Turkish Journal of Social Research - Eski Sayılar - Türkiye Sosyal ...

Demokratik Değerlerin Eğitiminde Yöntem ve Zamanlama
lunmaktadır (Erden ve Akman, 1996, 76; Başaran, 1974, 196; Uysal,
1984,83; Anonim, 1994, 303). Nitekim, çocuklar üzerinde yapılan
araştırmalar, onlardaki kişiliğin temel özelliklerinin doğumdan sonraki
ilk beş yıl içerisinde önemli ölçüde oluştuğunu göstermektedir
(Ersanlı ve diğerleri, 2005, 195; Başaran, 1974, 196; Selçuk, 1996,
50-51; Güzel, 1990, 397; Anonymous, 1985, 58). Çocukların çocukluk
dönemi deneyimlerinin etkisi ömür boyu göreli olarak sürmektedir.
Bu dönemde edinilen temel yönelimler ileriki hayatını önemli
ölçüde etkilemektedir. Küçük yaşlarda bireylere gerekli eğitimin verilmesiyle,
değerlerin üzerinde şekillenebileceği psikolojik bir temel
oluşturulur.
Ayrıca çocuklarda, yetişkinlere göre gözlem yeteneği, ilgi ve
istekle eyleme geçme, bir şeyler yapma gibi özelliklerin daha çok
olduğu ve bireyin toplumsallaşmasının ve geleceğin toplumuna yön
vermesi çalışmalarının en verimli olarak öğrenildiği dönemin çocukluk
dönemi olduğu bilinmektedir (Dewey, 1996, 46). Zihinlerinin
tazeliği, ilgi ve merak kapasitelerinin yüksekliği, ihtiyaçlarının
fazlalığı gibi etkenler, çocuğun verimli öğrenebilmesini etkileyen
önemli özellikleridir. Değerler eğitimi açısından bu özelliklerden en
etkili şekilde yararlanabilmek için, çocuğun doğumu ile bu eğitimin
verilmesine başlanılmalıdır.
Shafer’e (1987, 197) göre genel olarak ilkokul, diğer insanların
haklarına saygıyı, sorumluluğu, işbirliğini, hoşgörüyü ve diğer
demokratik değerleri çocuklara kazandırmakla görevli ve bu konuda
onlara büyük oranda yardımcı olma imkanına sahip bir kurumdur.
İlkokul öğretmenleri de öğrencilerin, kendi toplumlarındaki insanları
karakterize edebilen kültürel farklılıkları çocuklara kazandırma
imkanına sahip ve bununla görevlendirilmiş kişilerdir. Yine bunun
gibi bir eğitim kurumu olarak aile ve çocukların ilk eğitimcisi olan
ebeveyn de aynı imkana sahip ve aynı görevi üstlenmişlerdir.
1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu’na göre eğitim sistemimizin
temelini, okul öncesi eğitim oluşturmaktadır. Ancak bu kademe
zorunlu ve Türkiye genelinde tam olarak yerleşmiş bir eğitim
kademesi değildir (madde 19). Bundan dolayı bütün çocuklar okul
öncesinde planlı bir eğitime tabi tutulamamaktadırlar. Ülkemizde bu
TSA / Yıl: 11, S: 2, Ağustos 2007 79