Birinci basamak saÄlık hizmetleri genel çerçevesinde hizmete ...
Birinci basamak saÄlık hizmetleri genel çerçevesinde hizmete ...
Birinci basamak saÄlık hizmetleri genel çerçevesinde hizmete ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Birinci</strong> Basamak Sağlık k Hizmeti’ nin Genel<br />
Özellikleri<br />
Çerçevesinde evesinde Hizmete<br />
Ulaşmaya ve Hizmet Kullanımına na Etki<br />
Eden Faktörlerin Değerlendirmesi<br />
erlendirmesi<br />
Mart 2004
Temel Sağlık k Hizmeti Kavramı<br />
• TSH yaklaşı<br />
şımının n en önemli amacı, , toplumun her<br />
kesiminin ulaşabilece<br />
abileceği, i, hakkaniyetli bir sağlık<br />
hizmetinin gerçekle<br />
ekleştirmektir.<br />
• 1979 Alma-Ata<br />
Ata’da göre g<br />
TSH leri<br />
“ Çağdaş Sağlık k Hizmetini herkese eşit e<br />
olarak,<br />
toplumun gelenek ve gereksinimlerine uygun, her<br />
<strong>basamak</strong>ta bireylerin ve toplumun katılımı sağlanarak,<br />
uygun bir teknoloji ile etkin olarak halka sunmaktır”
TSH’ nin İçerdiği i Kavramları<br />
Farklı Açılardan<br />
İnceleyen<br />
Yaklaşı<br />
şımlar
Felsefi Yaklaşı<br />
şım<br />
TSH nin tümünü içeren bir yaklaşı<br />
şımdır. Temel<br />
ilkeleri şunlardır.<br />
r.<br />
Fırsat EşitliE<br />
Kendi sorumluluğunu unu taşı<br />
şıma<br />
Sağlığı<br />
ığın n sosyal ve ekonomi alanındaki<br />
ndaki<br />
değişimlerden imlerden etkilenmesi sosyal de<br />
itliği Tüm m bireylere sosyal adalet anlayışı<br />
ile eşite<br />
ma eğitim/sağlık k eğitimie<br />
sosyal değişimler, imler, ekonomik<br />
sorunlar sağlık k sistemini ve kişilerin ilerin sağlık k düzeyini d<br />
etkiler<br />
Sağlık k fizik,sosyal ve psikolojik bileşenleri<br />
enleri<br />
Kurum içi i i ve kurumlar arası işbirliği
Stratejik Yaklaşı<br />
şım<br />
TSH yaklaşı<br />
şımının n herkes için i in sağlık k amacına nasıl<br />
ulaşaca<br />
acağını tanımlar. Stratejik olarak TSH şu u ilkelere<br />
sahip olmalıdır.<br />
Sektörler içinde i inde ve arası işbirliği i olmalıdır.<br />
Aile toplum ve kişi i bazında karar verme ve<br />
organizasyon aşamalara<br />
amalarına katılım m sağlanmal<br />
lanmalıdır.<br />
Sağlık k hizmeti değerlendirilebilir erlendirilebilir olmalı ve bunların<br />
sonucuna göre g<br />
değişiklikler iklikler yapılabilmeli.<br />
Sağlık k hizmeti toplumun her kesimi tarafından<br />
kullanılabilir labilir ve maliyeti karşı<br />
şılanabilir olmalıdır.<br />
Toplumun gereksinimlerine ve geleneklerine uygun<br />
değişen en koşullara uyum sağlayabilecek esneklikte<br />
olmalıdır.
Alma-Ata<br />
Ata’ya Göre G<br />
TSH’nin<br />
Aktivite Alanı<br />
Sağlık k Sorunları ve hastalıklardan korunma konusunda<br />
eğitim<br />
Yeterli besin sağlanmas<br />
lanması ve dağı<br />
ğıtımı<br />
Yeterli ve temiz içme i<br />
suyu sağlanmas<br />
lanması, , temel<br />
sanitasyon<br />
Anne ve çocuk sağlığı<br />
ığı, , aile planlaması<br />
Bağışı<br />
ğışıklamaklama<br />
Yöresel<br />
endemik hastalıklar<br />
kların n tedavisi<br />
Sık k görülen g<br />
hastalık k ve yakınmalar<br />
nmaların n tedavisi<br />
Temel ilaçlar<br />
ların n sağlanmas<br />
lanması
TSH’ nin Hizmet DüzeyiD<br />
TSH kişilerin ilerin sağlık k ihtiyaçlar<br />
ları için in ilk<br />
başvurduklar<br />
vurdukları yerden başlar.<br />
İkinci ve üçünc<br />
ncü<br />
<strong>basamak</strong> sağlık k hizmeti düzeylerini d<br />
de kapsar.<br />
TSH ulusal sağlık k sistemi ve hizmetinin tümünüt<br />
kapsayan bir çatıdır. <strong>Birinci</strong> <strong>basamak</strong> sağlık<br />
hizmeti ise bu yapının n tüm t özelliklerini taşı<br />
şıyan<br />
merkezi bir parças<br />
asıdır.
<strong>Birinci</strong> Basamağı<br />
Fonksiyonları/Özellikleri<br />
Açısından Tanımlama<br />
Çabaları<br />
Milis Raporunda 1966<br />
1- İlk<br />
kontakt yeri<br />
2- Hastalığı<br />
ığın n varlığı<br />
ığından<br />
ya da yokluğundan undan bağı<br />
ğımsız<br />
sürekli sorumluluk alanı<br />
3- Sağlığı<br />
ığın n sosyal, psikolojik ve fiziksel entegrasyonunun<br />
sağland<br />
landığı<br />
yer.
