Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
kızılbaş - sayfa 28 - sayı <strong>38</strong> - mayıs <strong>2014</strong> - http://www.kizilbas.biz - tel: 00 49 (0) 177 502 88 53<br />
Σπάνιο ντοκουμέντο, πλάνα από τη ζωή των προσφύγων<br />
όταν ήρθαν στην Αθήνα το 1922 (βίντεο)<br />
Το 1922, ο νεαρός τότε απεσταλμένος<br />
της Toronto Star, Έρνεστ<br />
Χέμινγουεϊ, εκλήθη από τον αρχισυντάκτη<br />
του, μιας και βρισκόταν στην<br />
Κωνσταντινούπολη, να καλύψει την<br />
ανταλλαγή των πληθυσμών, μεταξύ<br />
Ελλήνων και Τούρκων. Η Μικρασιατική<br />
εκστρατεία που ξεκίνησε το<br />
1918 με τους καλύτερους οιωνούς<br />
για την Ελλάδα, κατέληξε το 1922<br />
σαν ο χειρότερος εφιάλτης. Ο πλέον<br />
μπαρουτοκαπνισμένος και ισχυρός<br />
στρατός της Νοτιανατολικής Ευρώπης,<br />
έγινε ένα τσούρμο φοβισμένων<br />
φαντάρων και ανίκανων – πλην εξαιρέσεων-<br />
αξιωματικών.<br />
Ο νεαρός τότε ανταποκριτής είχε<br />
συγκλονιστεί από τα βάθη της ψυχής<br />
του αφού βίωσε λεπτό προς λεπτό τις<br />
θηριωδίες και τις σφαγές. Είναι χαρακτηριστικό<br />
το απόσπασμα από την<br />
πρώτη του εκδοτική δουλειά , του<br />
1925, “Στην προκυμαία της Σμύρνης”<br />
, όπου ο ήρωας του Χέμινγουεϊ,<br />
κάποιος αξιωματικός ενός πολεμικού<br />
πλοίου των ΗΠΑ που είναι αγκυροβολημένο<br />
στον κόλπο της Σμύρνης<br />
αφηγείται : «Το χειρότερο, ήταν οι<br />
γυναίκες με τα νεκρά παιδιά. Δε<br />
μπορούσαμε να τις πείσουμε να μας<br />
δώσουν τα πεθαμένα παιδιά τους. Είχαν<br />
τα παιδιά τους, νεκρά ακόμα και<br />
έξι μέρες, αλλά δεν τα εγκατέλειπαν.<br />
Δε μπορούσαμε να κάνουμε τίποτα.<br />
Τελικά έπρεπε να τους τα πάρουμε με<br />
τη βία...»<br />
θα μπορούσαμε να βομβαρδίσουμε<br />
όλη τη Σμύρνη και να σταματήσουμε<br />
το μακελειό, αλλά η εντολή ήταν να<br />
μην κάνουμε τίποτα... Το παράξενο<br />
ήταν, [είπε ο υποτιθέμενος αξιωματούχος<br />
του αμερικάνικου πολεμικού<br />
που διηγείται την ιστορία], πώς<br />
ούρλιαζαν κάθε νύχτα τα μεσάνυχτα.<br />
Δεν ξέρω γιατί ούρλιαζαν αυτή την<br />
ώρα. Ήμασταν στο λιμάνι κι αυτές<br />
στην προκυμαία και τα μεσάνυχτα<br />
άρχιζαν να ουρλιάζουν. Στρέφαμε<br />
πάνω τους τους προβολείς και κι<br />
αυτές τότε σταματούσαν. ...».<br />
Στην ανταπόκριση του για την<br />
εφημερίδα στην έκδοση της 20ης<br />
Οκτωβρίου του 1922 ο Χέμινγουεϊ<br />
που ακολουθεί και καταγράφει τα<br />
καραβάνια των χιλιάδων Ελλήνων<br />
προς τη Μακεδονία, αναφέρει: «Ο<br />
άντρας σκεπάζει με μια κουβέρτα<br />
την ετοιμόγεννη γυναίκα του πάνω<br />
στον αραμπά για την προφυλάξει<br />
από τη βροχή. Εκείνη είναι το μόνο<br />
πρόσωπο που βγάζει κάποιους ήχους<br />
