"Dil gölgesi"nde bir Åair - ElazÄ±Ä Ä°zzetpaÅa Vakfı
"Dil gölgesi"nde bir Åair - ElazÄ±Ä Ä°zzetpaÅa Vakfı
"Dil gölgesi"nde bir Åair - ElazÄ±Ä Ä°zzetpaÅa Vakfı
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra İngilizcenin etkisi,<br />
Almanya’da hala devam ediyor. Almanya’da,<br />
Almancanın yabancı kelimelerden kurtarılmasına<br />
yönelik <strong>bir</strong>çok kurum var ve bunlar mücadele<br />
veriyorlar.<br />
ri<strong>nde</strong> Latin dili<strong>nde</strong>n ve Yunancadan çok etkilendi.<br />
Roma dili<strong>nde</strong>n de epeyce şeyler aldı. Şu anda<br />
<strong>bir</strong> Alman, bazı Almanca sözcüklerin Almancaya<br />
Roma dili<strong>nde</strong>n girdiğini bilmeyebilir, ama biz<br />
dilbilimciler olarak biliyoruz. Tabii Hıristiyanlaşma<br />
süreci içerisi<strong>nde</strong> teolojik kavramlardan da<br />
dilimize ister istemez kelimeler girdi. Latince,<br />
bütün Avrupa’da <strong>bir</strong> bilim dili olarak kabul ediliyordu<br />
o zamanlar. Örneğin benim uğraştığım<br />
bilim dalının adı Linguistik. Linguistik de Latinceden<br />
gelen <strong>bir</strong> sözcük ve bu savımın <strong>bir</strong> örneği.<br />
Alman dili, 16. ve 17. yüzyıllarda Fransızca’dan<br />
da çok etkilendi. Özellikle iletişim ve posta terimlerinin<br />
Fransızca’dan dilimize geçtiğini söylememiz<br />
mümkün. Ancak daha sonra İngilizce’den<br />
de etkilenmeye başladık. Bazı dillerde, çeşitli<br />
dönemlerde dilleri etki etmenin kabul edilir <strong>bir</strong><br />
tarafı var ama burada dikkat edilmesi gereken<br />
temel nokta gerekli olanları almak, olmayanları<br />
bertaraf etmektir.<br />
Diğer dillerin Almanca üzeri<strong>nde</strong>ki etkisi devam<br />
ediyor mu<br />
Elbette ki devam ediyor. Özellikle İngilizcenin<br />
büyük <strong>bir</strong> etkisi var. Bunun küreselleşme<br />
ile doğrudan ilgisi var. Bütün iletişim terimleri,<br />
özellikle bilgisayar terminolojisinin İngilizce olduğunu<br />
sizler de biliyorsunuz. Fransızcadan aldığımız<br />
bazı kelimelerin de şu anda İngilizce’nin<br />
tehdidi<strong>nde</strong> olduğunu söylememiz mümkün.<br />
Bunu <strong>bir</strong> tehlike olarak görüyor musunuz<br />
Tehlike olarak görmek abartılı olur, ama kendiliği<strong>nde</strong>n<br />
gelen <strong>bir</strong> etki bu, doğal karşılamak<br />
lazım. Şunu söyleyebiliriz, Amerika’nın, dolayısıyla<br />
İngilizce’nin etkisi çok fazla. Ve bu küreselleşme<br />
süreci<strong>nde</strong> elbette etkilenmeler olacaktır.<br />
Bizim İngilizce’den aldığımız <strong>bir</strong>çok kelime<br />
var. Burada dikkat edilmesi gereken şey; dilin<br />
temel yapısının, gramatik yapısının değişmesini<br />
engellemek. Bu konuda gerekli ted<strong>bir</strong>lerin<br />
alınması lazım. Bunun önüne geçmek de mümkün<br />
değil. Global <strong>bir</strong> dünyada İngilizce’nin etkisi<br />
elbette olacaktır, çünkü şu anda dünya dili<br />
olarak görülüyor. Maalesef bu Almancada da<br />
böyle. Fakat <strong>bir</strong> dilin temel yapısını etkileyecek<br />
etkilerden, dillerden korumak lazım. Bu açıdan<br />
önemli. Türkiye’de de gördüm. Burada da aynı<br />
durum söz konusu. Birçok kelime Fransızcadan<br />
girmiş. Ama Türkçe bunu kendi morfem yapısına<br />
uydurarak morfolojisine uyarlamış ve kendi ses<br />
uyumuna da uydurarak <strong>bir</strong> noktada bu kelimeleri<br />
Fransızcadan almasına rağmen Türkçeleştirmiştir.<br />
Bizdeki Türk <strong>Dil</strong> Kurumu’nun görevleri<strong>nde</strong>n<br />
<strong>bir</strong>i de, Türkçeye giren yabancı sözcük ve<br />
terimlere karşılıklar bulabilmek. Alman <strong>Dil</strong><br />
Kurumu’nun bu yö<strong>nde</strong> çalışmaları var mı<br />
Almancada, Fransızcadan aldığımız <strong>bir</strong>çok<br />
kelime var. Bu durum, milliyetçilik akımının<br />
yoğun olduğu dönemlerde, özellikle Nazi dönemi<strong>nde</strong>,<br />
dilin temizlenmesi adına önemli girişimler<br />
oldu. <strong>Dil</strong>in temizlenmesine yönelik, altını<br />
9<br />
eylül-ekim-kasım<br />
2010
Change language