<strong>Birinci</strong> Basamağı<br />
Fonksiyonları/Özellikleri<br />
Açısından Tanımlama<br />
Çabaları<br />
Alpert ve Charney 1974, Parker 1974<br />
1. İlk başvuru yeri (first(<br />
contact)<br />
2. Süreklilik S<br />
(longitudinality(<br />
longitudinality)<br />
3. Kapsayıcılık k (comprehensiveness(<br />
comprehensiveness)<br />
4. Entegrasyon, koordinasyon (coordination(<br />
coordination, integration)
<strong>Birinci</strong> Basamağı<br />
Fonksiyonları/Özellikleri<br />
Açısından Tanımlama<br />
Çabaları<br />
1978 institute of medicine komitesi<br />
• ulaşı<br />
şılabilirlik (accessibility(<br />
accessibility)<br />
• kapsayıcılık k (comprehensiveness(<br />
comprehensiveness)<br />
• koordinasyon (coordination(<br />
coordination)<br />
• süreklilik (countinuity(<br />
countinuity)<br />
• ödenebilirlik (affordability(<br />
affordability)
<strong>Birinci</strong> Basamağı<br />
Fonksiyonları/Özellikleri<br />
Açısından Tanımlama<br />
Çabaları<br />
Donaldson ve arkadaşlar<br />
ları 1996<br />
• Entegre edilmiş:<br />
• Kapsayıcı: (herhangi bir sağlık k sorunu için i in hayatın n her<br />
döneminde)<br />
• Koordineli: (hastan(<br />
hastanın n gereksinimlerini karşı<br />
şılayan,<br />
hizmetler arası işbirliğini ini içeren) i<br />
• Sürekli:<br />
(efektif ve uygun zamanlı iletişimle)<br />
imle)<br />
• Ulaşı<br />
şılabilir: : (coğrafi, yönetsel, y<br />
finansal, , kültk<br />
ltürel, dil<br />
engeli açısından) a<br />
• Ödenebilir:<br />
• Sağlık k ihtiyaçlar<br />
larının çoğunluğu u içeren: i<br />
(hastaların<br />
klinisyenlere getirdiği i sorunların n tümü) t
Kanada Tabipler Birliğinin inin <strong>Birinci</strong><br />
Basamak Tanımı 1994<br />
• Kanada Tabipler Birliğinin inin tanımına na göre g<br />
birinci<br />
<strong>basamak</strong> sağlık k sistemine giriş noktasıdır r ve sistemin<br />
diğer<br />
komponentleri ile bağlant<br />
lantılıdır.<br />
• Tanımı: “Sağlık k <strong>hizmetleri</strong>nin yönetimi, y<br />
koruma ve sağlığı<br />
ığın n geliştirilmesi, gerekli<br />
yerlerde toplum ve aile aracılığı<br />
ığı ile desteğin<br />
sürdürülmesi, geniş çeşitlilikteki sağlık<br />
sorunları için in sürekli s<br />
hizmet veren, hastanın n ilk<br />
başvuru yeri.”
<strong>Birinci</strong> Basamağı<br />
Fonksiyonları/Özellikleri<br />
Açısından Tanımlama<br />
Çabaları<br />
• DSÖ Avrupa bölgesi b<br />
çalışma grubu 1994 (Charter(<br />
for<br />
general Practice/Family<br />
Medicine in Europe) ) 12 özellik<br />
belirlemiş.<br />
1. Genel: Yaş grubu, sorunun tipi ile sınırlanmams<br />
rlanmamış,<br />
2. Ulaşı<br />
şılabilir:<br />
Zaman, yer, finansal ve kültk<br />
ltürel açıdan a<br />
ulaşı<br />
şılabilir,<br />
3. Entegre: Tedaviyi, rehabilitasyonu, sağlığı<br />
ığın<br />
geliştirilmesi ve hastalıklar<br />
kların önlenmesi kavramlarını<br />
birleştiren,<br />
4. Sürekli:<br />
Hayatın önemli evrelerini içeren, i<br />
5. Ekip çalışması: Doktor multidisipliner bir grubun<br />
üyesidir,
<strong>Birinci</strong> Basamağı<br />
Fonksiyonları/Özellikleri<br />
Açısından Tanımlama<br />
Çabaları<br />
Holistic: Toplumlar, aileler, bireylerin fiziksel, psikolojik,<br />
sosyal perspektiflerini içereni<br />
Kişisel: Hastalık k yerine kişiye iye odaklı<br />
Aileye dayalı: Sağlık k sorunlarının n aile ve sosyal bağlant<br />
lantılar lar<br />
bağlam<br />
lamında algıland<br />
landığı,<br />
Topluma dayalı: Toplumun sağlık k ihtiyaçlar<br />
larından haberdar,<br />
olumlu sağlık k değişimi imi sağlamak için i in diğer sektörlerle işbirlii<br />
birliği<br />
içinde, inde, yerel toplumun yaşam<br />
amıyla ilgili,<br />
Koordineli: Kişini ini aldığı<br />
tüm m destek ve önerilerin<br />
koordinasyonu,<br />
Gizlilik ilkesini gözeten, g<br />
Savunma: Hastaların n sağlık k ile ilgili sorunlarını diğer sağlık<br />
hizmet sunucuları ile işbirlii<br />
birliği i içinde i inde sürds<br />
rdüren ren ve hastayı<br />
sahipsiz bırakmayan<br />
b<br />
6. Holistic<br />
7. Ki<br />
8. Aileye dayal<br />
9. Topluma dayal<br />
10. Koordineli<br />
11. Gizlilik<br />
12. Savunma
Milis<br />
Raporu<br />
1966<br />
Alpert,<br />
Charney,<br />
Parker<br />
1974<br />
İnstitute<br />
of medicine<br />
komitesi<br />
1978<br />
Donaldson ve<br />
arkadaşları<br />
1996<br />
DSÖ Avrupa<br />
bölgesi çalışma<br />
grubu 1994<br />
(Charter for general Practice/<br />
Family Medicine in Europe)<br />
İlk kontakt yeri<br />
+<br />
+<br />
+<br />
sürekli<br />
+<br />
+<br />
+<br />
+<br />
+<br />
entegrasyon<br />
+<br />
+<br />
+<br />
+<br />
+<br />
koordinasyon<br />
+<br />
+<br />
+<br />
+<br />
kapsayıcılık<br />
+<br />
+<br />
+<br />
ulaşılabilirlik<br />
+<br />
+<br />
+<br />
ödenebilirlik<br />
+<br />
+<br />
Genel<br />
+<br />
Ekip çalışması<br />
+<br />
Holistic<br />
+<br />
Kişisel<br />
+<br />
Aileye dayalı<br />
+<br />
Topluma dayalı<br />
+<br />
Savunma<br />
+<br />
Gizlilik<br />
+
Tablo 1 <strong>Birinci</strong>, ikinci ve Üçünc<br />
ncü Basamak Hizmetinin<br />
içerik Açısından A<br />
ilişkisi<br />
Sağlık k Sorunu<br />
Hizmetin Yeri<br />
Sevk Paterni<br />
Sorumluluk<br />
Boyutu<br />
Bilgi Kaynağı<br />
Teknoloji<br />
kullanımı<br />
Yönelimi<br />
Nadir ve Komplike<br />
Seyrek ve spesifik<br />
Sık k görülen g<br />
ve nonspesifik<br />
Toplum alanları<br />
Hastane tabanlı(<strong>genel</strong> hizmet)<br />
Hastane tabanlı(yo<br />
(yoğun bakım m gerektiren h.)<br />
Direkt ulaşı<br />
şım<br />
Sevkli ulaşı<br />
şım<br />
Sürekli hizmet<br />
İntermittan<br />
hizmet<br />
Epizodik hizmet<br />
Hasta ve yakınlar<br />
nları<br />
Epidemiyolojik veri tabanı<br />
Biyomedikal veri tabanı<br />
Karmaşı<br />
şık k Ekipman ve personel<br />
Düzenli laboratuar<br />
Koruma/Sağlıkl<br />
klılığın n SürdS<br />
rdürülmesi<br />
Erkentanı/engellilik kapsamı<br />
<strong>Birinci</strong><br />
Basamak<br />
Hizmeti<br />
+<br />
++<br />
++++<br />
++++<br />
++<br />
O<br />
++++<br />
+<br />
++++<br />
+<br />
+<br />
++++<br />
++++<br />
+<br />
+<br />
++++<br />
++++<br />
+++<br />
İkinci<br />
Basamak<br />
Hizmeti<br />
+<br />
++++<br />
++<br />
++<br />
++++<br />
++<br />
+++<br />
+++<br />
+<br />
++++<br />
++<br />
++<br />
+++<br />
++<br />
++<br />
++++<br />
++<br />
+++<br />
Üçünc<br />
ncü<br />
Basamak<br />
Hizmeti<br />
++++<br />
++<br />
+<br />
+<br />
++<br />
++++<br />
O<br />
++++<br />
+++<br />
+<br />
+++<br />
+<br />
+<br />
++++<br />
++++<br />
++<br />
+<br />
++<br />
açısından ayrılır.<br />
r.<br />
<strong>Birinci</strong> <strong>basamak</strong> hizmeti ikinci ve üçünc<br />
ncü<br />
<strong>basamak</strong> hizmetten önemli<br />
özellikleri<br />
Palyasyon/rehabilitasyon<br />
++<br />
++<br />
++++<br />
Eğitim<br />
İhtiyacı<br />
Geniş ve Genel<br />
Konsantre<br />
Dar ve yüksek y<br />
derecede uzmanlaşmış<br />
++++<br />
++<br />
O<br />
++<br />
+++<br />
++<br />
+<br />
++<br />
++++<br />
1973 White<br />
(Starfield<br />
geliştirmiş.)
