Turkish Journal of Social Research - Eski Sayılar - Türkiye Sosyal ...

Ahmet ÇAKIROĞLU
gi ve düzenleme de artmaktadır. Elde edilen deneysel bilgiler çocuklarda
üstbilişsel bilginin giderek artan biçimde geliştiğini ortaya
koymuştur.
Üstbiliş Becerileri
Üstbiliş, matematik okuma ve okuduğunu anlama, dil öğrenme
ve benzeri alanlarda hem bir öğrenim yolu hem de üstbiliş stratejileri
şeklinde kullanılmakta, üstbilişsel becerilere sahip olan bireylerin
sahip olmayanlara oranla bu alanlarda daha başarılı oldukları da
araştırmalar sonucunda orta çıkan bir sonuç olarak görülmektedir.
Üstbiliş öğrenmenin kendi kendine oluşmasını sağlayan becerileri
kapsar. Üstbiliş aslında bir öğrenmeyi öğrenme yoludur. Bireyde
üstbiliş ile ortaya çıkması beklenen beceriler şöyle sıralanabilir
(Doğanay, 1997):
• Kişinin kendisinin ve öğrenme yollarını farkında olması
• Bilinçli davranma
• Kendini kontrol
• Planlama
• Nasıl öğrendiğini izleme
• Kendini düzenleme
• Kendini değerlendirme
Üstbilişsel bilgi ile üstbilişsel beceri sıklıkla birbirinden ayrı
olarak ele alınmıştır. Üstbilişsel bilgi bireyin kendi özellikleri, görev
özellikleri ve öğrenme durumlarındaki uygun stratejiler arasındaki
karşılıklı etkileşime yönelik sahip olduğu açıklayıcı bilgi ile
ilgilidir. Bu bilgi uygun görev davranışına otomatik olarak sebep
olmaz. Örneğin bir öğrenci öğrenmeyi izlemenin bireyler için gerekli
bir etkinlik olduğunu bilebilir ancak, çeşitli nedenlerden dolayı
izlemeyi gerçekleştirmez. Öğrenme görevi sıkıcı veya zor olabilir
veya öğrenci görev için gerekli olan becerilerden yoksun olabilir.
Üstbilişsel beceriler ise bireyin öğrenme aktivitelerini düzenlemesi
ve kontrol etmesi için gerekli olan prosedürel bilgi ile ilgilidir. Öğrenmeyi
planlama, izleme, kontrol etme, düzenleme ve düşünme bu
becerilerin açığa vurulmasıdır (Schraw ve Moshman, 1995).
24 TSA / Yıl: 11, S: 2, Ağustos 2007