Turkish Journal of Social Research - Eski Sayılar - Türkiye Sosyal ...

Okul Yöneticilerinin Liderlik Stillerinin Örgüt Sağlığı Üzerindeki Etkisi
İdealleştirilmiş Etki (davranış): Liderin kendisi için değerli ve
önemli inançlar hakkında konuşması, bir amaca sahip olmanın önemini
vurgulaması, kararların ahlâkî ve etik sonuçlarını dikkate alma
ve ortak bir misyon duygusuna sahip olmanın önemini vurgulaması
gibi davranışları içerir (Karip, 1998: 47).
Telkinle Güdüleme: Lider anlamlardan esinlenir ve izleyenler
için basit dil, sembol ve resimler kullanır. İzleyenler için iyimser bir
hava yaratır ve heyecan uyandırır. İzleyenler için yüksek beklentiler
ve onlara çekici gelebilecek gelecek sunar (Altun, 2003: 11).
Entelektüel Uyarım: Dönüşümcü liderliğin bu boyutunda liderler,
izleyenleri yaratıcı ve yenilikçi olmaları konusunda teşvik
ederler (Bass, 1989: 107). Dönüşümcü liderler, yaratıcı düşünce ve
sezgiyi teşvik eden bir örgüt kültürü, iklimi yaratırlar (Dublin, 2001;
Akt. Tabak, 2005). Entelektüel liderler, astlarının gruptaki yeni ve
değişik durumları zihinlerinde canlandırmaları konusunda cesaretlendirirler
(Ceylan, 1997: 319).
Bireysel Destek: Lider, her iş görenin bireysel isteğine duyarlıdır.
İzleyenler için öğrenme ve gelişme olanağı yaratılır. Çift yönlü
ve birebir iletişim cesaretlendirilir (Altun, 2003: 11). İzleyenler ve
meslektaşlar, potansiyellerinden daha yüksek seviyede başarı göstermeleri
için geliştirilirler. Destekleyici bir ortam ile birlikte öğrenme
fırsatları yaratılır. İhtiyaç ve beklentilerde, bireysel farklılıklar
göz önüne alınır (Bass, 1989: 107).
İşlemci Liderlik
İşlemci liderlik, alışveriş yapma anlayışını temsil eder. Lider
ve iş görenler arasındaki ilişkiler değerli bir şeyin alışverişine dayanır.
Lider iş görenlere onlardaki belli bir yeteneğin veya becerinin
kullanılması amacıyla yaklaşır (Colvin, 2001; Akt. Tabak, 2005).
Verimliliği artırıcı liderlik tarzı olarak benimsenen işlemci liderlikte,
lider izleyenlere yol gösteren, onları güdüleyen, örgütün amaçlarını,
iş görenlerin rollerini ve görevlerini açıkça ortaya koymaya çalışan
kişidir (Bateman, 2002: 471). İşlemci liderlik modelinde liderle,
iş görenler arasında etkili bir takas işlemi vardır ve dört boyuttan
oluşur. Bunlar koşullu ödül, istisnalarla yönetim (aktif), istisnalarla
yönetim (pasif) ve müdahale etmeme (laissez-faire) yaklaşımıdır
TSA / Yıl: 11, S: 2, Ağustos 2007 169