<strong>Birinci</strong> Basamak Sağlık k Hizmetinin<br />
Olmazsa Olmaz 4 Temel Özelliği<br />
1. İLK BAŞVURU YERİ (FİRST CONTACT)<br />
2. SÜREKLS<br />
REKLİLİK (LONGİTUD<br />
TUDİNALİTY)<br />
3. KAPSAYICILIK (COMPREHENSİVENESS)<br />
4. ENTEGRASYON, KOORDİNASYON<br />
İNTEGRATİON)<br />
NASYON (COORDİNAT<br />
NATİON,
1.İLK BAŞVURU YERİ (FİRST CONTACT)<br />
- Herhangi bir SS ya da SS’ nun yeni bir yönüy<br />
için in ilk<br />
gelinen yer<br />
- <strong>Birinci</strong> basamağı<br />
ğın n ilk başvuru yeri olarak kullanılmas<br />
lması<br />
için in erişilebilir ilebilir olmalı<br />
- Kişiler iler sağlık k hizmeti veren kurumu erişebilir ebilir olarak<br />
kabul edip bunu kullanımlar<br />
mlarıyla yansıtmad<br />
tmadıkça, a, kurum ilk<br />
başvuru hizmeti sağlayamaz.
İlk başvuru yeri olarak birinci basamağı<br />
ğın n kullanılmas<br />
lması<br />
• Maliyeti azaltır<br />
• Doğru yere sevk edilme olasılığı<br />
ığını arttır, r, uygun hizmetin<br />
daha kısa k<br />
sürede s<br />
alınmas<br />
nması sağlar.<br />
• Aile, yaşad<br />
adığı<br />
çevre gibi faktörlerle birlikte<br />
değerlendirilen erlendirilen semptomlardan doğru tanıya ulaşma<br />
olasılığı<br />
ığı artar.<br />
• Acil hizmetler ve uzman hekim <strong>hizmetleri</strong> daha verimli<br />
kullanılır.
İlk Başvuru<br />
özelliğini ini ile ilgili literatür<br />
örnekleri<br />
• <strong>Birinci</strong> basamağa a başvurma zorunluluğu u getirildikten<br />
1 yıl y l sonra birinci basamağa a uğrayan u<br />
hastaların<br />
hastanede yatış<br />
sürelerinin kısaldk<br />
saldığı<br />
gözlenmiştir.<br />
(Moore<br />
S. Ve ark. 1983)<br />
• <strong>Birinci</strong> basamağa a başvurma zorunluluğu u getirildikten<br />
sonra acil sevis kullanımı çocuk hastalarda %27-37,<br />
yetişkinlerde % 30-45 oranında nda düşmüştür. d<br />
(Hurley(<br />
R. 1983)
2.SÜREKL<br />
REKLİLİK (LONGİTUD<br />
TUDİNALİTY)<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Düzenli bir hizmet kaynağı<br />
ğının n varlığı<br />
ve bunun<br />
kullanımıdır.<br />
Sürekli hizmet, kişilerin ilerin sağlık k hizmeti aldıklar<br />
kları<br />
kaynağı<br />
tanımas<br />
ması ve benimsemesi, uygulayıcı kişi ya da<br />
kurumun da hizmet verdiği i kişi ya da toplumu tanımas<br />
ması<br />
ve bu etkileşimin imin belli bir zaman diliminde devam<br />
etmesidir.<br />
Sağlık k probleminin tipine hatta varlığı<br />
ığına bakılmaks<br />
lmaksızın<br />
hasta ve sağlık çalışanı arasındaki<br />
ilişikilerdir<br />
ikilerdir.<br />
<strong>Birinci</strong> <strong>basamak</strong> sağlık k <strong>hizmetleri</strong>nin başar<br />
arıya<br />
ulaşabilmesi abilmesi için, i in, kişilerin ilerin bir sağlık k sorunu olsun<br />
olmasın n sürekli s<br />
hizmet kaynağı<br />
olarak kurumu<br />
kullanmaları gerekir.
Sürekliliğin in sağlanmas<br />
lanması ile,<br />
• Hasta ve sağlık k personeli birbirini tanır, anlar,<br />
karşı<br />
şılıklı güven duygusu oluşur, ur, uyum artar, çıktının<br />
niteliği i artar<br />
• Farklı yollarla iletişim im olanağı<br />
sağlar<br />
• Koruyucu hizmetlerden yararlanma artar<br />
• Hastalık k nedeniyle değil<br />
izlem nedeniyle başvuru oranı<br />
artar<br />
• Acil hastaneye yatış<br />
ve hastanede yatış<br />
süreleri<br />
• Maliyet azalır<br />
• Hastaların n memnuniyeti artar
Süreklilik<br />
özelliği i ile ilgili literatür<br />
örnekleri<br />
• Wasson ve ark. 55 yaş üstü erkeklerden sürekli s<br />
hizmet kaynağı<br />
olarak tek bir kurumu kullanan kişiler<br />
iler<br />
daha az acil yatış<br />
yaptırm<br />
rmış.<br />
• Butler ve ark. Ulusal verilerin analizinde sürekli s<br />
hizmet kaynağı<br />
olan çocukların n toplam hizmet maliyeti<br />
%25 daha az
3.KAPSAYICILIK (COMPREHENSİVENESS)<br />
-Kapsayıcı yaklaşı<br />
şım m tıbbi t<br />
bakım m sürecinin s<br />
4 basamağı<br />
ğını<br />
içermelidir.<br />
-Gereksinim<br />
ya da sorunun belirlenmesi, tanı, izlem,<br />
yeniden değerlendirme<br />
erlendirme<br />
-Toplum düzeyinde d<br />
kapsayıcılık, k, hizmet yelpazesinin<br />
toplumun gereksinimlerine göre g<br />
belirlenmesi ve bu<br />
hizmetin topluma ulaşmas<br />
masının n derecesi ile ölçülür.
