Bölüm 8.

BÖLÜM 8
PROGRAMLARI
AR-GE POLİTİKALARI VE AR-GE DESTEK
geliştirmede %73, yeni bilgi ve beceri geliştirilmesinde %56 ve yeni piyasalara açılmakta %29).
Bu oranlar EUREKA projelerindeki gerçekleştirilen düzeydedir.
TİDEB ve TTGV tarafından desteklenen AR-GE projelerinin en önemli dolaylı etkisinin “AR-GE
altyapısının geliştirilmesi” olduğu anlaşılmaktadır (TİDEB projelerinde %55, TTGV projelerinde
%73, Tablo 8.30). Buna bağlı olarak, “teknoloji izleme yeteneğinin kazanılması”, “teknolojik
yetenek ve eksikliklerin belirlenmesi” gibi etkilere ek olarak, proje çıktıları yeni bir AR-GE
projesinin başlamasını da sağlamıştır. Firmaların organizasyon ve yönetim yapılarında da bazı
etkiler gözlemlenmektedir (Tablo 8.31). Firmaların yaklaşık yarısında “AR-GE çalışmalarının
proje esaslı yürütülmesi yaklaşımı benimsenmiş” ve “AR-GE çalışmalarını yürütmede ekip
kültürü” gelişmiştir.
Destek alan firmaların AR-GE faaliyetlerine, aynı piyasadaki diğer firmaların tepkisi
belirgin değildir. Destek alan firmaların yaklaşık dörtte biri “piyasada başka firma olmadığı”nı
belirtirmiştir (Tablo 8.32). Firmaların küçük bir kısmı da, rakip firmaların “ürünlerini taklit
ettiğini” ve “yeni ürün geliştirdiğini” söylemektedir.
AR-GE faaliyetlerinin istihdam etkileri oldukça net bir eğilim göstermektedir (Tablo 8.33).
AR-GE desteği alan firmaların yaklaşık %40’ı AR-GE personeli sayısında bir artış olduğunu
söylerken, %26’sında da listanüstü ve doktora derecesine sahip personel sayısında bir artış
olmuştur. Üretimde çalışan ve idari personel sayılarında da bazı firmalarda artış görülmektedir.
Sadece iki firma AR-GE projesi sonucu istihdamın azaldığını belirtmiştir.
AR-GE destek uygulamasında firmaların karşılaştığı en önemli sorunlar, “değerlendirmeizleme
sürecinin uzunluğu” ve “proje dökümanının hazırlanmasındaki zorluk”tur (Tablo 8.34).
Özellikle TİDEB desteği alan firmalar için önemli bir başka sorun da “ödemelerin gecikmesi”
olmaktadır. Proje uygulaması aşamasında firmaların yarısına yakın bir kesimi “teknik
zorluklar” ve “öz finansman yetersizliği” ile karşılaşmıştır (Tablo 8.35). Öz finansman
kaynaklarının yetersizliği KOBİ’lerin daha büyük bir kesiminde bir sorun olarak ortaya
çıkmaktadır. İlginç olarak “dış finansman kaynaklarının yetersizliği” firmaların %20’sinden
azında bir sorun olarak görülmektedir.
176