Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Sonuç olarak h izomorfizm olduğundan Q ⊗ Q ∼ = Q elde edilir.<br />
f : Q −→ Q ⊗ Q, q ↦−→ f(q) = q × 1 dönüşümünün de bir izomorfizm olduğu kolayca görülebilir.<br />
6. Q rasyonel sayılar olmak üzere Hom Z (Q, Q) ∼ = Q olduğunu gösteriniz.<br />
Çözüm:<br />
φ : Hom(Q, Q) −→ Q<br />
f ↦−→ φ(f) = f(1)<br />
ile tanımlayalım.<br />
•f, g ∈ Hom(Q, Q) , r ∈ Z için<br />
φ(f + g) = (f + g)(1) = f(1) + g(1) = φ(f) + φ(g)<br />
φ(rf) = (rf)(1) = f(1.r) = f(r.1) = r.f(1) = r.φ(f)<br />
Böylece φ modül homomorfizmasıdır.<br />
•f ∈ ker φ olsun. O halde φ(f) = 0 dır.∀r ∈ Z için<br />
f(r) = r.f(1) = r.φ(f) = r.0 = 0 ⇒ f = 0 ⇒ <strong>Ker</strong> φ = 0 ⇒ φ monomorfizmadır.<br />
• Her a ∈ φ için f(a) = ra ile tanımlanan f : Q −→ Q fonksiyonu bir homomorfizmadır. Diğer<br />
taraftan;<br />
φ(f) = f(1) = 1.a = a ⇒ φ epimorfizmadır. O halde φ izomorfizmadır. Böylece Hom(Q, Q) ∼ = Q olur.<br />
7. Z n serbest Z-modül müdür Z n projektif modül müdür Açıklayınız.<br />
Çözüm : 0 ∈ Z n elemanı n.1 ve 2n.1 olarak iki türlü yazılabildiğinden Z n serbest modül değildir.<br />
Z n modülünün projektif olduğunu kabul edelim. f : Z −→ Z n ile çarpım homomorfizması ve<br />
p : Z −→ Z n doğal homomorfizm olsun.<br />
0 −→ Z −→ f<br />
Z −→ p<br />
Z n −→ 0<br />
tam dizidir. Z n projektif olduğundan bu dizi parçalanandır. Böylece Z ∼ = Z ⊕ Z n elde edilir. Bu bir<br />
çelişkidir. Z n projektif değildir.<br />
8. Z 2 , Z 6 - modülünün projektif fakat serbest olmadığını gösteriniz.<br />
Çözüm: Z 2 = {¯0, ¯1} olmak üzere {¯1} ⊂ Z 2 , Z 6 -modülünün bazı olsun. O halde ¯0 ∈ Z 2 için ¯2, ¯4 ∈ Z 6<br />
olmak üzere;<br />
¯2.1 = ¯0 ¯4.1 = ¯0 olacak şekilde iki türlü yazılır. ancak serbest modül olması için tek türlü yazılması<br />
gerekirdi. Böylece Z 2 , Z 6 -modülü serbest değildir. Z 2 , Z 6 -modülünün projektif olduğunu gösterelim.<br />
Z 2 modülü , her f : A −→ B epimorfizması ve her g : Z 2 −→ B homomorfizması için g = f ◦ h olacak<br />
şekilde bir h : Z 2 −→ A homomorfizması bulunabilir mi<br />
4