- Kapsayıcı diyebilmek için; i in; kalkınma etkinlikleri ile,<br />
toplum ve sağlık k sistemi tarafından hedeflenen<br />
sorunlar ilişkili ve dengede olmalı, , kültk<br />
ltürel olarak<br />
kabul edilebilir, teknik olarak uygun, yönetilebilir,<br />
y<br />
bölgesel gereksinimleri karşı<br />
şılayabilir olmalıdır.<br />
- Kapsayıcı hizmet kişilerin ilerin ailenin ve toplumun sağlık<br />
problemlerinin fiziksel psikolojik ve sosyal açıdan a<br />
değerlendiren erlendiren tümelci t<br />
bir hizmettir.
4. ENTEGRASYON, KOORDİNASYON<br />
(COORDİNAT<br />
NATİON,<br />
İNTEGRATİON)<br />
- Hekim, tıbbi kayıtlar<br />
ya da her ikisi tarafından hizmetin kesintisiz<br />
olarak sağlanmas<br />
lanmasını, , böylece b<br />
toplumda ya da kişide ide ortaya çıkan<br />
sağlık k sorunlarının n daha kolay ve doğru olarak ortaya çıkarılması<br />
içerir.<br />
- Koordinasyon esası bir önceki sorun ya da alınan hizmetten<br />
haberdar olmak ve buna göre g<br />
şu u andaki gereksinimi belirlemektir.<br />
- Koordinasyon sağlanamazsa süreklilik s<br />
etkinliğini ini kaybeder,<br />
kapsayıcılığı<br />
ığın n gerçekle<br />
ekleşmesi güçg<br />
üçleşir, ilk başvuru sadece<br />
uygulamada kalır, etkin olmaz.<br />
- <strong>Birinci</strong>, ikinci, üçünc<br />
ncü <strong>basamak</strong> hizmetin uyumu ve etkinliğini ini sağlar.
Koordinasyon özelliği i ile ilgili literatür örnekleri<br />
-Altı ayrı birinci <strong>basamak</strong> kurumunda yapılan bir seri<br />
çalışmada bütün b n başvurular<br />
vuruların aynı hekime yapılmas<br />
lması<br />
ile hasta ile ilgili daha fazla bilgiye ulaşı<br />
şıldığı, , böylece b<br />
sorunların n tanımlanmas<br />
mlanması ve tedavinin planlanmasının<br />
kolaylaştığı<br />
ortaya konmuş. . Yine aynı çalışmada<br />
koordinasyonu sağlayacak<br />
kayıtlar<br />
tların n varlığı<br />
ığında<br />
herhangi bir yere yapılan başvurunun hekim tarafından<br />
rahatlıkla değerlendirilebilmesinin erlendirilebilmesinin mümkm<br />
mkün n olduğu<br />
belirtilmiş. . (Simborg(<br />
Simborg, , 1978)
Sağlık k Yönetimi Y<br />
Perspektifiyle <strong>Birinci</strong><br />
Basamak Hizmetleri<br />
Yönetimi Oluşturan<br />
Öğeler<br />
Gulick 1937<br />
1. Planlama<br />
2. Örgütlenme<br />
3. Personel Alma ve Çalıştırma<br />
4. Yönlendirme (güdüleme)<br />
5. Eşgüdüm m Sağlama<br />
6. Bütçe e Hazırlama<br />
7. Denetleme ve değerlendirme<br />
erlendirme<br />
Değerlendirme<br />
Planlama<br />
Örgütlenme<br />
Personel<br />
Eşgüdüm Yönlendirme
Planlama<br />
Personel<br />
Finansman<br />
Değerlendirme
Sağlık k Hizmeti Değerlendirmesinde<br />
erlendirmesinde<br />
Donabedian Modeli<br />
• Sistemin diğer iki<br />
faktörle kesişmeyen<br />
parças<br />
ası sağlık<br />
sisteminin yapısıni<br />
• Kişi i davranış<br />
ışları ile<br />
sağlık k hizmeti<br />
sisteminin kesişti<br />
tiği<br />
alan sağlık k sisteminin<br />
işleyişiniini<br />
• Sağlık k hizmetinin<br />
diğer iki alanla<br />
kesişimi<br />
imi çıktıyı<br />
oluşturur.<br />
Avedis Donabedian<br />
(1919-2000)
Hizmetin<br />
sunumu<br />
Hizmetin<br />
Alımı
YAPI<br />
• Personel; sayısı, , niteliği, i, eğitim e<br />
düzeyi d<br />
süresis<br />
• Bina; sayısı, özellikleri güvenilirlig<br />
venilirliği, i, standartları<br />
• Ekipman; verilen <strong>hizmete</strong> uygun, verimli, maliyet etkin<br />
teknoloji kullanımı<br />
• Organizasyon; verilen sağlık k hizmetinin topluma kişiye<br />
iye<br />
uygunluğu, u, kullanılabilir labilir olup olmadığı<br />
ığı, , süreklilis<br />
rekliliği<br />
• Bilgi akış<br />
sistemleri ve kayıtlar;<br />
yeterliliği,<br />
i,<br />
kullanılabilirli<br />
labilirliği, i, güvenilirlig<br />
venilirliği<br />
• Finansman; kişilerin ilerin hizmetten yararlanmak için i in<br />
harcadığı<br />
para, sistemin oluşturulmas<br />
turulmasındaki ve<br />
işletilmesindeki harcamalar
İşleyi<br />
leyiş<br />
Sağlık k sistemi ile hasta arasındaki ilişkiyi<br />
ve etkileşimi imi yansıtır.<br />
Sağlık k sistemi açısındana<br />
• Sorunun tanımlanmas<br />
mlanması<br />
• Tanısal süres<br />
reç<br />
• Tanı<br />
• Sağalt<br />
altım<br />
• İzlem<br />
• Değerlendirme<br />
erlendirme<br />
Kişi i açısındana<br />
• Hizmeti anlaması<br />
• Kabul etmesi<br />
• Kullanması
Çıktı<br />
• Sağlık k sistemi, kişisel<br />
isel özellikler,<br />
çevresel<br />
faktörlerden etkilenir.<br />
• Sağlık k hizmetinin etkinlik ve aktivitesinin en<br />
son değerlendirilmesi erlendirilmesi ve hastanın n sağlık<br />
hedefine ulaşmas<br />
masıdır.