[από τους πόνους της γέννας]. Η μικρή<br />
κόρη τους την κοιτάζει με τρόμο<br />
και βάζει τα κλάματα. Και η πομπή<br />
προχωρά... Δεν ξέρω πόσο χρόνο θα<br />
πάρει αυτό το γράμμα να φτάσει στο<br />
Τορόντο, αλλά όταν εσείς οι αναγνώστες<br />
της Σταρ το διαβάσετε να είστε<br />
σίγουροι ότι η ίδια τρομακτική, βάναυση<br />
πορεία ενός λαού που ξεριζώθηκε<br />
από τον τόπο του θα συνεχίζει<br />
να τρεκλίζει στον ατέλειωτο λασπωμένο<br />
δρόμο προς τη Μακεδονία».<br />
φτωχό κράτος με μόλις 4 εκατομμύρια<br />
πληθυσμό πρέπει να φροντίσει<br />
για άλλο ένα τρίτο των κατοίκων. Και<br />
τα σπίτια που άφησαν οι Μουσουλμάνοι<br />
που έφυγαν δεν επαρκούν σε<br />
τίποτα, χώρια η διαφορά στο επίπεδο<br />
κουλτούρας που είχαν συνηθίσει<br />
οι Έλληνες στην Κωνσταντινούπολη».<br />
Και συνεχίζει: «Βρίσκομαι σε<br />
ένα άνετο τρένο, αλλά με τη φρίκη<br />
της εκκένωσης της Θράκης, όλα<br />
μου φαίνονται απίστευτα. Έστειλα<br />
τηλεγράφημα στη «Σταρ» από την<br />
Αδριανούπολη. Δεν χρειάζεται να το<br />
επαναλάβω. Η εκκένωση συνεχίζεται....<br />
Ψιχάλιζε.<br />
Στην άκρη του λασπόδρομου έβλεπα<br />
την ατέλειωτη πορεία της ανθρωπότητας<br />
να κινείται αργά στην<br />
Αδριανούπολη και μετά να χωρίζεται<br />
σ’ αυτούς που πήγαιναν στη Δυτική<br />
Θράκη και τη Μακεδονία. ..<br />
Δε μπορούσα να βγάλω από το νου<br />
μου τους άμοιρους ανθρώπους που<br />
βρίσκονταν στην πομπή γιατί είχα<br />
δει τρομερά πράγματα σε μια μόνο<br />
μέρα. Η ξενοδόχισσα προσπάθησε<br />
να με παρηγορήσει με μια τρομερή<br />
τούρκικη παροικία: «Δε φταίει μόνο<br />
το τσεκούρι, φταίει και το δέντρο»<br />
Αυτά αποτύπωσε με την πένα του<br />
ένας από τους κορυφαίους δημοσιογράφους<br />
και συγγραφείς του προηγούμενου<br />
αιώνα. Όμως ένα παιχνίδι<br />
της μοίρας... ένα σκονισμένο κουτί<br />
σε κάποιο κλειστό για χρόνια σεντούκι,<br />
αποκάλυψε τη δύναμη της<br />
εικόνας...<br />
Σε άλλο σημείο της αφήγησης του ο<br />
ήρωας του μυθιστορήματος αναφέρει<br />
για τις Ελληνίδες μητέρες της Σμύρνης:<br />
«Είχαμε ρητές εντολές να μην<br />
επέμβουμε, να μη βοηθήσουμε...<br />
Το πλοίο μας είχε τόση δύναμη που<br />
Σε άλλη του ανταπόκριση στις 14<br />
Νοεμβρίου του 1922 ο Αμερικάνος<br />
νεαρός δημοσιογράφος αναφέρει:<br />
«Ό,τι και να πει κανείς για το πρόβλημα<br />
των προσφύγων στην Ελλάδα<br />
δεν πρόκειται να είναι υπερβολή. Ένα<br />
Το 2008, ο Αρμενικής καταγωγής Ρόμπερτ<br />
Νταβιντιάν καθώς έψαχνε τα<br />
πράγματα του αγαπημένου του παππού,<br />
του Τζώρτζ Μαγκάριαν, ανακάλυψε<br />
σε ένα σεντούκι ένα σκονισμένο<br />
κλειστό κουτί. Το άνοιξε και μέσα
Change language