................................................59 

5.3. Zemine Seramik Karo Kaplama Metotları ........................................................................60 

5.4. Zemine Seramik Karo Kaplamada ĠĢ Sırası ....................................................................60 

5.5. Zemine Seramik Karo Kaplanması ..................................................................................61 

5.6. Duvara Süpürgelik Yapımı ...............................................................................................66 

5.6.1.Tanımı.......................................................................................................................66 

5.6.2.Uygulanması ............................................................................................................66 

ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME .....................................................................67 


Altıncı Bölüm 

DERZLERİ TEMİZLEME 

6.1. Derz Temizlemede Kullanılacak Malzemeler ....................................................................68 

6.1.1. Kerpeten ...................................................................................................................68 

6.1.2.AhĢap Kama .............................................................................................................68 

6.1.3.Fırça .........................................................................................................................68 

6.1.4. Sünger......................................................................................................................68 

6.1.5. Dizlik ........................................................................................................................69 

6.1.6. Eldiven ve Maske ....................................................................................................69 

6.2. Derz Temizleme Kuralları ..................................................................................................69 

6.3. Derzlerin Temizlenmesi .....................................................................................................70 

6.3.1. Derzlerin Temizlenmesinde ĠĢlem Sırası ................................................................70 

ÖLÇME SORULARI ( ÇOKTAN SEÇMELĠ) ....................................................72 

Yedinci Bölüm 

7. FUGA HARCINI HAZIRLAMA 

7.1. Fuga Harcı .........................................................................................................................72 

7.1.1. Fuga Harcı Kıvamı ................................................................................................72 

7.1.2. Fuga Harcı Miktarı .................................................................................................73 

7.2. Fuga Harcını Hazırlama Kuralları ...................................................................................73 

7.3. Fuga Harcını Hazırlamada ĠĢlem Basamakları ...............................................................73 

7.4. Fuga Harcının Hazırlanması ............................................................................................74 

ÖLÇME SORULARI ( ÇOKTAN SEÇMELĠ) ................................................................76 

Cevap Anahtarı .................................................................................................................77 

Kaynaklar ..........................................................................................................................78 


AÇIKLAMALAR 

KOD 

ALAN 

PROGRAM ADI 

KAZANILACAK UNVAN 

MODÜLÜN TANIMI 

SÜRE 

ÖNKOŞUL 

MODÜLÜN AMACI 

YETERLİLİKLER 

EĞİTİM ÖĞRETİM 

ORTAMLARI VE 

DONANIMLARI 

ÖLÇME VE 

DEĞERLENDİRME 

NİGEP tarafından verilecektir. 

İNŞAAT TEKNOLOJİSİ 

İNŞAAT 

İnşaat Teknikeri 

Bu Modül ile yere, duvara fayans kaplama ve derz dolgusu yapılması 

anlatılmıştır. 

90 saat (Türkçe eğitimi süresi hariç) 

Genel Amaç 

Öğrenci bu modül ile, her çeşit fayans ile yerde , duvarda kaplama işini, derz 

yapma (Fuga) işini kurallarına uygun bir şekilde yapabilir.. 

Uygun ortam sağlandığında gerekli malzemeleri kullanarak tekniğine 

uygun zemine, duvaraseramik kaplaması ve derzlerini yapabileceksiniz. 

1. Zemine mastar ve kılavuz seramiklerini yerleĢtirebilceksiniz. 

2. Zemine (yapıĢtırma harcı ile) uygun seramik karo kaplayabileceksiniz. 

3. Fayans-seramiklerin kesme ve delme işlerini 

tekniğine uygun yapabileceksiniz 

4.Mastar ve mastarlık fayans-seramiklerini usulüne 

uygun yerleştirebileceksiniz. 

5.Yapıştırma harcını kıvamında hazırlayabileceksiniz. 

6.Duvara tekniğine uygun kaplama yapabileceksiniz 

Derz boşluklarını temizleyebileceksiniz. 

7. Derz dolgu (fuga) harcını kuralına uygun olarak 

hazırlayabileceksiniz. 

8. Derz dolgusunu kuralına uygun olarak 

yapabileceksiniz 

Kagir Atölyesi, çeşitli ebatlarda yer ve duvar fayansı . Fayans yapıştırma 

harcı, mala, dişli tarak su düzeçli mastar, derz atıları, derz dolgu harcı. 

Her öğrenme faaliyetinin sonunda verilen ölçme 

araçları ile kendi kendinizi değerlendirebileceksiniz. 

Modül sonunda öğretmeniniz tarafından hazırlanan 

ölçme araçları ile değerlendirileceksiniz 

Fayans Nedir? Fayans ve Seramik Arasındaki Fark 

Fayans kelimesi aslında Fransızca olup, İtalyan Faenza şehrinden gelmekte ve içinde gözenekli 

kırıklar bulunan, cilası kapatıcı beyaz veya renkli olan ve cila içinde kalay bulunan farklı cila 


altı renkleri olan, birden fazla defada pişirilen seramiğe Fayans denir çeşitlerini firmamızda 

bulabilirsiniz Benzer şekilde fayanslar genellikle daha düzgün bir yüzeye sahip olduklarından iç 

dekorasyonda, örneğin mutfak ve banyo duvarlarında, tercih edilirler Seramik ise çok daha 

geniş bir yelpazeye ve bununla birlikte çok çeşitliliğe sahiptir Genellikle fayanslarda olduğu gibi 

karo şeklinde olmayabilirler Kullanılan malzemeye ve üretimdeki teknik ayrıntılara göre 

değişmekle birlikte fayanslara nazaran seramikler biraz daha kaba bir yüzeye, görünüme 

sahiptirler, fakat renkleri daha sıcaktır Seramikler bu ve benzer sebeplerden dolayı daha ziyade 

iç mekânların zemin kaplamalarında ve dış mekanlarda yine zemin kaplaması olarak ve başka 

farklı amaçlarla kullanılırlar. Yani genellikle fayanslar duvarlarda, seramikler zeminlerde 

kullanılır diyebiliriz Yine de tekrar etmek gerekir ki bu bir genellemedir ve her bir ürünün, ister 

fayans olsun, ister seramik olsun, kendi özelliği sebebiyle, örneğin marka, hangi amaç için 

üretildiği vs farklı alanların kaplama veya dekorasyon işlerinde kullanılabilirler. 

Fayans modelleri genellikle kullanılacağı yerlere göre değişir örneğin mutfak, banyo, giriş, 

tuvalet gibi mekânlarda kullanılmak üzere birçok model üretilmektedir. Dekorasyonun ön planda 

olduğu yerlerde genellikle banyo ve mutfak gibi mekânlarda daha çok seramik yerine daha şık 

olan fayans modelleri kullanılmaktadır. Fiyatları bakımından da fayanslar diğer ürünlere göre 

daha ucuzdurlar. Özellikle ülkemizde kaliteli fayans firmalarında kaliteli ve harika 

güzelliklerdeki fayans modelleri bizlerinde evlerimizin iç mekânlarını dekore ederken fayansları 

tercih etmemizde önemli ölçüde yer kaplıyor. Fayans modellerini döşemede veya kaplamada 

kullanabiliriz, tabi fayans ustamızda iyi seçmemiz gerekiyor. Fayansımız ne kadar güzel ve 

kaliteli olursa olsun eğer ustamız işini pekiyi bilmiyor ve severek yapmıyorsa yaptığı işten 

memnun kalmayabiliriz. 

Seramik Fayans YapıĢtırıcı 

Seramik fayans yapıştırıcılar yüksek stabiliteye sahip dış cephe veya iç cephede kullanabilen 

fayans veya seramik türü kaplamamın yapıştırılmasında kullanılır. Bu tür yapıştırıcılar rahat 

kullanımı ve dış etkenlere daha dayanıklı olmaları nedeniyle daha geniş bir çerçevede 

kullanılırlar. Birçok çeşitte kaplama yapıştırıcılar bulunmaktadır bununda nedeni kullanım 

çevresinin geniş olmasından kaynaklanmaktadır. Üretici firmaların ürünlerinin üzerinde 

genellikle ne amaçla ve nerelerde kullanılabileceği ürünün etiketi üzerlerinde bulunmaktadır. 

Birçok ürünün kullanım kılavuzları dahi ürünü satın aldığınızda yanında verilmektedir. 

Kullanmak istediğiniz seramik fayans yapıştırıcının sizin ne kadar sürede o yapıştırıcıyı 

tüketebileceğinizi hesaplamanız gerekmektedir. Çünkü seramik fayans yapıştırıcı su ile 

karıştırıldıktan sonra belli bir süre sonra siz işleminizi bitirmemiş dahi olsanız donmaya 

başlayacaktır. Bu süreler seramik fayans yapıştırıcılar üzerinde üretici firma tarafından 

ürünlerin üzerlerindeki etiketlerde bulunmaktadır bu süreyi firmalar priz olarak nitelendirir. 

Hızlı donması istenen yerlerde seramik fayans yapıştırıcıların priz değerleri düşük seçilmelidir. 

Seramik fayans yapıştırıcılar farklı renklerde kullanılacakları yerlere göre gri veya beyaz olarak 

üretilmektedirler. Seramik fayans yapıştırıcılar suyla karıştırılarak hazırlanmalı kaplama 

yapılacak yüzere sürüldükten sonra üzerlerine seramik veya fayans gibi kaplamalar uygulanarak 

ve yapıştırıcı ile kaplamalar arasındaki boşluklar alınarak ( Bir plastik tokmak yardımıyla 


olabilir. ) kaplama işlemi tamamlanır. Bu tür yapıştırıcıların çeşitlerini yapı marketimizde 

bulabilirsiniz. 

1. FAYANS-SERAMĠK KESME VE DELME 

1.1. Fayans-Seramik Kesme ve Delme Araçları 

a) Tanımı: Fayans-seramikleri istenilen ölçü ve şekilde delme ve kesmeye yarayan 

araçlara fayans-seramik kesme ve delme araçları denir. 

b) ÇeĢitleri: 

a. Elektrikli fayans-seramik kesme aracı 

b. Elektrikli pah kesme aleti 

c. Fayans-seramik kesme aleti 

d. Açılı fayans-seramik kesme aleti 

e. Fayans-seramik kesme aleti ve elmaslar 

f. Elektrikli matkap ile kullanılan delme aparatları ve uçları 

g. Kesici uçlu taşlama aletleri 

h. Kerpeten 

i. Boyalı çırpı ipi 

j. Mastar 

k. Su terazisi 

l. Hortumlu su terazisi 




1.2. Fayans 

a. Tanımı: Düşey zeminlerde güzel görünüm, estetik ve kolay temizlenebilmesi 

acısından ıslak-sulu mekanlara ve tezgah üzerinde kullanılan özel üretilmiş, ince duvar 

kaplama plakasıdır. 

b. ÇeĢitleri 

Biçimlerine göre: 

Kare biçimli 

Dikdörtgen biçimli 

Özel biçimli 

Renklerine göre: 

Tek renkli 

Çok renkli 

Düz renkli 

Desenli 

DöĢendikleri yerlere göre: 

Ortaya döşenen 

Kenara döşenen 

Köşeye döşenen 

c. Kullanıldığı yerler: Islak-sulu mekanların düşey yüzeylerinin kaplamasında 

kullanılır. 

1.3. Seramik 

a. Tanımı: Yüksek sıcaklıklarda pişirilen ve bir yüzü sırlanmış ince döşeme kaplama 

plakasıdır. 

b. ÇeĢitleri 

PiĢirimlerine göre: 

Bir pişirim 

İki pişirim 

Üç pişirim 

Dört pişirim 

Diğer çeşitleri fayansta olduğu gibidir 

c. Kullanıldığı yerler: Islak-sulu ve dış mekanların döşeme kaplamasında kullanılır. 

1.4. Markalama 

a) Tanımı: 

Kesilecek ve delinecek yerin resminin 1/1 ölçeğinde fayans-seramik üzerine 

aktarılmasına (çizme veya işaretleme) markalama denir. 

b) Markalama aletleri 

Markalama yapılırken aşağıdaki aletler kullanılır: 

Kurşun kalem 

Metre 

Fayans Merkürlü (ayaklı delik şablonu) 

Şakul 

Şapkalı gönye 

Boyalı çırpı ipi 

Mastar 


Su terazisi 

Hortumlu su terazisi 

1.5. Fayans-Seramikleri Kesme ve Delme 

KESME: Fayans-seramikleri biçim ve ölçülerine getirmektir. 

DELME: Fayans-seramikleri delme işlemidir 

ÇeĢitleri: 

1. El aletleriyle yapılan kesme ve delme 

2. Makinelerle yapılan kesme ve delme 

1.6. Fayans-Seramik Kesme ve Delme Kuralları 

Fayans-seramik’lerin kesme aletine yerleştirirken aşağıdaki hususlara dikkat etmek 

gerekir: 

Tüm kesme işlemleri sabit ve hareketli gönyelere malzeme yaslanarak 

yapılmalıdır. Serbest elle kesme kesinlikle yapılmamalıdır. 

Markalanan yere iyi dikkat etmeli ve çizgiler sizin göreceğiniz tarafta olmalıdır. 