<strong>Birinci</strong> Basamak Sağlık<br />
Hizmetinin Yapısal<br />
Elemanları<br />
<strong>Birinci</strong> Basamak Sağlık<br />
Hizmetinin İşleyi<br />
leyiş<br />
Elemanları<br />
Erişebilirlik<br />
Hizmet<br />
Uygun nüfusun n<br />
seçilmesi<br />
yelpazesi<br />
Kesintisizlik<br />
Hizmetin kullanılmas<br />
lması<br />
Sorunun tanımlanmas<br />
mlanması
Erişebilirlik<br />
Andersen ve Aday 1978<br />
• Sağlık k olanaklarının n ve personelinin hazır r bulunması<br />
• Bu olanaklar ve personelin kullanımının<br />
maliyeti(cepten ödenen para, <strong>hizmete</strong> ulaşmak için i in<br />
harcanan zaman)<br />
• S.H. güncel g<br />
kullanımı<br />
• Nüfusun S.H. olan görünürdeki g rdeki gereksinimlerine<br />
göre sağlık k hizmetinin kullanılmas<br />
lması
Erişebilirli<br />
ebilirliğin in Bireysel Belirleyicileri<br />
Andersen R. Aday L.<br />
Hazırlay<br />
rlayıcı<br />
Faktörler<br />
• Hastalık k oluşmadan<br />
önce kişini ini sahip<br />
olduğu özelliklerdir.<br />
• Yaş, , cins, medeni<br />
durum, hastalık<br />
geçmi<br />
mişi, i, demografik<br />
özellikleri, eğitim, e<br />
soy, meslek, aile<br />
büyüklüğü, , irk, din,<br />
sosyal yapı, , hastalık<br />
ve sağlık k la ilgili<br />
davranış<br />
modelleri<br />
Kolaylaştırıcı<br />
Faktörler<br />
• Gelir düzeyid<br />
• Sosyal güvencesig<br />
• Düzenli hizmet<br />
kaynağı<br />
varlığı<br />
ve<br />
türü,<br />
• sağlık k personeli,<br />
• sağlık k hizmetinin<br />
maliyeti<br />
Gereksinim<br />
• Sağlık k hizmetinin<br />
kullanımının<br />
uyarıcısı ya da<br />
doğrudan hedefidir.<br />
• Hastalık ya da<br />
hastalığı<br />
ığın n ortaya<br />
çıkma olasılığı<br />
ığının<br />
algılanmas<br />
lanmasıdır
Aday,Andersen<br />
ACCESS TO MEDİCAL CARE<br />
1975<br />
HİZMETİN<br />
ÖZELLİKLERİ<br />
Kaynakları<br />
Hacmi<br />
Dağılımı<br />
Organizasyonu<br />
Giriş<br />
Yapı<br />
SAĞLIK<br />
POLİTİKALARI<br />
•Finansmanı<br />
•Eğitim<br />
•İnsan işgücü<br />
•organizasyonu<br />
RİSK ALTINDAKİ<br />
POPULASYONUN<br />
ÖZELLİKLERİ<br />
Hazırlayıcı<br />
değişebilen<br />
değişemeyen<br />
Kolaylaştıran<br />
değişebilen<br />
değişemeyen<br />
Gereksinim<br />
algılanan<br />
değerlendirilen<br />
HİZMETİN KULLANIMI<br />
Tipi<br />
Yeri<br />
Amacı<br />
Zaman aralığı<br />
MEMNUNİYET<br />
Rahatlık, Nezaket,<br />
Bilgilendirme,<br />
Hizmet kalitesi
Erişebilirlik<br />
Sosyal ve Örgütsel<br />
Coğrafi<br />
Kişiden kaynaklanan<br />
Kurumdam kaynaklanan<br />
Verilen hizmetin günü saati<br />
Kabul edilebilirliği…<br />
Para<br />
Irk<br />
Yaş<br />
Sosyal sınıf<br />
B. Starfield
POTANSİYEL<br />
ERİŞEBİLİRLİK<br />
Sağlık sistem<br />
Kaynakları<br />
•Para<br />
•Materyal<br />
•Metot/teknoloji<br />
•Ödeme imkanı<br />
•Ödeme isteği<br />
•Ulaşım süresi<br />
•Kültür<br />
•Sağlıkçıların tavrı<br />
GERÇEKLEŞEN<br />
ERİŞE<br />
BİLİRLİK<br />
Veya<br />
ALGILANAN/<br />
HİSSEDİLEN<br />
İHTİYAÇ<br />
(Talep)<br />
KULLANIM<br />
Equity in Access to Public Health<br />
New Delhi, 31 August 2000 WHO
S.Kaya, ’96 Ankara<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Potansiyel<br />
kullanılabilirlik<br />
labilirlik<br />
Düzenli bakım<br />
kaynağı<br />
olma<br />
Sosyal güvenceg<br />
Ulaşı<br />
şım m süresis<br />
Bekleme süresis<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Gerçekle<br />
ekleşen en<br />
kullanılabilirlik<br />
labilirlik<br />
Doktora gitme<br />
Hastaneye yatma<br />
Ağız z ve diş sağlığı<br />
hizmet kullanımı<br />
İhtiyaca göre g<br />
kullanım<br />
<br />
Alınan hizmetlerden<br />
memnuniyet
Potansiyel kullanılabilirlik:<br />
labilirlik: hizmet almayı zorlaştıran<br />
ran<br />
faktörleri gösterirg<br />
Gerçekle<br />
ekleşen en kullanılabilirlik:<br />
labilirlik: daha çok hizmet kullanma<br />
ile ilişkilidir.<br />
Hizmeti alabilmeyi etkileyecek faktörlerdir<br />
Hizmet alırken yaşananlarla ananlarla ilgilidir.
Hizmet Yelpazesi<br />
• Sağlık k sisteminin verdiği i her türlt<br />
rlü hizmeti<br />
kapsar.<br />
• Hizmet yelpazesi ülkeden<br />
ülkeye, toplumda<br />
topluma farklıdır.<br />
r.
Uygun Nüfusun N<br />
Seçimi<br />
• Sağlık k sisteminin sorumluluğunu unu aldığı<br />
toplumu,<br />
kişilerin ilerin de hizmet aldıklar<br />
kları yeri tanımlama becerisini<br />
içerir.<br />
• Kurum hizmet verdiği i toplumu sosyodemografik ve<br />
sağlık k düzeyi d<br />
açısından a<br />
tanımlayabilmeli,<br />
• Bireyler de aynı kurumu sürekli sağlık k hizmeti<br />
aldıklar<br />
kları yer olarak tanımlamal<br />
mlamalı ve verilen<br />
hizmetlerden haberdar olmalıdır.
Kesintisizlik<br />
• Kişinin inin kuruma ya da kurum dışıd<br />
ışındaki bir yere yaptığı<br />
bir önceki başvurunun ve sonuçlar<br />
larının n hekim<br />
tarafından bilinmesi ile gerçekle<br />
ekleşir.<br />
• Bunun için i in iki yol önerilir<br />
1. Kişiye iye her türlt<br />
rlü hizmetin tek hekim tarafından<br />
verilmesi ve gerek duyulduğunda unda uzman için i in iletişimi<br />
imi<br />
bu hekimin sağlamas<br />
laması<br />
2. Hasta izlem kayıtlar<br />
tlarının n yeterli ve verimli bir şekilde<br />
kullanılmas<br />
lmasıdır.
