Bölüm 3 - Bilim, Teknoloji ve Ä°novasyon Politikaları TartıÅma Platformu
Bölüm 3 - Bilim, Teknoloji ve Ä°novasyon Politikaları TartıÅma Platformu
Bölüm 3 - Bilim, Teknoloji ve Ä°novasyon Politikaları TartıÅma Platformu
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ULUSAL YENİLİK SİSTEMLERİ: KARŞILAŞTIRMALI ANALİZ BÖLÜM 3<br />
şekilde) henüz başlangıç aşamasında olduğu, yani uygulanan politikalar ile araştırma projelerinin<br />
geliştirilmesinin teşvik edildiği görülmektedir. Firmalar tarafından daha fazla araştırma projeleri<br />
geliştirilmeye başlandıkça, AR-GE yapan <strong>ve</strong> destek hizmeti sunan kuruluşların sayısı <strong>ve</strong> kendi<br />
aralarındaki etkileşim belirli bir düzeye ulaştığında, ulusal yenilik sisteminin yeni kurumlar ile<br />
desteklenmesi önem kazanacak, ulusal yenilik sistemi tamamlanabilecektir. OECD tarafından<br />
yapılan <strong>ve</strong> Tablo 3.1’de özetlenen “en iyi politika uygulamaları”na ilişkin bir çalışmada,<br />
Türkiye’nin diğer OECD ülkelerine göre (AR-GE faaliyetlerine finansal destek sağlanması <strong>ve</strong><br />
teknoloji yayılma politikaları dışında) hemen her alanda yetersiz kaldığı görülmektedir (Latin<br />
Amerika ülkelerindeki yenilik sistemleri üzerine benzer gözlemler için bkz. Alcorta <strong>ve</strong> Peres,<br />
1998).<br />
3.3 Ulusal yenilik sistemleri <strong>ve</strong> küreselleşme<br />
Bilişim <strong>ve</strong> iletişim teknolojilerindeki gelişmenin de etkisiyle, özellikle 1980’lerden sonra farklı<br />
ekonomilerin <strong>ve</strong> toplumların birbirine yaklaştığı, ekonomik faaliyetlerin uluslararası boyutunun<br />
arttığı, dünya ekonomisinin giderek daha fazla bütünleştiği söylenmektedir. Yaygın olarak<br />
“küreselleşme” genel kavramıyla tanımlanan bu süreç, uluslararası ticaret, sermaye hareketleri,<br />
doğrudan yabancı yatırımlar <strong>ve</strong> teknoloji ittifikalarındaki artış ile ölçülmektedir.<br />
Malların <strong>ve</strong> sermayenin uluslararası hareketliliğinde gerçekten hızlı bir artış gözlenmekle<br />
birlikte bazı araştırmacılar teknolojik yenilik faaliyetlerinde <strong>ve</strong> işgücünün hareketliliğinde<br />
benzer bir artış olmadığını, bu nedenle ulusal yenilik sisteminin “küreselleşen” dünyada hala<br />
önemini koruduğu, hatta arttırdığını vurgulamaktadır.<br />
Çok-uluslu firmaların yatırım, üretim <strong>ve</strong> teknoloji faaliyetlerindeki uluslararasılaşma<br />
düzeyini detaylı bir şekilde inceleyen Dunning <strong>ve</strong> Wymbs’ın bulguları son derece ilginçtir.<br />
Dunning <strong>ve</strong> Wymbs (1999: 188) teknolojik düzeye göre yatırım (sabit varlıklar) <strong>ve</strong> istihdamın<br />
uluslararasılaşma düzeyinin farklılaştığını tespit etmiştir. Yüksek teknoloji sanayilerinde faaliyet<br />
gösteren çok-uluslu firmaların varlıklarının <strong>ve</strong> istihdamının uluslararasılaşma düzeyi (ana ülke –<br />
home country- dışındaki varlıkların oranı) %34.8 olmasına karşın orta <strong>ve</strong> düşük teknoloji<br />
sanayilerinde uluslararasılaşma düzeyi %40.2 <strong>ve</strong> %42.5’e ulaşmaktadır. Yatırım <strong>ve</strong> istihdamın<br />
aksine AR-GE faaliyetlerinin uluslararasılaşma düzeyi çok daha düşüktür: yüksek, orta <strong>ve</strong><br />
35