1.7. Fayans-Seramik Kesme ve Delme ĠĢleminin Yapılması: 

Kesme ve delme işlemine geçmeden önce tüm ön hazırlıkların yapılması 

gerekmektedir. Bunlar; 

Kesme ve delme aletlerinin ne işe yaradıklarının ve kullanım kurallarını bilmesi 

Markalamanın tam ve düzgün yapılması, ölçülerin tekrar kontrol edilmesi 

Kesme ve delme çeşitlerinin nerelerde kullanılacağını bilinmesi 

Kesme ve delme işi yaparken uyulması gereken genel ve kişisel güvenlik 

tedbirlerinin yerine getirilmesidir. 

Bunlar yerine getirildikten sonra kesme ve delme işlemi yapabilirsiniz. 

Kullanma Kuralları: Aletle güvenli bir şekilde çalışabilmek için kullanım kılavuzu ve güvenlik 

talimatlarını dikkatlice okuyup, belirtilen hususlara titizlikle uymalısınız. Aleti ilk 

kez kullanmadan önce, bu işi bilen birisinin gözetiminde bir süre deneme yapın. Kullanım 

kuralları elektrikli araçların çeşitlerine göre değişmekle birlikte; 

Çalışma sırasında şebeke bağlantı kablosu hasar görecek veya ayrılacak olursa 

dokunmayın ve hemen şebeke fişini prizden çekin, aleti hiçbir zaman hasarlı 

bağlantı kablosu ile kullanmayın. 

Koruyucu kulaklık, gözlük, iş eldivenleri ve iş ayakkabısı kullanın. 

Saçlarınız uzunsa saç koruyucu kullanın. Çok dar ve çok geniş olmayan 

giysilerle çalışın. 

Çalışmaya ara verdiğinizde, aleti kullanmadığınızda veya aletin kendinde bir 

çalışma yaparken (örneğin kolon değiştirirken, bakım ve temizlik yaparken) 

şebeke fişini prizden çekin. 

Kabloyu her zaman aletin arkasında tutun. 

Aleti kablodan tutarak taşımayın veya kablo ile bir yere asmayın. 

Fişi sadece alet kapalıyken prize sokun. 

Çalışırken el aletlerini daima iki elinizle sıkıca ve çalışma pozisyonunuzun 

güvenli olmasına özen gösterin. 

Aleti elinizden bırakmadan önce mutlaka kapatın ve serbest dönüşün sona 

ermesini bekleyin. 

16 Yaşından küçükseniz elektrikli aletleri kullanmayın. 


Tüm aletlerde orijinal uç ve aksesuarlar kullanın. 

ÖLÇME SORULARI 

1. Aşağıdakilerden hangisi için kesme ve delme işi yapılır? 

A) Tesisat boru yerleri 

B) Elektrik buat ve kasa yerleri 

C) Kaplamalı yüzeye herhangi bir şeyin montajı 

D) Az malzeme kullanmak 

2. Kesme ve delme araçlarında en iyi verimi almak için aşağıdakilerden hangisi gerekli 

değildir ? 

A) Kolay taşıyabilmek B) Teknik özelliklerini bulmak 

C) Kullanım kılavuzunu okumak D) Bakımını yapmak 

3. Aleti ilk kez kullanıyorsanız aşağıdakilerden hangisini yapmanız gerekir? 

A) Hemen kullanmak B) Bu işi bilen birinin gözetiminde deneyerek yapmak 

C) Çırağa kullandırmak D) Hiç kullanmamak 

4. Kesme ve delme aletleriyle işinin bittikten sonra aşağıdakilerden hangisi yapmanız 

gereken şeydir? 

A) Şalteri kapatmak B) Elektrik fişini çekmek 

C) Serbest dönmenin bitmesini beklemek D) Başkalarının kullanımı için saklamak 

5. Aşağıdakilerden hangisi kişisel korunma değildir? 

A) Koruyucu kulaklık B) Termik şalter 

C) Koruyucu gözlük D) Korucu eldiven 

6. Aletin fişi ne zaman prize takılmalıdır? 

A) Alet açıkken B) Çalışırken 

C) Alet kapalıyken D) Hiçbir zaman 

7. Aşağıdakilerden hangisi markalama aleti değildir? 

A) Tarak B) Kalem C) Şablon D) Metre 

8. Güvenli ve kaliteli kesme ve delme işi yapmak için aşağıdakilerden hangisini yapmak 

uygundur? 

A) Yedek malzeme bulundurmak 

B) Mimari çalışma 

C) Körelen kesici ve delici uçları değiştirmek 

D) Çalışırken şaka yapmak 

9. Bilmediğiniz aletleri kullanmak neye yol açar.? 

A) İşin çabuk bitmesine B) Sağlam ve kaliteli iş yapımına 

C) İş kazası yapmamıza D) Ucuz çalışmamıza 

10. Aşağıdakilerden hangisi kesme ve delme aleti kullanmanın faydalarından değildir? 

A) Estetik B) Daha az fire C) Zemin tasarrufu D) Kolay yapışma 


2. ZEMĠNE MASTAR VE KILAVUZ 

SERAMĠKLERĠ YERLEġTĠRME 

Günümüzün sürekli değişen ve gelişen yapı teknolojisinde seramik yer ve duvar karolarının 

uygulama teknikleri ve uygulama alanları da buna paralel olarak değişmekte ve 

çeşitlenmektedir. Öteden beri bilinen ve hâlen kısıtlı da olsa kullanımı olan çimento harcının 

günün teknolojisine, kullanıcıların ve uygulayıcıların isteklerine cevap verememesi, bu konuda 

gelişmeyi gerekli kılmıştır. İlk zamanlar seramik karoların önemi bilinmemekteydi. Buna paralel 

olarak da kullanım alanları kısıtlıydı. Dolayısıyla o zamanlara hitap eden seramik karoların 

uygulaması çimento harcı ile kolaylıkla yapılmaktaydı. 

2.1. Zemine Mastar ve Kılavuz Seramik Karoları YerleĢtirme Araçları 

2.1.1. ÇeĢitleri 

Kılavuz seramik karo bağlama işleminde kullanılacak araçlar düzgün bir yüzey, estetik bir 

görünüm için her zaman gönyesinde ve hasarsız olmalıdır. Bu işlemde kullanılacak araçlar 

şunlardır: 

İp 

Mastar 

Plastik tokmak 

Fayans kesme makinesi 

Fayans delme aleti 

Metre 

Kurşun kalem 

Artı derzler 

Su terazisi 

Dişli mala 

Hortumlu su terazisi 

Sünger 

Fayans kerpeteni 

Elektrikli taşlama 

Keski-çekiç 


Resim 1: Mastar yerleĢtirme araçları 

2.1.2. Kullanım Kuralları 

Zemine mastar ve kılavuz seramik karo (fayansı) yerleştirme araçlarını kullanırken aşağıdaki 

kurallara uyulmalıdır: 

İş kazalarına karşı gerekli önlem alınmalıdır. 

Su terazisinin ölçüm yapılan yüzeyi harç artıklarından temizlenmiş olmalıdır. 

Uzun bir mesafenin tesviyesi yapılacaksa düzgün bir mastar üzerinde kullanılmalıdır. 

Kullanılan mastarlar düzgün ve yüzeyleri harç artıklarından temizlenmiş olmalıdır. 

Kesme ve delme aletlerinin kesici kısımları keskin olmalı, kızaklar temiz ve kolay hareket 

eder durumda olmalı, gerekiyorsa yağlanmalıdır. Tüm kesme işlemleri malzeme 

sabitlenerek ve hareketli gönyelere yaslanarak yapılmalıdır. Serbest elle kesme, 

kesinlikle yapılmamalıdır. 

Hortumlu su terazisi kullanılırken hortumun içinde hava kalmamasına dikkat edilmelidir. 

Markalanan yere dikkat edilmeli, çizgiler sizin göreceğiniz tarafta olmalıdır. 

Kerpeten ile kesme ve düzeltme yapıldığında fayansların kırılmaması için koparma 

işlemi, ufak parçalar hâlinde yapılmalıdır. 

Elektrikli taşlama ile kenar düzeltilmesi yapıldığında parça iyi sabitlenmeli ve titreşime 

karşı korunmalıdır. Koruma gözlüğü takılmalı ve iş eldiveni giyilmelidir. 

Plastik tokmak kullanılırken vuruş hızı iyi ayarlanmalı, fayansların kırılması 

önlenmelidir. 

Delme aleti kullanılırken işlemin sonuna doğru delme hızı yavaşlatılarak parçanın 

kırılması önlenmelidir. 

Eğer kesme makinesi ile seramiklerden 1 cm’den daha ufak parça alınacaksa ayırma 

işlemi kerpeten ile yapılmalıdır. 

2.1.3. Araçların Kullanılması 

Su terazisi: Tesviyesi yapılacak yüzeyin üzerine konup terazideki hava kabarcığının tam 

ortaya gelmesi sağlandığında, yüzey yer düzlemine paralel olur. Uzun mesafelerin 

tesviyesinde düzgün bir mastarın üzerinde kullanılması daha sağlıklı sonuç verir. Islak 

mekânlardaki yüzey tesviyesinde, su giderine (suyun akış yöne göre) doğru % 1–2 eğim 

verilmesi gerekir. Terazideki hava kabarcığının kenarını, terazi üzerindeki çizgilere 

yasladığınızda bu eğim sağlanmış olur. 


Hortumlu su terazisi: Büyük alanların tesviyesinde çok sağlıklı sonuç verir. Şeffaf 

hortumun içi hava kabarcığı kalmayacak şekilde su ile doldurulur. Zemin tesviyesi 

yapacağımız yerde duvarın bir köşesine, yerden yaklaşık 1 m yükseklikte işaret konur. 

Hortum açılarak bir ucu işaret konulan köşeye, öteki ucu duvarın diğer köşelerine 

sırasıyla gezdirilerek su seviyeleri eşitlenir ve işaretlenir. Bu işlem yapılırken hortumda 

su geçişini engelleyecek kırıkların olmamasına ve hortumdaki suyun tamamının 

işaretlenen noktaların seviyesinin altında olmasına dikkat edilmelidir. Hortumlu su 

terazisi ile birbiriyle bağlantısı olmayan mekânların da kendi aralarında tesviyeleri 

yapılabilir. 

 

 

Resim 2: Su terazisi ve hortumlu su terazisi 

Seramik karo kesme makinesi: Kesilecek seramik karonun ölçüsü alınır. Makinenin 

cetvelli siperi istenen ölçüye ayarlanır. Parça sipere dayanır. Makinenin kesme bıçağı 

seramik karonun sırlı (parlak) yüzeyi üzerinde hareket ettirilerek sırlı yüzeyin çizilmesi 

sağlanır. Bu işlem sırasında baskı miktarı iyi ayarlanmalıdır. Baskının fazla olması 

seramik karonun kırılmasına, az olması ise yüzeyin çizilmemesine neden olabilir. Seramik 

karonun konulduğu tablanın altında harç ve seramik parçalarının kalması da kesme 

esnasında parçanın kırılmasına neden olabilir. Sırlı yüzeyi istenen ölçüde çizilen seramik 

karolar, makinedeki ayırma aparatı ile iki parçaya ayrılır. Malzemeyi aparat ile ayırma 

esnasında baskı, fayans kenarına yakın bir noktadan uygulanmalıdır. Eğer seramikten 

köşeli parça çıkarılacaksa parçanın sırlı yüzeyi aynı yöntemle çizilir ve köşe kerpeten ile 

ufak parçalar alınarak işlenir. 

Seramik karo delme aleti: Zemine seramik döşeme işlemlerinde pis su tesisatının 

delikleri seramiğin ortasına geliyorsa delme aleti kullanılmalıdır. Delik çapı belirlenir ve 

deliğin merkezi seramik karo üzerine işaretlenir. İşaretlenen nokta esas alınarak delme 

işlemi yapılır. Delme işlemini seramiği kırmadan yapmak zor bir işlemdir. Bu sebeple 

parça çok iyi sabitlenmeli ve parçanın kopma noktasında delme hızı iyice 

yavaşlatılmalıdır. Delme işlemi sırasında kesici kısımlar çok ısınıyorsa bir miktar su ile 

soğutma sağlanır. 


Resim 3: Seramik delme ve kesme aletleri 

 

 

Kerpeten: Kesme ve delme aleti ile seramiği/fayansı işleyemediğimiz durumlarda, bu işi 

seramik-fayans kerpeteni ile yapabiliriz. Kerpeten ile işleme sırasında parçanın kırılma 

tehlikesi olduğu için koparılan parçalar ufak olmalıdır. 

Elektrikli taĢlama aleti: Seramik kesme işlemlerinde, kesilen seramiklerin kesilme 

noktalarının düzeltilmesinde ve köşe oluşturan seramiklerin alın noktalarının 

görünmemesi için düzeltilmesinde elektrikli taşlama aleti kullanılır. Parçanın 

kırılmaması ve iş kazası olmaması için işlenen parça iyi sabitlenmelidir. Makinenin 

elektrik kablosunun hasar görmemesine özen göstermelidir. Ayrıca eldiven ve koruyucu 

gözlük kullanılmalıdır. 

 

Resim 4: Kerpeten ve taĢlama aleti 

 

Mastar: Kullanılacak yere göre çeşitli uzunluktadır. Yüzeylerinin harç artıklarından 

temizlenmiş ve düzgün olması gerekir. Ağaç mastarlarda zamanla çarpılma olabileceği 

için alüminyum mastarların kullanılması tercih edilmelidir. 


