Turkish Journal of Social Research - Eski Sayılar - Türkiye Sosyal ...

Şahin ORUÇ
men biraz daha ileriye de gidebilecek “Acaba ne için tekil demişler
Tekil ne demektir “Tek” ne demektir Çoğul ne demektir Acaba
ne için böyle kelimelere çoğul demişler” Tarzında sorular soracak,
çocukları düşündürmeye ve buldurmaya devam edecektir.
Öğretmen, tekil ve çoğulun tarifine ait olan dersini tamamladıktan
sonra, çoğulun kurallarına ait işlemleri yapmaya başlayacaktır.
Tahtanın üzerine yazmış ve manaları arasındaki farkları araştırarak
bulmuş olduğu kelimelerin şekilleri arasındaki farkları incelemeye
başlayacak, “Şimdi dikkat ediniz: Ağaç ile ağaçlar arasında şekilce
ne fark var Hangisi daha uzundur” “Ağaçlar’da “ağaç” dan fazla
ne vardır’’ diye soracak “lar” ekini bulduracak bunu iki kelimenin
arasına yazdıracaktır. Aynı incelemeyi diğer kelimeler hakkında da
yaptıracaktır. Daha sonra “Bütün çoğul kelimelerde tekillerden fazla
ne var imiş O halde, bir kelimeyi çoğul haline getirmek için ne
yapılıyormuş” şeklinde sorular ile çoğul kuralını da buldurarak ifade
ettirmiş olacaktır. Bu tarzda buldurmuş olduğu kuralın zihinlerde
bir kat daha tekrarını sağlamak için birkaç uygulama yaptıracak
“saadet”in çoğulu nedir “insanlar”ın tekilini söyleyiniz. “Araba”
çoğul mudur, tekil midir şeklinde sorular soracaktır. Sonuç olarak
buldurarak, ifade ettirdiği şeyleri özetleyerek ve tekrar ettirerek,
“Kısaca isimler ya tekil olur, ya çoğul olur. Tekil şuna denilir, çoğul
şuna denilir. Bir kelimeyi çoğul yapmak için sonuna “ler” eki ilave
edilir” diyecek ve bunları yazdırarak dersine son verecektir.
Ahlak dersine örnek : Farz edelim ki, öğretmen ahlak dersinden
“anneye karşı vazifelerimiz” hakkında bir ders verecek.
Öğretmen anlatım yöntemini uyguladığı zaman: Çocukların
annelere karşı olan görevlerini anlatacak ve bu görevler hakkındaki
sözlerini annelerin yaptıkları iyilikler hakkındaki sözlerini annelerin
yaptıkları iyilikler hakkında bir takım açıklamalarla teyit edecektir.
Ya “annemiz bize şu şu iyilikleri yapıyor, onun için ona biz şöyle
böyle yapmalıyız” diyecek veya “biz annemize karşı şöyle böyle
yapmalıyız, çünkü o bize şu şu iyilikleri yapmıştır” şeklinde sözler
söyleyecektir. Fakat herhalde hep kendisi söyleyecek, hep kendisi
Ahlak dersi ile ilgili olarak derginin ilk sayısında “Annemizi Sevmeliyiz” adlı
buluş yöntemi ile işlenmiş bir der örneği vardır.
146 TSA / Yıl: 11, S: 2, Ağustos 2007