Turkish Journal of Social Research - Eski Sayılar - Türkiye Sosyal ...

Hasan TÜZEN
ması gerekli olan gerçek, Batı tipi sendikacılık anlayışının, yapımıza
ters olduğu ve bünyemizde rahatsızlık doğurduğudur. Sınıflı bir
toplumdan ve o anlayıştan çıkarak, yapılan bu uygulanma özellikle
çalışan işçilerin haklarını korumaktan ziyade, diğerlerini yasa şemsiyesi
altında koruduğu gibi, beraberinde de bize özgü sendika dukalığı
üretmiştir. Buna işveren sendikaları ve patronlar kulübü de
dahil edilmelidir. Bu nedenle bize düşen görev bir sosyal bilimci
olarak herhangi bir kurum adına taraf olmak değil, var olan durumu
ve gerçekleri ortaya koymaktır.
Nitekim buradan hareketle son dönemdeki sendikasızlaştırma
ve değişik uygulamalarla yapılmaya çalışılan işçi hareketlerini
zayıflatma teşebbüslerinde de söz etmek gerekecektir. Ocak 2000-
Temmuz 2000 dönemi baz alındığında, Ocak 2000’ de sendikalı
işçi sayısı 3.086.305 iken, Temmuz 2000’ de bu sayı 2.268.591’e
çekilmiştir. Bu dönemde Türk-İş’in üye sayısı 2.245.648’den
1.789.873’e; Hak-İş’in 377.122’den 283.983’e; DİSK’in üye sayısı
ise 379.804’den 314.321’ e düşürülmüştür. Bu uygulama Türk-İş’
den 2, Hak-İş’ ten 1, DİSK’ ten 6 ve bağımsız 1 sendika olmak üzere
toplam 10 sendikanın Toplu İş Sözleşme yapma ehliyeti ellerinden
alınarak yapılmıştır. Bir başka deyişle çağdaş dünya sendikasız firma
anlayışını uygulama alanına sokmak isterken, objektif ve insani
kriterler oluşturma ve sorunların çözümünü teşvik etme (Büyükuslu
1998:96) gibi yeni modeller denerken, biz ya doğru-yanlış derken
sendikaların yanında yer almakta yahut da tüm kötülüklerin ve ekonomik
çıkmazların sebebi olarak sendikaları göstermek gibi bir yanlışa
ulaşmaktayız. Halbuki hiçbir sosyal oluşum tek boyutlu değildir.
Dolayısıyla bu oluşumu ve çözümünü çok sebeplilik – çok boyutluluk
ilişkisi içerisinde düşünmek gerekmektedir. Kısaca kayıt dışı
ekonominin Türkiye’ deki boyutunun DİE’ne göre %50, DPT’na
göre ise %40 olduğu bu çıkmazda, sıkıntıların kaynağı sadece sendikaları
değil, uygulamaya çalışılan emekten yana olmayan ranta
dayalı, çarpık ilişkilerle hayatiyetini sürdürmeye çalışan bu ilginç
ekonomik yapıdır. Nitekim sadece bu kayıt dışı ekonomi adı verilen
alanda yaklaşık 4.5 milyon kişi çalışmakta ve bunlar asgari ücret
düzeyinde SSK’ ye prim ödemiş olsalar rakam 690 trilyon TL olacak
ve 1998 yılında SSK’nın açığını kapatacaktı.
102 TSA / Yıl: 11, S: 2, Ağustos 2007