DiĢli mala: Kullanılacak seramiklerin ölçüleri büyüdükçe seramiğin altında boşluk 

kalmaması için malanın diş boyutu artırılmalıdır. Yüzey tesviyesindeki bozuklukları 

giderdiği için mümkün olduğunca genişliği büyük dişli malalar kullanılmalıdır. 

Resim 5: Çelik diĢli mala 

2.2. Mastar Bağlama 

Seramik duvar karosu kaplamalarında ilk sıra daima atlanarak; ikinci sıra, terazisinde 

yerleştirilmiş peşsiz (düz) mastar üzerine bindirilerek başlanır. Çünkü zeminde olabilecek küçük 

bir hata, duvar kaplamasına aynen yansıyacaktır. Ayrıca zemin kaplaması yapılacak ise duvar 

kaplaması zemin kaplamasına daima basar. Bu nedenle aralarında bir derz genişliği kadar 

boşluk bırakılır. Bunun sağlanabilmesi için duvar kaplamasının ilk sırası yapılmaz. 

2.2.1. Kullanılan Araçlar 

Mastar bağlama işleminde kullanılacak araçlar düzgün bir yüzey, estetik bir görünüm için her 

zaman gönyesinde ve hasarsız olmalıdır. Bu işlemde kullanılacak araçlar şunlardır: 

2.2.3. Alüminyum Mastar 

Düzgün bir kaplama elde etmek için tüm duvarları dönecek şekilde sabitlenen genelde 20 x 40 x 

200 - 20 x 40 x 300 ebatlarında olan ortası boş alüminyum profil araçlardır. 

2.2.4. AhĢap Mastar 

Düzgün bir kaplama elde etmek için tüm duvarları dönecek şekilde sabitlenen genelde burulma 

ve kırılmaya dayanıklı sert ağaçlardan yapılan ahşap araçlardır. 


Resim 6: Alüminyum mastar çeĢitleri 

2.2.5. Takoz 

Kullanılacak mastar türüne göre mastarın sabitlenmesinde kullanılan araçtır. Tuğla veya ahşap 

takozlar kullanılır 

Resim 7: Alüminyum mastar ve tuğla takoz 

2.2.6. Su Terazisi 

Mastar bağlama sırasında mastarların yüzeye paralelliğini sağlamak için kullanılan ölçü ve 

ayar aletidir. 

2.2.7. ġakul (Çekül) 

Bir noktanın düşey iz düşümünün bulunmasında veya mastarın düşey duruma getirilmesinde 

kullanılan ucuna ağırlık bağlanmış bir ipten oluşan ölçme aletidir 


Resim 8: Su terazisi 

Resim 9: ġakul (Çekül) 

Mastar bağlamada kullanılacak aletlerden genel olanları yukarıda belirtildiği gibidir. Aynı 

zamanda mastarı takoz üzerine sabitlemek için çabuk donan alçı, alçıyı karıştırmak ve yerine 

koymak için çelik mala ve esnemeyen pamuk iplik de kullanılır. Kaliteli bir işçilik için işe 

başlanmadan önce kullanılacak aletler temizlenmelidir. 

2.2.8. Mastarı Bağlama Kuralları 

Bir mekânda hem zemin hem de duvar kaplaması yapılacak ise işlem sırası şöyledir: Önce 

birinci sırası atlanarak duvar kaplaması yapılır. Duvar kaplaması bittikten sonra ikinci sırayı 

oturtmak için duvara bağlanan mastarlar alınarak zemin kaplamasına geçilir. Zemin kaplaması 

da bitirildikten sonra duvar kaplaması yapılırken bırakılan birinci sıra yapılır. Bu durumda 

duvar kaplamasının zemin kaplamasına basmasının sağlanması daha kolay olur. Duvar 

kaplaması yapımına geçmeden önce duvara bağlanan mastarlar gelişigüzel bağlanmaz. Duvar 

ve zemin kaplaması bittikten sonra bırakılan birinci sıraya tam bir duvar seramiği (fayans) 

sığacak şekilde mastar ayarlanır. Mastar bağlamada uyulması gereken kurallar şunlardır: 

• Mastar bağlama işlemine başlamadan önce gerekli iş güvenliği önlemleri alınmalıdır. 

• Mastarın yeri; kullanılacak seramik karoların boyutuna, yapıştırma harcının kalınlığına, 

zeminin eğimine, derz kalınlığına ve kaplama yapılacak yüzeyin durumuna göre 

hesaplanarak belirlenmelidir (Resim 1.5, Resim 1.6). 

• Büyük mekânlarda (40 m² nin üstü) mastarlar hortumlu su terazisiyle veya nivo ile kot 

alınarak bağlanmalıdır. 

• Mastar ve takoz arasına karton vb. yumşak malzeme konularak ince ayar yapılmamalıdır. 


Resim 10: Mastar yüksekliğinin bire bir hesaplanması 

 

Resim 11: Mastar yüksekliğinin ölçü ile hesaplanması 

• Zemin ister eğimli ister düz olsun mastar yüksekliğinin ölçüsü bir noktadan alınmalı, su 

terazisi ve mastar ile mekânın diğer duvarlarına taşınmalıdır. 

Resim 12: Mastarın su terazisi ile teraziye alınması 


• Yatay bağlanan mastarlar asla seramik karo kutularının üzerine konmamalıdır. Ayrıca 

yatay yönde destek seramik kutularıyla yapılmamalıdır. 

Resim 13: Mastarların seramik kutularıyla desteklenmesi (olmaz) 

 

• Özellikle ahşap mastarları çiviyle çakmak, malzemeyi zedeleyeceği gibi mastarın 

terazisinden şaşmasına da neden olur. Bu nedenle çivi yerine ahşap veya tuğla takoz 

kullanılarak sabitlenmelidir. 

Resim 14: Çivi ile sabitlenen ve terazisi bozulan mastar 

 

• Karşılıklı ve çapraz duvarların mastarlarının üst seviyeleri terazi ile mutlaka kontrol 

edilmelidir. 


Resim 15: Çapraz mastar kontrolü 

 

• Takozlar kesin ölçüler belli olduktan sonra sabitlenmelidir. Sabitleme işleminde çabuk 

donan alçı en uygun malzemedir. 

Resim 16: Mastarın sabitlenmesi 

2.3. Kılavuz Seramik Karoları YerleĢtirme Kuralları 

Seramiklerin yerleştirilmesi ve gönyeye getirilmesi için ilk basamak olduğundan yapılacak hata 

için bütününü etkileyecektir. Bu nedenle kılavuz seramiklerin yerleştirilmesine gerekli dikkat ve 

özen gösterilmelidir. 

Zemine kılavuz seramik karo yerleştirilirken aşağıdaki kurallara uyulmalıdır: 

Kılavuz seramik karo yerleştirilecek zemin ıslak mekân değilse su akış yönünde tesviye 

betonu yapılmış olmalıdır. 

Kılavuz seramik karo yerleştirilecek zemin ıslak mekânsa su akış yönüne doğru % 1-2 

eğim verilmiş eğim betonu yapılmış olmalıdır. 


Kılavuz seramik karo yerleştirilirken birbiriyle kesişen iki kenar belirlenmiş olmalıdır. 

Kılavuz seramik karo yerleştirilecek zeminde duvar köşeleri 90 derece olmayabilir. Bu 

durumda duvarlara uyulmadan seramikler 90 derece olarak döşenmelidir. 

Kılavuz seramik karo yerleştirildikten sonra meyil ve yüzey tesviyesi kontrol edilmelidir. 

2.3.1. “L” Hattının OluĢturulması 

Mekânın duvarlarında bir gönyesizlik var ise yani karşılıklı duvar uzunlukları birbirine eşit değil 

ise veya kaplama alanı 30 m²den fazla ise “L” hattı oluşturularak kaplama yapılır. 

Resim 17: L hattının oluĢturulması 

L hattının oluşturulmasında aşağıdaki işlem basamakları uygulanmalıdır: 

Kılavuz seramik karo yerleştirilecek birbiriyle kesişen iki kenar belirlenir. 

Belirlenen bu kenar sonlarına ve kenar kesişim noktasına birer adet seramik karo konur 

Resim 18: Mastarlık karoların yerleĢtirilmesi 


Seramik karoların boşta kalan köşelerinden diğer seramik karolara boyalı çırpı ipi 

kullanılarak hat çekilir. 

Resim 19: Boyalı çırpı ipi ile hatların çekilmesi 

 

Boyalı çırpı ipleri ile çekilen hatta kılavuz seramik karoları döşenerek 3 – 4 – 5 dik üçgen 

kuralına (Pisagor) göre diklik kontrolü yapılır. 


Resim 20: L hattı diklik kontrolü 

Özellikle birbirine komşu iki duvar arasında gönyesizlik var ise “L” hattı oluşturulurken 

duvar dibine denk gelen ilk sıra seramik karolar atlanarak (kaplanmadan) ikinci sırada 

hat oluşturulmalıdır. 

Resim 21: Gönyesiz duvarlarda “L” hattı 

2.3.2. “+” Hattının OluĢturulması 

Mekânın duvarlarında bir gönyesizlik varsa yani karşılıklı duvar uzunlukları birbirine eşit değil 

ise veya kaplama alanı 80 m²den fazla ise “+” hattı oluşturularak kaplama yapılır. 


Resim 22: + hattının oluĢturulması 

“+” hattının oluşturulmasında aşağıdaki işlem basamakları uygulanmalıdır: 

Kaplama yapılacak mahal zemininin kenar orta noktaları bulunur. 

Bulunan kenar orta noktalarına bir adet seramik karo konur. 

 

Resim 23: Mastar karoların yerleĢtirilmesi 

Seramik karoların boşta kalan köşelerinden diğer seramik karolara boyalı çırpı ipi 

kullanılarak hat çekilir. 


Resim 24: Boyalı çırpı ipi ile hatların çekilmesi 

Boyalı çırpı ipleri ile çekilen hatta kılavuz seramik karoları döşenerek 3 – 4 – 5 dik üçgen 

kuralına (pisagor) göre diklik kontrolü yapılır. 

Resim 25: + hattı diklik kontrolü 


Kaplama alanı çok daha büyük olması durumunda birden fazla ”+” hattı 

oluşturulmalıdır. 

Resim 26: Birden fazla “+” hattı 

2.3.3. Diyagonal (45 derece) Hattının OluĢturulması 

Diyagonal (çapraz) seramik karo döşeme çeşidi mekânın hizmet şekline, kullanılış amacına ve 

işverenin isteğine göre yapılır. Diyagonal (çapraz) şeklindeki döşemelerde, baz alınacak 

köşeden, mekânın büyüklüğüne göre kenarları dik olan bir kare teşkil edilerek başlanmalıdır. 

Çırpı ipi ile diyagonal hat belirlenerek ve gerekli yerlerde diklik kontrolü yapılarak kaplama 

yapılmalıdır. 


Resim 27: Diyagonal Ģekilli döĢemelerde hattın oluĢturulması 

2.3.4. Modüler DöĢeme Sistemlerinin Yapılması 

Genellikle alışveriş merkezleri, gösteri merkezleri, camiler, müzeler vb. yerlerde modüler 

döşeme sistemleri kullanılmaktadır. Bu ürünler fabrikada desenlendirilerek kutulanıp piyasaya 

sürüldükleri gibi seramik kaplama ustasının becerisine de bağlıdır. Kullanım alanı yaygın 

olmadığı için üretimin % 10’unu teşkil eder. Standart konutlarda kullanım alanı dardır. 

Zemin desenleri dört şekilde olabilir. Bunlar: 

Bir kutu içinde hazır hâlde gelen desenler: Kutu içinde şema varsa buna göre dizilerek 

kontrol edilir. 

Fileye yapışık hâlde gelen desenler: Düşen parça varsa yapıştırma gücü düşük bir 

yapıştırma ile yerine yerleştirilmelidir. 

Esas seramiklerden daha ufak ölçülerde ve renklerde seramiklerle oluşturulan desenler: 

Oluşturulacak desen kareli kâğıda çizilmeli ve ölçüsü esas seramiklerin ölçülerinin 

katları şeklinde olmalıdır. 

Farklı renklerdeki seramiklerin kesilmesiyle oluşturulmuş desenler: Oluşturulacak desen 

kareli bir kâğıda çizilmeli ve seramikler bu tasarıma göre markalanarak kesilmelidir. 

Desen ölçüsünün tam fayans ölçüsü katları şeklinde olmalıdır. 


Resim 28: Modüler seramik karo 

2.4. GenleĢme Derzi 

2.4.1.Tanımı 

Kaplama alanı 50 m²den fazla olan veya yoğun insan ve araç trafiğinin olduğu mekânlardaki 

kaplamalarda, aynı cins veya farklı iki cins ince yapı kaplama malzemelerinin arasında, 

cephelerin döşeme betonuna denk gelen kısımlarında bırakılan normal derzden daha geniş olan 

derzlerdir. 

2.4.2.Yerinin ve GeniĢliğinin Tespiti 

Seramik yer ve duvar kaplamalarında mekânın kullanım yoğunluğu, kaplama yüzeyinin maruz 

kaldığı yükler, yapının durumu ve seramiklerin ebatları dikkate alınarak 5-6 m, 6-7 m, 7-8 m, 8- 

9 m’de bir boylu boyunca 6 mm ile 20 mm arasındaki genişliklerde bırakılır. 