<strong>Birinci</strong> Basamak Sağlık k Hizmetinin<br />
İşleyi<br />
leyiş Elemanları<br />
• Hizmetin kullanılmas<br />
lması:<br />
• Sorunun tanımlanmas<br />
mlanması:
Hizmetin Kullanılmas<br />
lması<br />
• İlk defa ortaya çıkan bir sağlık k sorunu için i in<br />
gerçekle<br />
ekleşen en başvurudan, kronik bir hastalığı<br />
ığın izlemi ya<br />
da koruyucu hizmet almak için i in gerçekle<br />
ekleştirilen<br />
başvuruya kadar tüm t m hizmet alımlar<br />
mları kullanım m kavramı<br />
içinde inde yer alır.<br />
• Kullanım m doğrudan hastanın n isteği i ile olabileceği i gibi<br />
diğer sağlık çalışanlarının n yönlendirmesi y<br />
ile de olabilir.<br />
• Sağlık k hizmeti veren kurumun sunduğu u <strong>hizmetleri</strong>n,<br />
hizmet verdiği i toplum tarafından amaca uygun olarak<br />
kullanımını tanımlar.
Sorunun Tanımlanmas<br />
mlanması<br />
• Toplumda ya da kişide ide var olan sağlık k sorunlarının ya<br />
da gereksinimlerinin ortaya çıkarılmasını kapsar.<br />
• Tanısal süres<br />
reçten gelen bir <strong>basamak</strong>tır.<br />
• Sağlık k sorunu tanımlanmazsa tanısal süres<br />
reç oluşamaz<br />
ya<br />
da uygun olarak gelişemez.<br />
emez.
<strong>Birinci</strong> Basamak Sağlık<br />
Hizmetinin Yapısal<br />
Elemanları<br />
<strong>Birinci</strong> Basamak Sağlık<br />
Hizmetinin İşleyi<br />
leyiş<br />
Elemanları<br />
Erişebilirlik<br />
Hizmet<br />
Uygun nüfusun n<br />
seçilmesi<br />
yelpazesi<br />
Kesintisizlik<br />
Hizmetin kullanılmas<br />
lması<br />
Sorunun tanımlanmas<br />
mlanması<br />
İlk başvurunun değ.<br />
Sürekliliğin in değ.<br />
Kapsayıcılığı<br />
ığın n değ.<br />
Koordinasyonun değ.<br />
<strong>Birinci</strong> <strong>basamak</strong> sağlık hizmetinin<br />
temel özelliklerini değerlendirmek<br />
için dört yapısal ve iki işlevsel<br />
elemanlardan birer tanesine<br />
ihtiyaç vardır
1. İlk Başvurunun değerlendirilmesi<br />
erlendirilmesi<br />
Yapısal<br />
Erişilebilirlik<br />
ilebilirlik + İşleyi<br />
leyiş Kullanım<br />
• Erişilebilirli<br />
ilebilirliğin in ölçümü: Toplum, Kurum bazında<br />
Toplum bazında:<br />
Hizmet kullanımındaki ndaki engellerin<br />
izlenmesi, öncelikle toplumun her kesimi tarafından<br />
sosyal, ekonomik, kültk<br />
ltürel ve coğrafi açıdan a<br />
erişilebilirli<br />
ilebilirliğinin inin boyutu
Erişilebilirli<br />
ilebilirliğin in Dolaylı ölçümü: : Sağlık k hizmetinin<br />
kullanıma yansıyan boyutu açısında a<br />
değerlendirilir.<br />
erlendirilir.<br />
• Kullanım/ Hastalık k oranı,<br />
• Semptom/ cevap oranı<br />
• Hastalık k analiz epizodu gibi<br />
Gerekli olan başvuru<br />
ihtiyacı ile gerçekleşen<br />
başvuru arasındaki<br />
farkı ortaya çıkarılarak<br />
Erişilebilirlik ölçülür
Kurum bazında:<br />
• Hizmeti verenlere erişilebilirli<br />
ilebilirliği i değerlendirecek erlendirecek sorular sormak<br />
• Belli standartlara uygunluğu u aramaktır.<br />
r.<br />
• <strong>Birinci</strong>l sağlık k hizmeti 24 saat 7 gün g n verilebiliyor mu<br />
• Tıbbi acil durumların n %90’ına 1 saat içinde i inde bakılıyor mu<br />
• Hastaların n %90’ı için in bekleme zamanı ½ saatin altında mı m vb<br />
Hasta davranışı<br />
olarak kullanımı ölçmek içini<br />
in<br />
• En son başvuru<br />
• Belli bir zaman periyodunda yapılan başvurular<br />
ilk başvuru<br />
özelliği i taşı<br />
şıması açısından değerlendirilir.<br />
erlendirilir.
2. SürekliliS<br />
rekliliğin in değerlendirilmesi<br />
erlendirilmesi<br />
Yapısal<br />
Uygun toplumun seçimi<br />
+ İşleyi<br />
leyiş elemanı<br />
kullanım<br />
• Yapı elemanı uygun toplumun seçimi: Kişilerin ilerin sürekli s<br />
hizmet kaynağı<br />
olarak birinci <strong>basamak</strong> sağlık k hizmetini<br />
kullanıp p kullanmadığı<br />
araştırılır.<br />
r.<br />
• İşleyi<br />
leyiş elemanı kullanım: Belli bir zaman diliminde<br />
gerçekle<br />
ekleşen en başvurular<br />
öncelikle süreklilik s<br />
açısından a<br />
tanımlan<br />
mlanır r ve bunların n ne kadarı 1. basamağa a yapılm<br />
lmış<br />
incelenir.
Sürekliliğin<br />
in Ölçümünde Toplum Düzeyinde D<br />
Kullanılan lan 3 Ölçüt<br />
1.Genel Sunucu Kesintisizliği (Usual<br />
Continuity) ) UPC<br />
Usual Provider<br />
-Düzenli hizmet alınan yere yapılan başvuru sayısı/t<br />
/tüm m başvuru s.<br />
2.Hizmet Kesintisizliği (<br />
i (Continuity<br />
of care) ) COC<br />
- Başvuru sayısı önemli Belli bir periotta yapılan başvuru hangi<br />
hekime kaç defa<br />
3.Olasılıkl<br />
klı Kesintisizlik (Likelihood(<br />
Likelihood of Continuity) ) LİCONL<br />
-hizmet kaynağı<br />
ğının n sayısı da önemli<br />
Bir bölgede b<br />
tek hekim çalışıyorsa süreklilik s<br />
yüksek y
3. Kapsayıcılığı<br />
ığın n değerlendirilmesi<br />
erlendirilmesi<br />
Yapısal<br />
hizmet yelpazesi + İşleyi<br />
leyiş elemanı<br />
sorunların<br />
tanımlanmas<br />
mlanması<br />
• <strong>Birinci</strong> <strong>basamak</strong> sağlık k hizmetinin tümelci t<br />
yaklaşı<br />
şımı ile verilmesi<br />
gereken <strong>hizmetleri</strong> ne kadar verebildiği i değ.<br />
• Standart bir hizmet yelpazesi kull. ya da iki farklı kurumun<br />
hizmet yelpazeleri karşı<br />
şılaştırılır.<br />
r.<br />
• Toplumda sık s k görülen g<br />
hastalıklar<br />
kları tanımlay<br />
mlayıp p kurumların n bu<br />
hastalık ları bulma başar<br />
arısını değ.<br />
• Eşit ve kapsamlı hizmet veren kurumların n sağlık k hizmeti verdiği<br />
kişiler iler arasında sağlık k düzeyi d<br />
açısından a<br />
farklılık k olup olmadığı<br />
ığının<br />
değ.
