Turkish Journal of Social Research - Eski Sayılar - Türkiye Sosyal ...

Necati CEMALOĞLU
Bu araştırmada, okulun örgüt sağlığının kurumsal bütünlük alt
boyutunun en güçlü yordayıcısı okul yöneticilerinin işlemci liderlik
özelliklerinden laissez-faire ve dönüşümcü liderlik özelliklerinden
idealleştirilmiş etki (davranış) olduğu saptanmıştır. Yıldırım (2006)
araştırma bulguları ile bu araştırmanın bulguları paralellik göstermektedir.
Kurumsal bütünlük, okul örgütünün dış çevreden gelen
baskılara karşı gösterdiği mukavemeti ifade eder. Okul yöneticileri
idealleştirilmiş etki davranışlarını gösterme sıklığını artırdıkça, okula
dış çevreden gelen baskıların azaldığı ve öğretmenlerin kendilerini
daha çok güvende hissettikleri ileri sürülebilir. Kurumsal bütünlük,
okul içerisinde öğretmen, öğrenci ve okul yöneticisi arasındaki ilişkinin
ve iletişimin niteliğinin tanımlanması açısından da son derece
önemlidir. Bu durum, okul içinde paydaşlar arasında sürekli paylaşılan
değerlere ve sürdürülebilir ilişkilerin varlığına işaret etmektedir.
Korkmaz (2005) okullarda kurumsal bütünlüğün varlığı, okulun ve
öğrencilerin amaçlarına destek verildiği anlamına geldiğini, bunun
sonucu olarak okuldaki performansın arttığını, okulun çevresinden
kopuk olmadığını, çevre ile olumlu iletişim ve etkileşim içerisinde,
iş birlikçi bir yapı sergilediğini ileri sürmektedir. İdealleştirilmiş etki,
liderle kimliğini bulan, izleyenlerde güçlü duygular uyandırarak izleyenleri
etkileyebilme süreci olarak ifade edilebilir (Güney, 2000:
249). Bu duyguda kurumsal bütünlüğü ortaya çıkaran önemli bir liderlik
niteliği göstermektedir. Araştırmanın ilginç bulgularından bir
diğeri de laissez-faire liderliğin kurumsal bütünlüğü negatif yönde
yordamasıdır. Laissez faire, iş görenlere sınırsız özgürlük alanı yaratan
lider anlamına gelmektedir. Liderin varlığı ile yokluğu pek belli
değildir. Lider astları kendi haline bırakır, astlarla bir takas ya da
antlaşma yapmaz. Bu durum, özellikle liderlik özelliklerinden yoksun
yöneticilerde görülür (Karip, 1998: 449). Bu liderler, özellikle
karar vermekten çekinirler (Çelik, 1998: 429). Okulun amaçlarıyla
bütünleşmeyen okul yöneticisinin, doğal olarak kurumsal bütünlüğü
de sağlayamadığı ileri sürülebilir.
Araştırmada, inisiyatif yapısının en güçlü yordayıcısı dönüşümsel
liderlik özelliklerinden telkinle güdüleme ve entelektüel
uyarım, işlemci liderlik özelliklerinden ise koşullu ödüldür. İnisiyatif
yapısında okul yöneticisi görevleri, rolleri, statüleri, performans
186 TSA / Yıl: 11, S: 2, Ağustos 2007