Genleşme derzleri konumlandırılırken şu hususlara dikkat edilmelidir: 

Genleşme derzleriyle bölünmüş alanlar en fazla 40 m² olmalıdır. 

Uzun kenar 8 m’yi geçmemelidir. 

Alanın büyüklüğü ne olursa olsun uzun kenarın kısa kenara oranı 2’ye eşit veya 2’den 

küçük olmalıdır. 

Genleşme derzi, seramik karonun altındaki tesviye betonunda da aynı düzlem ve 

doğrultuda yürütülmelidir. 

2.4.3.GenleĢme Derzinin Yapılması 

Mekânın kullanım yoğunluğu, kaplama yüzeyinin maruz kaldığı yükler, yapının durumu ve 

seramiklerin ebatlarına göre yapılan genleşme derzi hesaplarından sonra döşeme esnasında 

belirlenen aralıklarda genleşme derzi profili konur. Bu profiller alt kısımları yapıştırma harcına 

gömülerek ve genleşme derzi boyunca monte edilir. 


Resim 29: GenleĢme derzi profili 

Genleşme derzi profili kullanılmayacaksa bu derzler arası elastik poliüretan mastik dolgu 

malzemeleri ile doldurulur. 

Resim 30: Poliüretan mastik dolgu malzemesi ile doldurma 


ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME 

Resim 31: GenleĢme derzi 

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz. 

1. Seramik kesme ve delme aletleri hangi özelliklerde olmalıdır? 

A) Kesme ve delme aletlerin kesici kısımları keskin olmalıdır. 

B) Kızaklar temiz ve kolay çalışır olmalıdır. 

C) Fayansı keserken koyduğumuz tabla temiz olmalıdır. 

D) Hepsi 

2. Fayans makinesi ile kesme işleminde aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? 

A) Seramik, cetvelli sipere dayanarak kesilmelidir. 

B) Seramik, makine üzerindeki ayırma aparatı kullanılarak parçalara bölünmelidir. 

C) Makinenin bıçağı ile seramiğin sırsız yüzeyinden çizme yapılmalıdır. 

D) Seramiğin köşesinden parça çıkarılacaksa ayırma işlemi kerpeten ile yapılmalıdır. 

3. Kılavuz seramiklerinin dikliği nasıl sağlanır? 

A) Göz ile 

B) 3-4-5 dik üçgen kuralına göre ip ile oluşturulmuş üçgenlerden yararlanarak 

C) Hortumlu su terazisiyle 

D) Su terazisiyle 

4. Mastarlık seramiği nedir? 

A) Kılavuz seramikleri arasına döşenen seramiklerdir. 

B) Zeminin köşelerine konulan seramiklerdir. 

C) Kesilmiş seramiklerdir. 

D) Renkli seramiklerdir. 

5. Mutfağın tabanına seramik döşerken parça seramikler hangi kenara gelmelidir? 

A) Kapıya yakın duvar kenarlarına 

B) Göze en çok görünecek yerlerde 


C) Mutfak tezgâhının bulunduğu ve beyaz eşyaların konulacağı duvar kenarlarına 

D) Tam fayans duvar kenarlarına, parça fayanslar ortaya 

3. SERAMĠK KARO, KÖġE PROFĠLLERĠNĠ VE 

YAPIġTIRMA HARCINI HAZIRLAMA 

3.1. Yapıştırma Harcı 

3.1.1. Tanımı 

Yapıştırma harcı; çimento esaslı mineral dolgular içeren, polimer katkılı, yüksek yapışma 

mukavemetine sahip granit, seramik ve çini gibi kaplama malzemelerinin uygulanmasında 

kullanılan bir yapıştırma malzemesidir. Granit, seramik karo, mermer, doğal taş ve tuğla için iç 

ve dış mekânların yatay ve düşey uygulamalarında çimento harcına göre daha mukavemetlidir ve 

işlenişi daha kolay bir malzemedir. 

3.1.2. Çeşitleri 

Yapıştırma harçları genel olarak kullanıldıkları mahallin amacına, su ve nem durumuna, mahal 

üzerindeki insan ve eşya trafiğine bağlı olarak çeşitli özelliklerde üretilmektedir. Duvar 

kaplamasında kullanılan yapıştırma harcı ile zemin kaplamasında kullanılan yapıştırma harcı ve 

özellikleri farklı olmalıdır. Bunun nedeni duvarda hareket olmamasına karşın zeminde her 

zaman bir hareketlilik olması ve bununla beraber sarsıntıların meydana gelmesidir. 

Resim 1: Duvarda ve zeminde yapıĢtırma harcı 

Konutlarda kullanılan yapıştırma harçlarına nazaran insan trafiğinin yoğun olduğu iş 

hanları, alış veriş merkezleri, hastane gibi yerlerde mukavemeti oldukça yüksek, sarsıntı ve 

hareketlere karşı flex (esnek yapılı) yapıştırma harçları kullanılmaktadır. Son zamanlarda 

izolasyon özelliği de bulunan ürünler üretilmektedir. Tek ve birden çok bileşenli olan çeşitleri 

mevcuttur. 

3.1.3. Önemi 

Uzun bir geçmişi olan çimento harcı ile kaplama; yerini, zamanla yapıştırma harcına 

bırakmıştır. Çimento harcının işçiliğinin fazla olması, ekonomik olamaması, yapıya yük vermesi 

gibi olumsuz etkileri nedeniyle günümüzde kaplama işlerinde tamamen yapıştırma harcı 


kullanılmaktadır. Yapıştırma harcının önemini üstün özelliklerine bakarak anlayabiliriz. Bunları 

şöyle sıralayabiliriz: 

o Zamandan ve işçilikten tasarruf sağlar. 

o Yüksek yapışma mukavemetine sahiptir. 

o Suya, dona ve ısıya karşı dayanıklıdır. 

o Isı farklarına karşı dayanımları yüksektir. 

o Kaplama malzemelerinin arkası tamamen dolduğundan kaplama malzemesi yüzeye daha 

iyi tutunur. 

o Yüzeye mala ile kolayca yayılır. 

o Topaklaşma yapmaz, karışımı kolay ve zahmetsizdir. 

o Az malzeme ile çok alan kaplar. 

o Kum, çimento gibi ağır işçiliği yoktur. 

o Yapıya çimento harcına nazaran 10 kat daha az yük verir. 

o Yanmaz ve koku yapmaz. 

o Uzun, orta ve kısa vadede çimento harcına göre daha ekonomiktir. 

o Duvar uygulamalarında kayma yapmaz. 

o Uygun işçilik, yüzey hazırlığı ve doğru malzemelerle kullanıldıkları takdirde yapının 

servis ömrü kadar uzum ömre sahiptir. 

o Sağlığa zararı yoktur. 

o Uzun kabuklaşma süresine sahiptir. 


Yapıştırma harcını hazırlarken kullanılacak araçlar aşağıda açıklanmıştır. Yapıştırma harcı 

hazırlamaya başlanmadan önce gerekli iş güvenliği önlemleri alınmalı ve kullanılacak aletler 

işlemden önce temizlenmelidir. 

Resim 2: YapıĢtırma harcı hazırlamada kullanılan alet ve malzemeler 

3.1.4.1. YapıĢtırma Harcı 

Kaplama yapılacak yüzeyin amacına göre seçilmiş tek veya özel bileşenli çimento esaslı seramik 

yapıştırma harcıdır. 


3.1.4.2. Devirli Matkap 

Üzerinde özel karıştırma ucu bulunan, dönüş devri ayarlanabilen ilk karıştırmadan sonra 

homojen bir karışım elde etmek için kullanılan alettir. 

3.1.4.3. Çelik Mala 

İlk karıştırmada yapıştırma harcının suyla ıslatılmasında ve alıştırılmasında kullanılır. 

3.1.5. YapıĢtırma Harcının Hazırlanması 

Harç teknesi (plastik veya metal leğen) içine bir torba seramik yapıştırıcısı için torba üzerinde 

yazan miktar kadar su konur. 

Resim 3: YapıĢtırma harcı için su koyulması 

Daha sonra su dolu tekne içine toz hâlindeki seramik yapıştırıcı yavaş-yavaş dökülerek 

(sepetlenerek) mala yardımıyla toz seramik yapıştırıcının su ile ilk karışımı (ıslatma) yapılır. 

Resim 4: YapıĢtırma harcına su dökülmesi ve ilk karıĢtırma 


Devri ayarlanabilir bir matkaba, uygun karıştırıcı mikser uç takılarak düşük devirde (350–400 

devir/dakika) mala ile ilk karışımı yapılmış olan seramik yapıştırma harcı, uygun kıvama 

(işlenebilirlik) gelene ve topaklaşma kalmayana dek karıştırılır. 

Resim 5: YapıĢtırma harcının karıĢtırılması 

Hazırlanan seramik yapıştırma harcının olgunlaşması için harcın cinsine, ortamın sıcaklığına ve 

nem düzeyine göre yaklaşık 5 ile 10 dakika bekletilir. Bu süre sonunda harç kullanılmadan önce 

mala ile tekrar karıştırılır. 

Resim 6: YapıĢtırma harcının dinlendirilmesi ve tekrar karıĢtırılması 


3.2. Seramik Duvar Karosu 


Seramik karolar; kil, kaolin, silisli kum ve diğer mineral ham maddelerin karıştırılmasından 

sonra çelik kalıplar içinde yüksek basınç altında şekillendirilmesi ve bir defa pişirilmesiyle elde 

edilir. Pişirmeden evvel herhangi bir çatlama ve kırılmayı önlemek için hamurun içine çok az 

miktarda şamot tozu, feldspat, kum, tebeşir, grafit ve kok tozu gibi katkılar ilave edilir. Seramik 

yer ve duvar karoları; öğütme, eleme, karıştırma gibi birtakım işlemlerden geçerek kalıptan 

çekme, presleme ve döküm gibi işlemler ile şekillendirilerek yüksek sıcaklıklarda pişirilme 

yöntemi ile imal edilir (TS EN 87). İmalat metodu ne olursa olsun seramik karolar su 

emmelerine göre sınıflandırılır. Su emme oranı doğrudan malzemenin bünyesindeki boşluklarla 

ilişkili olan bir konudur. Bir kaplama malzemesinin su emme oranına bakılarak o malzemenin 

hangi şartlar altında kullanılacağını veya kullanılamayacağını rahatlıkla söylemek mümkündür. 

Örneğin, su emme oranı yüksek olan (> %10) malzemeler için ısı dönüşümlerinin çok olduğu 

mekânlarda, fiziksel yüklere maruz kalacak yüzeylerde kullanılamayacağı çok rahat söylenebilir. 

Su emme oranlarına göre seramik karolar 3 sınıfa ayrılır. 

Resim 7: Seramik yer karosu 

3.2.1.1. DüĢük Su Emmeli Seramik Karolar 

Su emme oranı, E< %3 olan karolardır. Bu gruba giren seramik karolar iç ve dış mekânların 

hem yatay hem de düşey yüzeylerinde kullanılır. 

3.2.1.2. Orta Su Emmeli Karolar 

Su emme oranı, %3

soğuk, vb.) karşı direnci yüksek, su emme oranı fazla olan seramik karoların ise fiziksel etkilere 

karşı direnci azdır. 

3.2.2. Önemi 

Giderek kullanım alanları çeşitlenen seramik karolar bireylerin estetik ve sağlık yönüyle 

vazgeçemeyecekleri bir yapı malzemesidir. Seramik karolar; estetik, sağlık ve fonksiyonellik 

özelliklerini bireylerin konfor duygusuyla birleştirerek mekânların vazgeçilmez kaplama 

malzemesi olan, üstelik son kullanma tarihi gibi bir kısıtlaması olmayan doğanın insanoğluna 

sunduğu istisnai malzemelerdir. Öyle ki bir seramik karo aşırı fiziksel etkilerden izole edildiği 

takdirde yüzyıllar boyunca ilk günkü gibi özelliklerini muhafaza edebilir. Bu denli üstün 

özelliklere sahip olan, insanoğluna bütün güzellik ve ihtişamı ile sunulan seramik karoları 

yapısına uygun malzemelerle kullanmak, uygulamak ve seçmek gerekir. 

Resim 8: Kaplaması bitmiĢ mahal 


Resim 9: Kaplaması bitmiĢ banyo grubu 


Seramik karo uygulaması yapılırken kullanılan araç ve gereçler şunlardır: 

3.2.3.1. Çelik Mala 

Seramik yapıştırma harçlarının karıştırılmasında ve alıştırılmasında (tekrar karıştırma), 

yapıştırma harcının seramiğin arkasına, duvar veya zemin yüzeyine sürülmesinde, onarım 

işlerinde harcın onarım yapılacak yüzeye doldurulmasında vb. yerlerde kullanılır. 

3.2.3.2. Plastik Tokmak 

Seramik karonun yüzeye sıkıştırılmasında (oturtturulması), eski seramik yüzeylerin veya diğer 

duvar/yer kaplamalarının sağlamlığının kontrolünde (yoklanmasında) kullanılır. Ağırlıklarına 

göre anılır. 