4. Koordinasyonun Değerlendirilmesi<br />
erlendirilmesi<br />
Yapısal<br />
kesintisizlik + İşleyi<br />
leyiş elemanı<br />
sorunların<br />
tanımlanmas<br />
mlanması<br />
• Birbirini izleyen başvurular<br />
vuruların n ne kadarının n aynı hekime<br />
yapıld<br />
ldığı<br />
ya da kayıtlarda var olduğudur.<br />
udur.<br />
• Steinwich başvurular<br />
vuruların n aynı hekime olmasına göreg<br />
• Smedby bir önceki başvuruda aynı doktorun olup<br />
olmamasına göre g<br />
skorlama ile kesintisizliği i değ.<br />
• Hekimin hastasının n başka bir yerden aldığı<br />
tedavi ya<br />
da tanıdan haberdar olmasıdır.<br />
• Bu bilgi doğrudan hastadan alınabilece<br />
nabileceği i gibi kayıt t ve<br />
bilgi sistemlerinin incelenmesi ile de öğrenilir.
• Starfield modelinde sistemin yapı ve<br />
işleyişi i arasındaki etkileşim im inceleniyor.<br />
• Doğrudan<br />
çıktı ile ilgilenmediği i için i in<br />
kalite yaklaşı<br />
şımından<br />
çok, hizmetin şu<br />
anki durumunu değerlendirir.<br />
erlendirir.
Çalışma<br />
Örneği i 1<br />
Dergi<br />
Health Services Management Research 2002<br />
Makalenin<br />
başlığı<br />
Yazarlar<br />
Ülke/Kurum<br />
“<strong>Birinci</strong> Basamak Hastalarının n Sağlık k Hizmeti<br />
kullanımında nda farklılıklar<br />
klar”<br />
(Variations<br />
in Health Services Utilization by primary<br />
care patients)<br />
Carmona V. ve ark<br />
Granada Üniversitesi<br />
Andalusian Halk Sağlığı<br />
Okulu İspanya<br />
52.152 hasta, sahada 38 pratisyen
Sağlık k Hizmeti kullanımına na etki eden faktörleri 3 gruba ayrılm<br />
lmış<br />
1. Sağlık k sistemine dayalı faktörler<br />
- var olan kaynaklar<br />
- finansman ve ödeme sistemi<br />
- organizasyon<br />
- hizmetin üretkenliği<br />
Yapısal<br />
- kapsayıcılığı<br />
ığı<br />
- erişilebilirli<br />
ilebilirliği<br />
2. Hizmet sunucusuna dayalı faktörler<br />
- Hizmeti verenin kişisel<br />
isel özellikleri<br />
- İşyerine bağlı Faktörler<br />
3. Topluma bağlı Faktörler<br />
işleyiş<br />
- Mortalite hızındaki Farklılıklar<br />
klar<br />
- Demografik yapı<br />
- Sosyo demografik özellikler
• İspanya da herkesi kapsayan ücretsiz ve çok iyi<br />
organize olmuş birinci <strong>basamak</strong> var.<br />
• 1984 Health Care Act sonra birinci <strong>basamak</strong> sağlık<br />
birimleri benzer altyapı ve özelliklere sahip<br />
• Bu nedenlerle son 2 faktör İspanya’da etkili (işleyi<br />
leyiş<br />
elemanları)<br />
• Başvuru sayısı, , Tanı için in test, Uzmana sevk<br />
kullanım<br />
• Hasta özellikleri<br />
• Hekim özellikleri<br />
erişilebilirlik<br />
yaş<br />
cinsiyet<br />
yönetici+/ netici+/-<br />
hastaya ayrılan süres
Çalışma<br />
Örneği i 2<br />
Dergi<br />
Diabetes Care. Mart 2001<br />
Makalenin<br />
başlığı<br />
Yazarlar<br />
Erişkinlerde Tip 2 Diabet için in <strong>hizmete</strong><br />
erişmede ve çıktılarda etnik köken k ken<br />
farklılıklar<br />
kları<br />
“Racial<br />
and ethnic differences in health care access<br />
and health outcomes for adults with type 2 diabetes”<br />
Maureen I Harris.<br />
Ülke/Kurum<br />
3. National Health And Nutrition<br />
Examination Survey NHANES III<br />
1988-1994 1994 ABD populasyonu<br />
Kafkas-Afrika-Meksika kökenli Amerikalılar
• Diabet için in ayaktan bakım m hizmeti tek bir kaynaktan<br />
mı veriliyor<br />
Uygun populasyon seçimi<br />
süreklilik<br />
• Diabet için in başvuru<br />
Kullanım<br />
• Bu süres<br />
reçte aynı birinci <strong>basamak</strong> çalışanı mı hastayı<br />
izliyor<br />
kesintisizlik<br />
• hyperglycemia, albuminuria, hypertension, and<br />
dyslipidemia değerleri<br />
erleri Sorunun<br />
tanımlanması<br />
Koordinasyon
Çalışma<br />
Örneği i 3<br />
Dergi<br />
Public Health Reports; Mart 1995<br />
Makalenin<br />
başlığı<br />
Yazarlar<br />
<strong>Birinci</strong> <strong>basamak</strong> hizmetine erişebilmeyi<br />
arttırmak için topluma dayalı hemşirelik<br />
modeli<br />
“The health corner: A community-based nursing model<br />
to maximize access to primary care”<br />
Whelan, Ellen-Marie<br />
Ülke/Kurum<br />
School of Nursing University of<br />
Pennsylvania
• Mantua nüfus 10.000 batı Philadephia<br />
• % 94 Afrika kökenli k kenli Amerikalılar<br />
lar<br />
• Nüfusun % 50 si yoksulluk sınırıs<br />
altında<br />
• Bir kaç blok ötede sağlık k merkezi ve çok yakında<br />
donanıml<br />
mlı bir hastane olmasına rağmen yeterli sağlık<br />
hizmeti almıyorlar.<br />
• Çocukların n % 10’u u izleniyor<br />
• % 30-65<br />
65’i i tam aşıa<br />
şılı<br />
• Adolesan gebelik % 25<br />
• Gonore 6X Sifilis 10X fazla<br />
• Doğumlar<br />
umların n % 21 düşük d k doğum ağıa<br />
ğırlıklı bebek
Sağlık k hizmetine ulaşmada engeller<br />
çok faktörl<br />
rlüdür. r.<br />
• Ekonomik nedenler- sağlık k güvencesi g<br />
• Yapısal nedenler- dağı<br />
ğılım m ve kaynak<br />
• Kişisel isel nedenler<br />
-hizmet alma ihtiyacı duymama<br />
