Bölüm 8.

AR-GE POLİTİKALARI VE AR-GE DESTEK PROGRAMLARI
8
BÖLÜM
da toplam üretim içerisinde (başka firmalar adına yapılan) fason üretim miktarının oranını
ölçmektedir.
Reklam yoğunluğu: Bu değişken, toplam satış hasılatı içerisinde reklam harcamalarının payı
olarak tanımlanmıştır ve belirli ürün özellikleri yansıtmak amacıyla kullanılmaktadır. Ürün
tasarımının önemli olduğu durumda reklam faaliyetleri önemli olacağı için firmanın reklam
harcamalarının artması beklenebilir. Ürün tasarımının önemli olduğu sektörlerde özellikle ürün
yeniliklerine yönelik AR-GE faaliyetleri önem kazanacaktır. Ayrıca reklam harcamalarının
yüksek oranlarda olduğu kozmetik ürünler, temizlik maddeleri gibi tüketim mallarında da ürün
ve süreç yenilikleri rekabetçi üstünlük açısından önemli olduğu için reklam harcamaları ile AR-
GE harcamaları arasında olumlu bir ilişki beklenebilir.
PTT yoğunluğu: Bu değişken PTT harcamalarının satış hasılatı içerisindeki payı olarak
tanımlanmıştır. İletişim yoğunluğu yüksek olan firmaların, diğer firmalarla daha yoğun bilgi ve
enformasyon akışı sağladığı, daha yoğun bir etkileşim içerisinde olduğu düşünülebilir. Bu
durumda firma teknolojik yenilikler konusunda daha duyarlı olacak ve AR-GE faaliyetlerine
daha fazla kaynak ayırabilecektir.
Özel işyeri ve yabancı işyeri: Bu değişkenler özel (yerel) ve yabancı sermayenin oranı olarak
tanımlanmıştır. Kamunun payı modelde kullanılmayan değişken olduğu için, bu iki değişken,
özel ve yabancı sermayeli işyerlerinin kamu işyerlerine göre AR-GE faaliyetlerine ne kadar
kaynak ayıracağını göstermektedir.
Teknoloji transferi: Bu değişken, firmanın patent, lisans, know-how gibi yöntemlerle
teknoloji transfer edip/etmediğini gösteren bir kukla değişkendir (değişken, firma teknoloji
transfer etmişse 1, etmemişse 0 değerini almaktadır). Teknoloji transferi ile AR-GE faaliyetleri
arasında tamamlayıcı bir ilişki varsa, bu değişkenin AR-GE harcamalarını arttırıcı bir etkisi
beklenmektedir.
İdari personel, teknik personel ve kadın personel oranları: Bu değişkenler işgücü yapısının AR-
GE faaliyetlerine etkisini kontrol etmek amacıyla modele eklenmiştir. İdari ve teknik personel
oranları, firmanın üretim yapısıyla ilgilidir. Teknolojik yeniliklerin, dolayısıyla AR-GE’nin
önemli olduğu ürünlerin üretimi daha fazla idari ve teknik personel gerektirebilir. Bu durumda,
idari ve teknik personel oranı yüksek olan firmaların AR-GE harcamaları daha yüksek
183