Resim 10: Çelik mala ve lastik tokmak 

3.2.3.3. ġapkalı Gönye 

Kenar uzunlukları, boyunun 2 (iki) katını geçmeyecek uzunlukta olan iç ve dış köşelerin 

birbirlerine dikliğinin kontrol edilmesinde, seramik karoların üzerine kesim noktalarının 

işaretlenmesinde kullanılır. Büyük açıklıklı köşelerde sağlıklı sonuç vermez. 

3.2.3.4. Seramik Kesme Aleti 

Seramik yer ve duvar karolarının istenilen ölçüde bir doğru boyunca kesmesinde kullanılır. 

Değişik ölçü (60’lık – 80’lik – 100’lük vb.) ve tipleri mevcuttur. Granit seramik, kalestone ve 

klinker karoların kesimi için pek uygun değildir. 

Resim 11: ġapkalı gönye ve seramik kesme aleti 

3.2.3.5. Fayans Kesme Aleti (El Tipi) 

Sadece seramik duvar karolarının (fayans) bir doğru boyunca kesiminde kullanılır. Büyük ebatlı 

seramiklerin ve yer karolarının kesimine uygun değildir Tadilat işlerinde pratiklik sağlar. 

3.2.3.6. Elektrikli Seramik Kesme Aleti 

Seramik yer ve duvar karolarını (granit seramik, klinker vb.) istenen ölçüde, bir doğru boyunca 

kesiminde kullanılır. Tabliyesinin alt kısmında su haznesi mevcuttur. Kesim yapılırken mutlaka 

sulu kesim yapılmalıdır. Ayrıca pahlı kesimler için farklı tip ve ölçülerinin olması parça 

kesimlerini oldukça kolaylaştırmaktadır. 


Resim 12: Fayans kesme aleti ve elektrikli seramik kesme aleti 

3.2.3.7. ġakul 

Düşey düzlemlerin zemine dikliğinin kontrol edilmesinde kullanılır. Su terazisine göre daha 

sağlıklı sonuç verir. Ağırlıklarına göre anılır. 

3.2.3.8. Çelik Taraklı Mala 

Zemine mala ile sürülen seramik yapıştırma harçlarının tesviyesinde (düzeltme) ve fazla olan 

harcın yüzeyden alınmasında kullanılır. Değişik ölçü ve tipleri mevcuttur. Tutulma sapının 

yapıldığı malzemeye, uzunluğuna, diş boyutlarına ve şekillerine göre anılır. 

Resim 13: ġakul ve çelik taraklı mala 

3.2.3.9. Mekanik (El ile) Seramik Delme Aleti 

Seramik duvar karolarının üzerinde delik açma işlerinde kullanılır. Yer karosu, granit, klinker 

gibi daha sert malzemeleri verimli olarak delemez. Ayrıca her ebattaki duvar seramiğini 

istenilen her çapta delmek mümkün değildir. 

3.2.3.10. Lastik Mala 

Seramik karoların derz aralarına fuga doldurulmasında kullanılır. Lastik kısmının kullanılacak 

fuga çeşidine göre yumuşaktan serte doğru giden derecede çeşitleri vardır. 

Resim 14: Lastik mala ve mekanik seramik delme aleti 


3.2.3.11. Derz Çubukları (Derz Artıları veya Kamaları) 

Seramik kaplamalarda derzlerin üniforma (özelliği her yerde aynı) olabilmesi için 4 seramiğin 

birleşim yerine konur. Değişik ölçü ve tipleri mevcuttur. 

3.2.3.12.Diğer Edevatlar 

Harç teknesi, el arabası, kürek, ıspatula, fırça, elek, keser, iş kulaklığı, iş gözlüğü, muhtelif 

sehpalar, ecza dolabı, demir testeresi, tornavida takımı, keski takımı, tulum, önlük, şapka, takım 

çantası, kurşun kalem, silgi, hesap makinesi, kareli defter, cetvel, bilgisayar, yazıcı, vb. aletler 

sayılabilir. 

Resim 15: Derz çubukları 

3.3. Duvar KöĢe Profilleri 


Duvar köşelerindeki şakul kayıklığını düzeltmek, uygulama sırasındaki problemleri gizlemek, 

seramik karo ile kaplanan duvar köşelerinin kırılmasını önlemek için uygulanan profillerdir. 

Boyları 270 cm uzunluğundadır. 

3.3.2. ÇeĢitleri 

Boyutlarına göre 8 mm’lik, 10 mm’lik ve 11 mm’lik kalınlıklar hâlinde üretimleri yapılmaktadır. 

Yapıldıkları malzemeye göre sert plastik (PVC) veya alüminyumdan yapılır. İç köşe ve dış 

köşelerde uygulama durumuna göre değişik estetik görünümlerde olup şekil olarak geniş bir 

uygulama alanına olanak verir. Seramik karonun rengine göre duvar köşe profillerinin her 

rengini bulmak mümkündür. 


Resim 16: Renkli duvar köĢe profilleri 

Resim 17: Farklı renklerde profil çeĢitleri ve kesit görünüĢü 

3.3.3. Uygulama ġekilleri 

Seramik karo kaplama işleminde estetiğin önemli bir unsur olduğunu düşünerek yapılacak 

işçiliğin de önemi büyüktür. Duvar köşe profillerinin hem estetik açıdan göze hitap etmesi hem 

de kaplamanın korunması için yerleştirilme kurallarına uyulması gerekir. 

o Duvar köşe profillerini yerleştirmeden önce kullanılacak seramiğe uygun bir derz dolgu 

malzemesi seçilmeli ve bu derz dolgu malzemesinin rengine uygun köşe profili 

seçilmelidir. 

o Duvar köşe profili seçiminde dikkat edilecek bir başka önemli nokta da profilin nerede ve 

nasıl bir binada kullanıldığıdır. Yani “Seramiğin uygulanacağı mekân ev mi, iş yeri mi, iş 


yeri ise ne amaçla kullanılacak bir iş yeri, seramiğin uygulanacağı yüzey iç mekân mı 

yoksa dış mekân mı?” sorularına cevap bulmuş olmak gerekir. 

o Kullanılacağı köşeye uygun boyuttaki profil (zemin kaplaması düşülerek) demir testeresi 

ile kesilmelidir. Kesilen profil yüzeyinin pürüzleri sıfır numaralı zımpara ile 

temizlenmelidir. 

o Kesilen profil, köşeyi oluşturan yüzeylere gelecek yapıştırıcı ve seramik kalınlıkları 

düşünülerek su terazisi yardımı ile dik bir şekilde monte edilmelidir. 

 

Resim 18: KöĢe profilinin duvara yerleĢtirilmiĢ hâli 

o Köşe profiller yerleştirildikten sonra temiz ve nemli bir bezle silinerek üstlerindeki kaba 

yapıştırıcı malzeme silinmelidir. 

o İşlem tamamlandıktan sonra kullanılan aletlerin ve çevrenin temizliği yapılmalıdır. 


AĢağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seçeneği iĢaretleyiniz. 

1. Aşağıdakilerden hangisi seramik karo kaplaması uygulamasında kullanılan araçlardan 

değildir? 

A. Şakul 

B. Plastik mala 

C. Çelik mala 

D. Testere 

2. Düşük su emmeli seramik karolarda su emme oranı aşağıdakilerden hangisidir? 


A. E< %3 

B. E< %4 

C. E< %5 

D. E< %6 

3. Aşağıdakilerden hangisi doğrudur? 

A. Seramik yapıştırma harcı ekonomik değildir. 

B. Seramik karo sağlık açısından zararlıdır. 

C. Seramik karo hem sağlık hem de estetik yönden tercih edilir. 

D. Yapılarda seramik karo kullanılmamalıdır. 

4. Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? 

A. Şakul düşey düzlemlerin zemine dikliğinin kontrol edilmesinde kullanılır. 

B. Yapıştırma harcının işçiliği çimento harcına göre daha çoktur. 

C. Köşe profilleri kaplamanın kalitesini artırır. 

D. Islak mahallerde seramik karoların önemi büyüktür. 

4. DUVARA SERAMĠK KARO KAPLAMA YAPIMI 

4.1. Yatay ve DüĢey Düzlemde Kılavuz Seramik Karoları YerleĢtirme 

4.1.1. Kılavuz Seramik Karo YerleĢtirme Kuralları 

Seramik kaplama yapılacak duvar yüzeyinin başlama noktası belirlenmelidir. 

Yapıştırma harcı birinci sıra duvar yüzeyine sürülmelidir. 

Sürülmüş yapıştırma harcı uygun tarakla taranmalıdır. 

Birinci sıra seramik karoları terazisinde ve düzgün olarak yapıştırılmalıdır. 

Birinci sıra sonunda son seramiği duvar bitiş hizasında, varsa ölçüsünde kesilmelidir. 

Düzgün ve estetik bir görünüm ve kaplama kolaylığı için derz artıları kullanılmalıdır. 


Kılavuz seramik karoları yerleştirirken kullanılacak araçlar modülümüzün ikinci faaliyetinde 

belirtilmiştir. 

4.2. YapıĢtırma Harcının Yüzeye Sürülmesi 

4.2.1. YapıĢtırma Yöntemleri 

Yapıştırma harçlarının uygulanmasında uluslararası üç yöntem kullanılır. Burada esas amaç, 

kaplama malzemesinin arka yüzünün tamamının harçla kaplanarak boşluk kalmamasının 

sağlanmasıdır. 

4.2.1.1. Taraklama Yöntemi 

İnce yatak harçlarında küçük ve orta ebatlı kaplama malzemelerinin yapıştırılmasında kullanılan 

en yaygın yöntemdir. Yapıştırma harcı, kaplama yapılacak yüzeye düz el malası ile kuvvetlice 

bastırılarak yayıldıktan sonra karo ebadına göre seçilmiş uygun diş ebatlı çelik taraklı mala ile 

45° ile 60° lik tutuş açısıyla taraklanır. 


Resim 1: YapıĢtırma harcının serilmesi ve taraklanması 

Bu işlemler sonrası kaplama malzemesi taraklanmış yüzeye kuvvetli bir şekilde el ile bastırılarak 

yapıştırılır. Harcın kaplama malzemesi arkasına daha iyi yayılmasını sağlamak ve tutunmasını 

artırmak için lastik tokmak yardımıyla kaplama malzemesi sabitlenerek düzlemine alınır. 

Resim 2: Seramiğin yerleĢtirilmesi ve tokmaklanması 

Bu yöntem sadece iç mekânlarda (alttan ısıtmalı zeminler, soğuk hava depoları vb. mekânlar 

hariç) küçük ve orta ebatlı seramiklerin yapıştırılmasında kullanılır. 

4.2.1.2. Yağlama Yöntemi 

İnce yatak harçlarında küçük ve orta ebatlı kaplama malzemelerinin yapıştırılmasında kullanılan 

bir yöntemdir. Yapıştırma harcı, kaplama malzemesinin arka yüzeyine köşe ve kenarlarda boşluk 

kalmayacak şekilde düz el malasıyla tabaka hâlinde sürülür ve yüzeye yapıştırılır. Daha sonra 

harcın kaplama malzemesi arkasına daha iyi yayılmasını ve tutunmayı artırmak için lastik 

tokmak yardımıyla kaplama malzemesi sabitlenerek düzlemine alınır. Daha çok malanın 

giremeyeceği yüzeylerde, kesilmiş parça seramiklerin yapıştırılmasında, tadilat işlerinde ve 

duvar kaplamasındaki birinci sıranın yapılmasında kullanılır. 


Resim 3: Yağlama yöntemi 

4.2.1.3. Kombine Yöntemi 

Orta yatak harçlarında kullanılan bir yöntemdir. Büyük ebatlı kaplama malzemelerinin 

yapıştırılmasında, ağır yaya veya yük trafiğine maruz zeminlerde, soğuk iklimli yerlerde, dış 

cephe ve mekân uygulamalarında vb. bu yöntem kullanılmalıdır. Yapıştırma harcı, hem 

taraklama yönteminde olduğu gibi zemine sürülüp çelik taraklı mala ile çekilir hem de yağlama 

yönteminde olduğu gibi kaplama malzemesinin arkasına ince bir tabaka hâlinde sürülür ve 

taraklanır. Bu işlemler sonrası harcın kaplama malzemesi arkasına daha iyi yayılmasını 

sağlamak ve tutunmayı artırmak için lastik tokmak yardımıyla kaplama malzemesi sabitlenerek 

düzlemine alınır. 

Yapıştırma yöntemlerinin tayini (seçimi) yapılırken kullanılan seramik ebatları ve cinsi, ortam ve 

zemin koşulları, kaplama yapılan mekânın kullanım amacı ve çelik taraklı malanın diş ölçüleri 

ile şekli gibi etkenler mutlak suretle dikkate alınmalıdır. 


Resim 4: Kombine yöntemi uygulama aĢamaları 


Yapıştırma harcının yüzeye sürülmesi sırasında kullanılan malzemeler, çelik mala ve çelik 

taraklı maladır. Bu aletler modülün 2. faaliyetinde seramik duvar karosu uygulamasında 

kullanılan araçlar bölümünde anlatılmıştır. 