-<strong>hizmete</strong> nasıl l ulaşaca<br />
acağını bilmeme<br />
-hizmet alımındaki sistem çeşitliliği<br />
erişilebilirlik
Çalışma<br />
Örneği i 4<br />
Dergi<br />
Makalenin<br />
başlığı<br />
Yazarlar<br />
The Lancet Aralık k 2002<br />
360 pg. S49, 2 pgs<br />
Batı Cape’de Sağlık Hizmetine Erişim<br />
“Access To Health Care İn The Western Cape”<br />
Penelope Cummins<br />
Ülke/Kurum<br />
Western Cape, South Africa
-Etnik kökenk<br />
ken<br />
-Çoğrafi<br />
ulaşı<br />
şılabilirlik<br />
-Gelir düzeyid<br />
-katkı payı<br />
Erişebilirlik<br />
-başvurular<br />
Kullanım
Çalışma<br />
Örneği i 5<br />
Dergi<br />
Makalenin<br />
başlığı<br />
Yazarlar<br />
American Journal of Public Health.<br />
Kasım m 2002. Vol. 91, Iss. 11<br />
Latin kökenli k kenli çocuklar için i in sağlık<br />
hizmeti doğum yeri ve sağlık k güvencesinin<br />
g<br />
sağlık k hizmetine erişmede etkisi<br />
“Health care for Latino children: Impact of child and<br />
parental birthplace on insurance status and access to<br />
health services”<br />
Gilberto Granado ve ark<br />
Ülke/Kurum<br />
Los Angeles<br />
Kesitsel, 376 hanedeki 1-12y latin kökenli çocuklar
ABD doğumlu<br />
umlu-<br />
ABD doğumlu<br />
ABD doğumlu<br />
umlu-<br />
Göçmen<br />
Göçmen-Göçmen<br />
Sosyal<br />
Güvencesi<br />
Olmayan<br />
%10<br />
%23<br />
%64<br />
Rutin Sağlık<br />
Hizmetine<br />
ulaşamayan<br />
amayan<br />
%5<br />
%12<br />
%32<br />
Rutin sağlıklı çocuk kontrolünü almışsa sağlık hizmetini<br />
kullanım + kabul edilmiş.<br />
Erişilebilirlik+kullanım araştırması
Çalışma<br />
Örneği i 6<br />
Dergi<br />
Makalenin<br />
başlığı<br />
Yazarlar<br />
Public Health Reports; Mayıs Haziran<br />
1996;<br />
Yoksulluk sınırında yaşayan yaşlı<br />
erişkinlerin sağlık hizmetine erişimi<br />
“Health care access of poverty-level older<br />
adults in subsidized public housing”<br />
Malmgren. Judith A ve ark.<br />
Ülke/Kurum<br />
Seattle
• Sağlıkla ilgili davranış<br />
ışları<br />
• Sağlık k durumunu<br />
• Sağlık k hizmetine erişmedeki engelleri<br />
• Karşı<br />
şılanmamış<br />
ihtiyaçlar<br />
larını<br />
• Seattle Housing Authorority’de<br />
yaşayan ayan 1872 62 yaş<br />
üstü kişi<br />
• Ortalama gelirleri yoksulluk sınırının s n altında<br />
• %90 sağlık k hizmetini nereden alacağı<br />
ğını bilmesine<br />
rağmen, %46 sağlık k hizmeti almada sorunu +
‣ekonomik engeller<br />
Parası veya sosyal güvence<br />
Medicare/Medicaid ödemiyor<br />
Receteyi, karşılayamıyor<br />
‣Kişisel engeller<br />
Utanma korkma<br />
Kötü davranılma<br />
‣Yapısal engeller<br />
Uzun bekleme süresi<br />
Çok uzak<br />
Taşıt yok<br />
Yapı<br />
İşleyiş<br />
Yapı
Çalışma<br />
Örneği i 7<br />
Dergi<br />
Makalenin<br />
başlığı<br />
Yazarlar<br />
British Medical Journal. Ekim 1997<br />
İsveç ve İngiltere’de sağlık hizmetine<br />
ulaşıma neler oluyor<br />
Sweden and Britain, what's happening to access to care<br />
Margaret Whitehead ve ark.<br />
Ülke/Kurum<br />
İsveç
• İki farklı sistemin karşı<br />
şılaştırılması hem hizmet<br />
sunumu hem ulaşı<br />
şılabilirlik açısından a<br />
• Sağlık k politikalarının n son 20 yıldy<br />
ldır r değişimi imi sorun<br />
olarak tanımlanm<br />
mlanmış<br />
• Hizmet yelpazesi+sorunların n tanımlanmas<br />
mlanması<br />
• = Kapsayıcılığı<br />
ığın n değerlendirilmesi<br />
erlendirilmesi
Çalışma<br />
Örneği i 8<br />
Dergi<br />
Toplum Hekim Kasım-Aralık 2001<br />
Makalenin<br />
başlığı<br />
Yazarlar<br />
Edirne İli Muradiye Sağlık Ocağı<br />
Bölgesinde Romanlar Ve Öbürlerinin İlk<br />
Basamak Sağlık Hizmeti Kullanımı<br />
Berberoğlu<br />
U. ve ark.<br />
Şehir<br />
Edirne
• Sosyal güvenceg<br />
• Son başvurdu<br />
vurduğu u Sağlık k kurumu<br />
• Bekleme SüresiS<br />
• Ücret<br />
ödeme<br />
Yapı<br />
erişilebilirlik<br />
• Başvuru nedenleri<br />
İşleyiş kullanım<br />
• Sorununuz giderildi mi<br />
• Verilen hizmet yeterli miydi<br />
Çıktı
Çalışma<br />
Örneği i 9<br />
Dergi<br />
Toplum Hekim Temmuz-Ağustos 1996<br />
Makalenin<br />
başlığı<br />
Yazarlar<br />
Gölbaşı Bölgesinde Sağlık Başvuruları Ve<br />
Bunu Etkileyen Etmenler<br />
Kılıç B.<br />
Şehir<br />
Ankara- Gölbaşı
• Hastalandığı<br />
ığınız z da düzenli d<br />
baş<br />
vurduğunuz unuz kurum<br />
• Son 1 yılda y<br />
ve son 1 ayda birinci<br />
basamağa a yapılan başvurular<br />
• sosyal güvence, g<br />
gelir durumu,<br />
coğrafi uzaklık,<br />
k, ücret<br />
ödeme<br />
• Başvurular ve nedenleri,<br />
Uygun toplumun<br />
seçimi<br />
Erişebilirlik<br />
Kullanım<br />
• İlk başvuru, sürekliliks
Son sözs<br />
• Günümüzde yapılan pek çok kalite<br />
değerlendirmesinde erlendirmesinde belirleyici olan hasta memnuniyeti<br />
ve hastalık k halinin olmamasıdır.<br />
• Değerlendirme erlendirme kişiyi iyi değil toplumu, hastalığı<br />
değil<br />
sağlığı<br />
ığın n devamını hedeflemelidir.
Sabrınız için teşekkür ederim
Change language