4.3. Seramik Karoların Duvara DöĢenmesi 

4.3.1. YapıĢtırma ÇeĢitleri 

Seramik karo (fayans) kaplama uygulamalarına başlamadan önce kaplama yapılacak mahallin 

durumuna, kaplama malzemesinin cinsine ve işverenin isteğine göre malzemenin yapıştırma yani 

kaplama şekli belirlenir. Genel olarak düz kaplama (hasır örgü) olarak bilinen kaplama şekli 

daha yaygın olmakla birlikte diyagonal denen çapraz kaplama çeşitleri de vardır. Düz 

kaplamada aşağıdan yukarı veya yukarıdan aşağıya derzler düşeyde ve yatayda paraleller 

şeklindedir. 


Resim 5: Düz (hasır) duvar kaplaması 

Diyagonal yani çapraz kaplama çeşidinde ise derzler yatayla 45 veya 60 derecelik açı yapacak 

şekildedir. Birinci sıradaki seramikler 45 derecede düzgün bir şekilde kesilir ve sivri kısımları 

dik olarak yapıştırılır. İkinci sıra ise bu karolara göre derzli olarak döşenir. 

Resim 6: Diyagonal duvar kaplaması 


Yapıştırma çeşidi belirlendikten sonra artık kaplama işlemine geçilir. Kaplama işleminde 

öncelikle kullanılacak seramiğin ıslatılması gerekir. 

4.3.1.1. Seramik Duvar Karolarının Islatılması 

Seramik duvar karolarının su emme oranları % 10-% 20 (ortalama % 16) arasındadır. Boşluk 

oranı (prozite) yer karolarına nazaran daha çok olan duvar karoları, yapısı itibariyle uygulama 

öncesi bazı işlemlere tabi tutulmalıdır. Çünkü karo yapıştırma harcının hidratasyon suyunu hızla 

emmek isteyecektir. Bu nedenle seramik duvar karoları (fayanslar) uygulama öncesi hava 

kabarcığı çıkışı bitinceye kadar temiz, berrak su içinde ıslatılır. Karolar temiz su dolu kap içine, 

tek-tek şaşırtmalı olarak konur. Hava kabarcığı çıkışı bitince (bir kutu seramik duvar karosu için 

yaklaşık 10 -15 dakika) karolar uygun bir duvara dik pozisyonda kılıcına çapraz şekilde dizilir. 

Islatılarak dizilen fayanslar, sır kısımlarından filmsi (ince) su tabası akışı bitinceye kadar 5-10 

dakika bekletilir. 

Resim 7: Seramik karoların ıslatılması 

Seramik duvar karoları harçlı veya kirli suda asla ıslatılmamalıdır. Çünkü kirli (harçlı) suyu 

hızla emen karo, kalıntıları sır tabakasının altına kadar getirir. Sır tabakasında daha ileri 

gidemeyeceği için kir, sırın altında kalır. Özellikle açık renkli seramik karolarda kaplama 

bittikten sonra alacalı-bulacalı bir görüntü oluşur. Seramik duvar karoları kutusuyla birlikte su 

içine konmamalıdır. Aksi hâlde arada kalan karoların orta kısımları tam olarak ıslanmayacaktır. 

Duvar kaplamasında kullanılan aksesuarlar da (bordür, orta dekor, takoz, köşe bordürleri vb.) 

uygulama öncesi mutlaka seramik duvar karoları gibi ıslatılır. Çünkü bu aksesuarların da su 

emme oranları % 10-% 20 arasındadır. 

Resim 8: Bordürlerin ıslatılması 


4.3.1.2. Seramik Duvar Karosu Kaplamasının Yapılması 

Yüzeyi kaplamaya başlamadan önce başlangıç noktası, aksesuarların (bordür, orta dekor, takoz 

vb.) kaplamadaki pozisyonu, kaplama şekli, parça seramik karoların yeri gibi konulara dikkat 

edilmelidir. Gerekli çalışma ortamı sağlandıktan sonra kaplama işlemine geçilmelidir. 

İlk olarak ayarlanan ve teraziye getirilen mastar üzerinden kaplamaya başlanmalıdır. Seramik 

yapıştırma harcı çelik malanın arka kısmıyla veya çelik taraklı malanın dişsiz kısmıyla duvar 

yüzeyine bastırılarak seramik karonun ebatlarına göre (en fazla 25x33 için) yaklaşık 6-7 mm 

kalınlığında sürülür. 

Resim 9: YapıĢtırma harcının yüzeye sürülmesi 

Daha sonra çelik taraklı malanın dişli kısmı ile yüzeye sürülen seramik yapıştırma harcının 

tesviyesi (düzeltmesi) yapılarak dişlendirilir (Resim 3.10). Burada dikkat edilmesi gereken nokta, 

seramik yapıştırma harcı yüzeye sürülüp tarak çekildikten sonra seramik yapıştırma harcının; 

cinsine, ortamın fiziksel durumuna (sıcak, soğuk, rüzgâr, güneş) göre ortalama 20–25 dakika 

içinde uygulanması işlemi bitirilmelidir. Ortam çok sıcak, rüzgârlı veya güneş alıyor ise 

(özellikle dış mekânlarda) bu süre en fazla 10–15 dakika olarak ayarlanmalıdır. Belirtilen bu 

süreye son kullanma zamanı denir. 

Resim 10: YapıĢtırma harcının tesviyesi ve taraklanması 


Seramik duvar karoları (fayans) taraklanmış yüzey üzerine el ile sıkıca yerleştirilerek plastik 

tokmak ile sıkıştırılır. Tokmaklamanın amacı, seramik arkasındaki hava boşluğunu alarak 

seramiğin zeminle ve yapıştırıcıyla olan aderansını (yapışmasını) artırmaktır. Seramik karoların 

zarar görmemesi için plastik tokmak yerine metal tokmak (keser, murç, çekiç vb.) kesinlikle 

kullanılmalıdır. 

Resim 11: Seramik karonun el ile yerleĢtirilmesi ve tokmaklanması 


Kaplamada pano, bordür, orta dekor vb. ürünler kullanılacaksa önce bu ürünler ile yerde bir 

prova yapılmalı, işverenin onayı alındıktan sonra uygulamaya geçilmelidir. Bu işlem yapılırken 

ürünlerin yerleri çok iyi tespit edilmelidir. Batarya, ayna, etajer, priz, lavabo gibi duvar 

elemanlarının bulunduğu kısımlara bu ürünler denk getirilmemelidir. Dekor olarak kullanılan 

bordürler de önce el ile yerine tespit edilir daha sonra plastik tokmak ile tokmaklanır. 

Resim 12: Bordürün el ile yerleĢtirilmesi ve tokmaklanması 

Tüm duvarlara bağlanan mastarların üst düzlemlerinin doğruluğundan emin olmak için ilk sıra 

kaplama mekânın tamamını dönmelidir. Ayrıca köşelerin diklik kontrolü için de köşe belli 

yüksekliğe kadar yapılır. 



Resim 13: Ġlk sıra ve köĢelerin yapılması 

Dört seramik karonun birleşim yerine, sıra başlarındaki seramiklerin duvar kısmında kalan 

kenarlarına ve köşe birleşim noktalarına kaplamada kullanılan seramiklerin ebatlarına uygun 

derz artıları (çubuğu, kaması) konur (Resim 3.14). Seramik karolar mutlaka derzli olarak 

döşenmelidir. Derz genişliği; kullanılan seramik karo ebadına, ortamın ve zeminin sıcaklığına, 

duvar elemanlarının yapıldığı malzemeye (tuğla duvar, alçı panel vb.) göre belirlenmelidir. 

Resim 14: Derz artılarının yerleĢtirilmesi 


Kaplamada metal veya plastik köşe profili kullanılıyorsa profil seramik karoların döşenmesi 

sırasında yerleştirilmelidir, sonradan takılmamalıdır. 

Resim 15: KöĢe profillerinin yerleĢtirilmiĢ hâli 

Bu işlemler çerçevesinde kaplama yapılmaya devam edilerek kaplama işlemi bitirilir. Kaplama 

yapıldıktan 7-8 saat sonra veya en geç bir gün sonra işe başlamadan önce derz çubukları 

alınarak derz araları harç atıklarından temizlenir. Son olarak derz boşlukları uygun derz dolgu 

malzemesi ile doldurulur ve kaplama yüzeyi temizlenir. Derz dolgu malzemesi hazırlama ve 

uygulama teknikleri, Duvar ve Zeminde Derz Dolgu (Fuga) Yapımı modülünde anlatılmıştır. 


Yapıştırma harcının yüzeye sürülmesi sırasında kullanılan malzemeler çelik mala, çelik taraklı 

mala, seramik kesme aleti ve elektrikli seramik kesme aletidir. Bu aletler modülün 2. faaliyetinde 

seramik duvar karosu uygulamasında kullanılan araçlar bölümünde anlatılmıştır. 


AĢağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seçeneği iĢaretleyiniz. 

1. Aşağıdakilerden hangisi yapıştırma yöntemlerinden değildir? 

A. Taraklama 

B. Sallama 

C. Yağlama 

D. Kombine 

2. Taraklama işleminde çelik taraklı malanın tutuş açısı kaç derece olmalıdır? 

A. 45 - 60 

B. 20 - 30 

C. 70 - 80 

D. 80 - 90 


A. Seramik karolar derzsiz döşenmelidir. 

B. Köşe profiller kaplama işi bitince döşenmelidir. 


C. Tokmaklama işleminde muhakkak çekiç kullanılmalıdır. 

D. Seramikler kullanılmadan önce ıslatılmalıdır. 


A. Seramikler kullanılmadan önce ıslatılmalıdır. 

B. Seramikler kutusuyla ıslatılmamalıdır. 

C. Kaplamadan 7- 8 saat sonra derz dolgu işlemi yapılmalıdır. 

D. Lastik tokmak kullanılmamalıdır. 

5. Aşağıdakilerden hangisi diyagonal duvar kaplaması için gerekli aletlerden değildir? 

A. Çelik mala 

B. Taraklı mala 

C. Keser 

D. Seramik kesme aleti 

5. ZEMĠNE (YAPIġTIRMA HARCI ĠLE) SERAMĠK 

KAPLAMA 

5.1. Zemine (YapıĢtırıcı Harcı ile) Seramik Karo Kaplama Yapımı 


Yüksek sıcaklıklarda pişirilmiş, bir yüzü sırlı zemin seramiklerinin, çimento esaslı yapıştırma 

harçları ile zemine kaplanıp derz aralarının derz dolgu malzemesi ile doldurulması işlemidir. 

5.1.2. Önemi 

Zemine seramik karo uygulamaları son kat uygulamalar olduğundan yapılan teknik ve uygulama 

hataları telafisi mümkün olmayan sonuçlar doğurur. Bu nedenle seramik uygulamalarının 

tekniğine uygun olarak döşenmesi gerekmektedir. Döşenecek seramik karonun kullanım amacına 

göre seçilmiş olduğuna dikkat edilmeli ve bu kaplama malzemesinin özelliğine göre alet, araç ve 

gereç kullanılmasına önem verilmelidir. 

5.2. Zemine Seramik Karo Kaplama Kuralları 

Zemine seramik karo uygulaması yapılırken uyulması gereken hususları şöyle sıralayabiliriz: 

Gerekli sağlık ve güvenlik önlemleri alınmalıdır. 

Seramiklerin renklerinde ton farklılıkları olabileceğinden kullanılan seramikler farklı 

kutulardan harmanlanarak kullanılmalıdır. 

Yüzeyde desen kullanılacaksa desen kuru olarak prova edilmeli, desenin yeri 

belirlenmeli, desenin kenarlara olan mesafeleri dikkate alınmalıdır. 

Yer karosu kaplamasında 40 m²den büyük mekânlarda genleşme derzleri bırakılmalıdır. 

Seramik yapıştırma harcı yüzeye sürülüp tarak çekildikten sonra ortam sıcaklığına, nem 

durumuna, kullanılan seramik yapıştırma harcının cinsine göre ve yüzeyin emicilik 

durumuna göre ortalama 20 – 30 dakika içinde uygulama bitirilmelidir. 

 

Seramikler karolar tokmaklanırken tokmak sağ el ile tutuluyorsa sol elle, sol el ile 

tutuluyorsa sağ elle diğer seramikler ile tokmaklanan seramik yüzeylerinin arasında diş 

(yükselti) olup olmadığı kontrol edilmelidir. Yani tokmak hangi el ile tutuluyorsa diğer el 

tokmaklama esnasında seramiğe komşu olan diğer seramiklerin üzerinde gezdirilir. 


Bütün seramik karolar, dört köşesinden ve ortasından tokmaklanmalıdır. 

Tokmaklanmadan hiçbir seramik yerleştirilmemelidir. 

Duvar diplerinde kesilen parçaların kesilmiş kısımları duvara doğru olmalıdır. 

Normal şartlarda seramik yer karoları, seramik duvar karoları (fayans) gibi uygulama 

öncesi ıslatılmaz. Ancak seramiklerin ön veya arka yüzeylerinde sevkiyattan veya 

depolama şartlarından dolayı tozlanma var ise uygulamaya geçmeden önce bu toz ıslak 

fırça veya sünger ile alınmalıdır. 

Duvar kaplamasının birinci sırası yer kaplaması bittikten sonrada yapılmalıdır. 

Kaplama bittikten en erken 48 saat sonra derz boşlukları temizlenerek uygun derz dolgu 

malzemesi ile doldurulmalıdır. 

Taraklanan yüzeyler üzerinde kaplama işlemi bittikten sonra yüzeydeki fazla seramik 

yapıştırma harçları vakit geçirilmeden [azami uygulama (taraklama süresi) süresi kadar] 

hemen alınmalı, harç teknesi içine atılarak tekrar karıştırılmalıdır. Gayet uygulama 

süresi geçilmiş ise yani harç yüzeyinde kurumalar (kabuklaşma) meydana gelmiş ise bu 

takdirde harç yüzeyden kazınarak kullanılmamalıdır. 

Mekânın duvarlarında bir gönyesizlik (kaçıklık) var ise yani karşılıklı duvar uzunlukları 

birbirine eşit değil ise veya kaplama alanı 30 metre kareden fazla ise “L” hattı veya “+” 

hattı oluşturularak kaplama yapılmalıdır. 

5.3. Zemine Seramik Karo Kaplama Metotları 

Tabana (yapıştırma harcı ile) seramik kaplama üç metotla yapılır. Bunlar: 

karolar yerleştirilir (taraklama yöntemi). 

çekilir, hem de yağlama yönteminde olduğu gibi kaplama malzemesinin arkasına ince bir tabaka 

hâlinde sürülüp taraklanır (kombine yöntemi). 

Resim 1: Taraklama, yağlama ve kombine yöntemleri 

Büyük ebatlı seramiklerde, yapışma bölgesinde boşluk kalmaması için kombine yöntemi 

uygulanmalıdır. Yapıştırma metotları ile ilgili bilgi için “Duvara Seramik Karo Kaplama” 

modülünden yararlanabilirsiniz. 

5.4. Zemine Seramik Karo Kaplamada ĠĢ Sırası 

Tabana seramik kaplamada aşağıdaki işlem sırası takip edilir. 


Gerekli takım ve aletler iş alanına getirilir. 

Seramikler temizlenir. 

Gerekli ölçme taksimat işleri yapılır. 

Desen varsa önce kuru olarak prova edilir. 

Mastar seramiği konulacak kenarlar belirlenir. 

Yapıştırma harcı hazırlanır. Yaklaşık 10 dakika bekletilir ve yeniden karıştırılarak 

kullanıma hazır hâle getirilir. 

Mastar seramikleri duvar kenarlarına döşenir. 

Mastar seramikleri arasına ip gerilir. 

Mastar seramikleri arasına gerilen ipler esas alınarak kılavuz seramikleri (ano) döşenir. 

Bir veya iki sıra seramiği döşeyecek kadar alana yapıştırma harç serilir ve dişli mala ile 

taraklanır. 

Kılavuz seramikleri (ano) esas alınarak seramikler döşenir. 

Derzler derz artıları kullanılarak ayarlanır. 

Gerekli noktalarda seramikler kesilerek yerleştirilir. 

Hazır süpürgelik veya hazırlanan süpürgelikler yapıştırılır. 

5.5. Zemine Seramik Karo Kaplanması 

Yüzey hazırlıkları bittikten sonra kaplama malzemesine, mekâna ve zemine en uygun seramik 

yapıştırıcısı seçilerek harç hazırlanır. Kaplama etüdü yapılır (Başlangıç noktası, parça 

seramiklerin, orta dekorların, bordürlerin, kaplama şeklinin durumları tespit edilir.). Duvar 

diplerindeki seramik yer karoları önceden belirlenen çırpı ipi ile oluşturulmuş hat arasına 

terazisinde ve gönyesinde döşenir. Bu arada duvar kaplaması yapılırken bırakılan birinci sıra da 

yer kaplamasıyla birlikte kaplanır. Unutulmamalıdır ki önce yer karosu konacak daha sonra 

yağlama yöntemiyle duvar karosu yerleştirilecek ve yer karosuyla duvar karosu arasında bir 

derz boşluğu kadar boşluk bırakılacaktır. 

Resim 2: BaĢlangıç hattı ve duvar kaplamasının birinci sırasının yapılması 

Başlangıç hatları oluşturulduktan sonra zeminin sağlıklı ve estetik olması için 3–4–5 kuralına 

göre diklik kontrolü yapılır. 


Resim 3: 3–4–5 kuralına göre diklik kontrolü 

Tüm duvar diplerindeki yer karoları ve duvar kaplamasının birinci sırası bittikten sonra seramik 

yapıştırma harcı kullanılan tarağın diş ölçülerine, dolayısıyla kullanılan yer seramiklerinin 

ebatlarına göre zemine mala ile en az 7-8 mm kalınlık oluşturacak şekilde sürülür. Mala ile 

sürülen seramik yapıştırma harcı, seramik ebatlarına uygun çelik taraklı mala ile taraklanarak 

tesviyesi yapılır. Çelik taraklı malanın tek yönlü çekilmemesine dikkat edilmelidir. Yüzeyde 

zikzaklar oluşturacak şekilde (birden fazla yönde) çekilmelidir. 

Resim 4: YapıĢtırma harcının zemine yayılması ve taraklanması 

Taraklanan yüzeylere seramik yer karoları, önce el ile düşey (dik) yönde, 3–6 mm bastırılıp yine 

el ile yatay (zemine paralel) yönde ileri geri hareketle seramiğin harç yatağına yerleştirilmesi 

sağlanır. 


Resim 5: Seramik karonun el ile tespiti 

Daha sonra seramik, düzlemine gelene kadar dört köşesinden ve orta kısmından, plastik tokmak 

ile sıkıştırılır. Dört karonun birleşen yerlerine ve duvar kenarlarındaki karoların uç kısımlarına 

seramik karonun ebatlarına uygun derz çubukları (artıları, kamaları) yerleştirilir. 

Resim 6: Seramik karoların tokmaklanması ve derz artılarının yerleĢtirilmesi 

Yapılan her sıranın (veya 5-6 karoda bir), peşsiz (düz) bir mastar ile düzlem kontrolü yapılır. 

Aynı üslup ile devam edilerek kaplama tamamlanır. 


Resim 7: Seramik yer karosu kaplamasının yapılması 

Parça seramik karo kesimlerinde ölçüler çok hassas alınmalıdır. Özellikle L, U veya oval 

şekillerde seramik karoyu kesmek gerekirse bunlar için elektrikli sulu kesme makinesi 

kullanılmalıdır. Parça seramik karo kesim işlemi aşağıda belirtilmiştir. 

Resim 8: Seramik döĢeme 


Resim 9: Ölçü alma ve parça kesimi 

Resim 10: Seramik karonun el ve makine ile kesimi 


5.6. Duvara Süpürgelik Yapımı 

5.6.1.Tanımı 

Hem sırlı hem de sırsız yer karolarında, genellikle sadece yer karolarının kullanıldığı 

ortamlarda duvar ile zemin arasına yerleştirilen ürünlerdir. 8x40 cm, 7,5x33 cm, 8x33 cm vb. 

ebatlarda olabilir. 

5.6.2.Uygulanması 

Fabrikada hazır üretilen veya seramik ustasının seramik karolardan kullanılan yer karosunun 

ölçülerine göre kesmesiyle hazır hâle getirilen süpürgeliklerin yapılması işlemi şöyledir: 

Hazır ya da usta tarafından hazırlanan süpürgelikler toz vb. maddelerden temizlenir. 

Duvar karolarında olduğu gibi süpürgelikler kılıcına koyularak su kabarcığı bitene kadar 

ıslatılır. 

Tekniğine uygun olarak yapıştırma harcı hazırlanır. 

Yapıştırma harcı, mala ile yağlama yöntemiyle süpürgeliğin arkasına sürülür. 

Önce elle tespit edilen ve derz hizası ayarlanan süpürgelik, daha sonra tokmaklanarak 

sabitlenir. 

5–6 adet süpürgelik montajından sonra alüminyum mastar ile düzgünlüğüne bakılır ve 

gerekiyorsa mastar üzerinden tokmaklanır. 

Zemin döşemesinde kullanılan fuga ile derzler doldurulur. 

Resim 11: Seramik süpürgelik 



Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz. 

1. Seramikler arasındaki derzlerinin düzgün ve eşit olması aşağıdakilerden hangisi ile sağlanır? 

A) Göz ile 

B) Plastik artı derzleri yerleştirerek 

C) Metre ile 

D) Su terazisiyle 

2. 20x20 cm’den daha büyük seramikler hangi yöntemle yapıştırılır? 

A) Sadece zemine yapıştırma harcı sürülerek 

B) Sadece seramik karoya yapıştırma harcı sürülerek 

C) Kombine yöntemiyle 

D) Derz aralarına harç sıkıştırılarak 

3. Yapıştırma harcının taraklanması aşağıdakilerden hangisi ile yapılır? 

A) Mala 

B) Keski 

C) Elektrikli taşlama 

D) Dişli tarak 

4. AĢağıdakilerden hangisi derz aralarında ve seramiklerin üzerinde kalan harç 

artıklarının temizlenme zamanıdır? 

A) Yapıştırma harcı kurumadan 

B) 1 gün sonra 

C) Yapıştırma harcı tam olarak kuruduktan sonra 

D) Yapıştırma harcı artıkları temizlenmez. 

5. Yapıştırma harcı su ile karıştırıldıktan sonra kullanma süresi ne kadardır? 

A) 6 saat 

B) 1–2 saat 

C) 1 gün 

D) Her zaman kullanılabilir. 

6. DERZLERĠ TEMĠZLEME 

Derz, iki malzeme arasında kalan boşluktur. Seramik karo kaplama malzemeleri 

ebatlarına ve mekânın kullanım amacına ve fiziksel durumuna göre kesinlikle derzli olarak 

döşenmelidir. Çünkü zaman içerisinde ısı farklılıkları karşısında seramik karoların 

hacimlerinde değişmeler (büyüme-küçülme) olur. Seramik karoların, hacimlerindeki bu 

değişimleri zararsız olarak atlatabilmeleri için (rahat hareket edebilmeleri) komşusu bulunan 

diğer seramiklerle arasında makul bir boşluk (derz) bulunmalıdır. Ayrıca yapısal hareketlere 


ve hareketli yüklere (insan, eşya, çalışan makine) karşı seramiklerin deformasyona 

uğramaması için derzli döşenmesi şarttır. 

Seramik kaplama malzemelerinin deformasyona uğramaması için derzli olarak 

döşenmesi her zaman yeterli değildir. Kaplama derzlerinin ne tür bir malzeme ile 

doldurulduğu ve uygulamanın nasıl gerçekleştirildiği de çok önemlidir. Şayet derz boşlukları 

fleks (esnek) olmayan beyaz çimento veya alçı gibi sert malzemeler ile doldurulur ise bu 

durum kaplamadaki seramik karolar üzerinde derzsiz döşenmiş gibi etki yapacaktır. Çünkü 

beyaz çimento (veya gri çimento) veya alçı sert ve kırılgan malzemelerdir. Dolayısıyla 

seramikler arasına bu niteliklere sahip sert bir malzeme koymakla derzsiz döşeme arasında 

hiç fark olmayacaktır. Sonuç olarak kaplamada bırakılan derzler, derz dolgu malzemelerinin 

en uygun olanıyla doldurulmalıdır. 

6.1. Derz Temizlemede Kullanılacak Malzemeler 

Derz boşluklarını temizlemede kullanılan araçları, işlem sırasına göre gerekli olan 

yerlerde ve iş güvenliğini ön planda tutarak dikkatli kullanmalıyız. Derz temizleme 

işleminde kullanılan araçlar, derz dolgunun yapılacağı duvara veya zemine göre değişmekle 

birlikte aşağıda isimleri belirtilen malzemelerdir. 

6.1.1. Kerpeten 

Seramik kaplamalarda derzlerin genişliğinin her yerde aynı olabilmesi için kullanılan 

derz çubuklarını sökmek için kullanılır. 

6.1.2.AhĢap Kama 

Kaplaması bitmiş yüzeylerdeki derz aralarının genişliğine uygun ahşaptan yapılmış 

derz boşluğu temizleme malzemesidir. 

Resim 1: AhĢap kama ve kerpeten 

6.1.3.Fırça 

Derz boşluklarındaki fazlalıklar alındıktan sonra derzlerin tozdan arındırılması ve iş 

bitiminde malzemelerin temizlenmesi için kullanılır. 

6.1.4. Sünger 

Gerektiğinde rahat bir çalışma için derz aralarından çıkan harç kalıntılarını 

temizlemek için kullanılır. 


Resim 2: Fırça ve sünger 

6.1.5. Dizlik 

Özellikle seramik yer kaplaması yapılırken çökme esnasında dizlerin tahriş olmaması 

için kullanılır. 

6.1.6. Eldiven ve Maske 

Resim 3: Dizlik, maske ve eldiven 

6.2. Derz Temizleme Kuralları 

Derz doldurma işlemine başlamadan önce kaliteli bir işçilik ve sağlamlık için gerekli 

temizliklerin yapılması gerekmektedir. Genel olarak derz dolgu (fuga) işlemine başlamadan 

önce derz boşluklarının temizlenmesinde şu kurallara uyulması gerekmektedir; 

Gerekli iş güvenliğini sağlanmalı, 

Çalışma ortamı yeterince aydınlatılmalı, 

Kaplama yapılmış yüzeyin derz dolgu işlemine hazır olduğundan emin olunmalı, 

Gerekiyorsa yapışmanın tam sağlanması için bir müddet daha beklenmeli, 

Çevrede bulunan aşırı harç kalıntısı ve gereksiz olan araç gereç ve malzemeler 

ortamdan uzaklaştırılmalı, 

Derz boşlukları temizlenirken metal temizleyiciler (ıspatula, mala, çivi vb.) 

kullanılmamalı, 

Seramik karoyu çizmeyecek aletler (ahşap kama, plastik kama, fırça vb.) 

seçilmeli, 

Kerpeten kullanarak derz çubukları, fazla zorlamadan çıkarılmalı, 

Ahşap kama kullanılırken kama ucunun derz boşluğuna uygun olduğunu kontrol 


edilmeli, 

Sünger ve fırça kullanılırken bu malzemelerin aşırı derecede ıslak olmasından 

sakınılmalı, 

Sünger üzerinde biriken harç kalıntıları ve diğer engel teşkil edecek malzeme 

artıkları sık-sık temizlenmeli, 

Fırça ile temizlik esnasında fırçanın kıllarının derzler arasına girdiğinden emin 

olunmalı, 

Derz doldurma işleminde kullanılacak malzemeler, işe başlanmadan önce 

temizlenerek hazır duruma getirilmelidir. 

6.3. Derzlerin Temizlenmesi 

Çimento harcı ve yapıştırma harcı ile yapılan kaplamalarda, hem dekoratif amaçlı hem 

de kaplamanın uzun ömürlü olması için derz yapılmalıdır. Yapılan derzlerin doldurulmadan, 

derz dolgusunun güzel görünmesi ve uzun ömürlü olması açısından derzlerin çok iyi 

temizlenmesi gerekir. Harç parçalarının temizlenmesi ve derzlerin yeterli derinlikte olmasını 

sağlamak için sivriltilmiş ahşap veya plastik kamalar kullanılmalıdır. Metal temizleyiciler 

kullanılmamalıdır. Fayansların ve derzlerin temizlenmesi için nemli bez veya nemli 

süngerler kullanılır. 

6.3.1. Derzlerin Temizlenmesinde ĠĢlem Sırası 

Kaplaması bitmiş yüzeylerde derzler arasındaki derz çıtaları kerpeten yardımıyla 

seramikler oynatılmadan çıkarılır. 

Ucu derz aralarına göre ayarlanmış, aşırı sivri olmayan ahşap veya plastik 

kamalarla derz derinliği fazlalaştırılmadan yukarıdan aşağıya ve soldan sağa 

hareketlerle derz araları temizlenir. 

Her temizleme hareketinden sonra nemli bir sünger ile derz aralarından çıkan 

kalıntılar silinerek temizlenir. 

Kama işleminden sonra plastik fırça ile kılları derzlerin arasına tam girecek 

şekilde toz ve ufak parçalar temizlenir 

Son işlem olarak tekrar temiz nemli bir sünger ile kaplanacak yüzey tamamen 

temizlenir. 


Resim 4: Derzlerin duvarda kerpeten, sünger, kama ve fırça ile temizlenmesi 

Duvarda ve yerde seramik karo kaplamalarında derz temizleme işlemleri ve derz 

temizleme malzemeleri aynıdır. Zeminlerde, özellikle de insan akışının fazla olduğu yerlerde 

dikkat edilmesi gereken uygun derz boşluklarının uygun fugayla doldurulmasıdır. 

Resim 5: Derzlerin zeminde kerpeten, sünger, kama ve fırça ile temizlenmesi 


ÖLÇME SORULARI ( ÇOKTAN SEÇMELİ ) 

1. Aşağıdakilerden hangisi derz aralarını temizlemek için kullanılan alet ve 

malzemelerden değildir? 

A) Kerpeten 

B) Kürek 

C) Sünger 

D) Fırça 

2. Aşağıdakilerden hangisi ile derz boşlukları temizlenmemelidir? 

A) Sünger 

B) Fırça 

C) Ahşap kama 

D) Çivi 


A) Derz araları doğrudan su ile temizlenmelidir. 

B) Derz araları asitli temizleyicilerle temizlenmelidir. 

C) Derz araları ahşap veya plastik kamalar ile temizlenmelidir. 

D) Derz araları temizlenmemelidir. 


A) Derz araları metal kamalar ile temizlenmelidir. 

B) Derz araları ahşap veya plastik kamalar ile temizlenmelidir. 

C) Derz aralarına fırca kılları girmelidir. 

D) Aşırı nemli veya ıslak sünger kullanılmamalıdır. 

7. FUGA HARCINI HAZIRLAMA 

7.1. Fuga Harcı 

Fuga; çimento esaslı, ürün performansını, işlenebilirliğini, çatlama direncini ve renk 

kalıcılığını artırıcı kimyasal katkılar içeren, tek bileşenli ve pürüzsüz yüzey sağlayan derz 

dolgu malzemesidir. Islak hacimler için, antibakteriyel, sıcak-soğuk iklimler için olan 

çeşitleri mevcuttur. 

7.1.1. Fuga Harcı Kıvamı 

Kaplaması tamamlanmış yüzeye uygulanacak derz dolgu (fuga) harcının kıvamı 

öncelikle işlenebilir olmalıdır. Derz aralarını tam doldurması gereken bu kıvamın ne çok 

akışkan ne de çok sert olması istenir. Plastik kıvam dediğimiz boza kıvamı en uygun 

kıvamdır. Harc hazırlanırken kullanılacak su miktarı derz dolgu malzemesi ambalajları 

üzerinde yazmaktadır. 


Resim 1: Derz dolgu (fuga) harcı kıvamı 

7.1.2. Fuga Harcı Miktarı 

Hazırlanan derz dolgu (fuga) harcı en fazla bir saat içerisinde tüketilmelidir. Bir 

saatten fazla bekletilen dolgu harcı özelliğini kaybedeceğinden bir daha kullanılmamalıdır. 

Bundan dolayı, harcı hazırlamaya başlamadan önce öncelikle ne kadar iş ve buna bağlı 

olarak ne kadar harç yapılacağına karar verilmelidir. 

7.2. Fuga Harcını Hazırlama Kuralları 

Derz dolgu (fuga) harcını hazırlarken uyulması gereken kurallar aşağıda belirtilmiştir 

Gerekli iş güvenliği sağlanmalı, 

Eldiven ve maske kullanılmalı, 

Çalışma ortamı yeterli derecede aydınlatılmalı, 

Derz dolgu harcı hazırlanacak malzemeler önceden temizlenmeli, 

Derz dolgu malzemesinin ambalajı üzerinde yazan su / karışım oranına uyulmalı 

ve içilebilir nitelikte su kullanılmalı, 

Önce karışım suyu, sonra derz dolgu malzemesi suyun üzerine serpilerek 

konulmalı, 

Mala ile karıştırma işlemine başlanmalı, daha sonra mekanik karıştırıcı ile 

plastik kıvama getirilmeli, 

Uygun ve devirli mekanik karıştırıcı kullanılmalı, 

Yapılacak işin büyüklüğüne ve süresine göre derz dolgu harcı hazırlanmalı, 

Gereğinden fazla harç hazırlanmamalı ve hazırlanan harç bir saat içinde 

tüketilmeli, 

Dolgu işleminden sonra kaplama yüzeyi ve çevresi temizlenmelidir. 

7.3. Fuga Harcını Hazırlamada ĠĢlem Basamakları 

Fuga harcı hazırlama işlemi aşağıda belirtilen işlem basamakları sırası ile 

uygulanmalıdır. 

Gerekli iş güvenliğini sağlanır. 

Özellikle epoksi ve çimento bazlı malzemelerle çalışırken eldiven ve maske 

kullanılır. 

Çalışma ortamını yeterli derecede aydınlatılır. 


Derz dolgu harcı hazırlanacak harç teknesi veya leğende bulunan eski harç 

kalıntılarını temizlenir. 

Kaplama yapılacak yüzeydeki seramik karoların sağlamlığı kontrol edilir. 

Leğen veya harç teknesi içerisine içilebilir nitelikte ve belirtilen oranda su 

konulur. 

Karışım suyuna malzeme, serpilerek konulur. 

Mala ile karıştırılarak tozun su ile karışımı sağlanır. 

Uygun karıştırıcı uç ve devirli bir matkap ile karıştırılır. 

Hazırlanan harç uygulamaya başlamadan önce ortamın sıcaklık ve nem 

durumuna göre 5 -10 dakika bekletilir. 

Bu sürenin sonunda harç tekrar mala yardımı ile alt üst etmek koşulu ile 

karıştırılır. 

7.4. Fuga Harcının Hazırlanması 

Çimento esaslı derz dolgu (fuga) malzemelerinin hazırlanma esasları aynı prensibe 

dayanır. Harç teknesi (plastik veya metal leğen) içerisine, bir torba derz dolgu için ambalaj 

üzerinde yazan miktar kadar içme suyu niteliğinde su konur. 

Resim 2: Kullanılacak araç gereçler Resim 3: KarıĢım suyunun konması 

Daha sonra su dolu tekne içerisine toz halindeki derz dolgu malzemesi yavaş yavaş 

dökülerek (serpiştirilerek) mala yardımı ile tozun su ile karışımı (ıslatma) yapılır. Devri 

ayarlanabilir bir matkaba, uygun karıştırıcı uç takılarak düşük devirde, mala ile ilk karışımı 

yapılmış olan harç uygun kıvama gelene kadar karıştırma işlemi yapılır. 


Resim 4: Harcın ıslatılması 

Resim 5: Harcın karıĢtırılması 

Hazırlanan derz dolgu harcı olgunlaşması için ortamın sıcaklığına ve nem düzeyine 

bağlı olmak kaydıyla yaklaşık 5 ilâ 10 dakika bekletilir. Bu süre sonunda fuga, 

kullanılmadan önce mala ile tekrar karıştırılarak alıştırılır. 

Resim 6: Bekletilen harcın alıĢtırılması 


Resim 7: Fugo harcın uygulaması 

Çimento bazlı derz dolgu malzemeleri ile çalışma sıcaklığı +5 C ile +30 C arasındadır. 

Bu sıcaklık aralığına mutlaka uyulmalıdır. Ortam sıcaklığı bu düzeyde değilse önlem 

alınmalıdır. Kullanıma hazır hale getirilen derz dolgu malzemesi, ortamın sıcaklığına ve nem 

düzeyine bağlı olmak kaydıyla ortalama 1 saat içerisinde bitirilmelidir. Bu süre içerisinde 

bitirilebilecek kadar harç hazırlanmalıdır. Artan harç bir başka uygulamada 

kullanılmamalıdır. 

Fuga normalden çok fazla sulu kıvamda yapılmamalıdır. Çünkü fuga içerisindeki su 

zamanla buharlaşacak, yerini boşluklara bırakacaktır. Bu boşluklardan zamanla su geçmesi 

veya fuganın kırılması, çatlaması ve tozuması kaçınılmaz olacaktır. Aynı şekilde harcın koyu 

yapılmaması gerekir. Çünkü koyu harç derz aralarına tam dolmaz ve görevini yerine 

getiremez. 

ÖLÇME SORULARI ( ÇOKTAN SEÇMELİ ) 

1. Aşağıdakilerden hangisi olması gereken fuga harcı kıvamıdır? 

A) Çok sulu 

B) Plastik kıvam 

C) Az sulu 

D) Susuz 

2. Hazırlanan fuga harcı kaç saat içerisinde tüketilmelidir? 

A) 1 

B) 3 

C) 5 

D) 7 



A) Fuga harcı hazırlarken önce malzeme sonra su konulmalıdır. 

B) Fuga harcı bekletilmeden derhal kullanılmalıdır. 

C) Fuga harcı hazırlarken önce karışım suyu sonra malzeme konmalıdır. 

D) Fuga harcı hazırlarken ortam sıcaklığı +5 °C nin altında olmalıdır. 


A) Fuga harcı hazırlandıktan sonra 5 – 10 dakika bekletilmelidir. 

B) Fuga harcının karışımında devirli matkap kullanılır. 

C) Fuga harcı plastik kıvamda olmalıdır. 

D) Fuga harcına kireç katılmalıdır. 

CEVAP ANAHTARLARI 

ÖĞRENME FAALĠYETĠ – 1 CEVAP ANAHTARI 

1 B 

2 A 

3 B 

4 D 

5 B 

6 C 

7 A 

8 C 

9 C 

10 D 

ÖĞRENME FAALĠYETĠ- 2 CEVAP ANAHTARI 

1 D 

2 C 

3 B 

4 B 

5 C 


1 B 

2 A 

3 C 

4 D 



1 D 

2 A 

3 C 

4 A 


1 B 

2 C 

3 D 

4 A 

5 B 


1 B 

2 D 

3 C 

4 A 


1 B 

2 A 

3 C 

4 D 

KAYNAKLAR: 

www.kutahyaseramik.com.tr 

www.egeseramik.com 

www.hititseramik.com 

www.kale.com.tr 

www.toprak.com.tr 

www.usakseramik.com 

www.temsa.com.tr 

www.yks-yapkim.com 

www.weber-markem.com 

http://www.aku.edu.tr/AKU/DosyaYonetimi/YAPIEGT/seramik.pdf 

(13:15, 04.05.2012)

nigep inÅaat teknolojisi - fayans kaplama modÃ¼lÃ¼ - KÄ±rgÄ±zistan ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

nigep inÅaat teknolojisi - fayans kaplama modÃ¼lÃ¼ - KÄ±rgÄ±zistan ...