"Dil gölgesi"nde bir şair - Elazığ İzzetpaşa Vakfı

lar, edebiyat ederi değil, ticari mallardır. Edebiyatın
mantığı, piyasanın mantığı ile örtüşmez.”
Şiir-gerçeklik ilişkisi üzerine fikrinizi öğrenmek
istiyorum. Bu meseleyi Türkiye’nin bugünkü meselelerini
gözönünde bulundurarak nasıl ele alabiliriz
Şiirin, gerçeklikle olan ilişkisi, problematiktir:
Gerçekliği, herhangi bir değiştirime uğratmaksızın
dile getirdiğinde şiir olmaz; gerçekliği, değiştirime
uğratarak dile getirdiğinde ise, gerçeklik, gerçeklik
olmaktan çıkar.
Bu problematik ilişkinin çözümü, şiir dilini, gündelik
konuşma dilinden ayırmak; şiir dilini ‘sembolik
dil’; gerçekliğin dilini de ‘gündelik konuşma dili’
olarak belirlemektir. Böylece gerçeklik, dünyaya
ait bir gerçeklikten, şiire ait bir gerçekliğe dönüşür:
Dünyaya ya da doğaya ilişkin gerçeklikle, sanata,
dolayısıyla da şiire ait gerçeklik ayrımı ortaya çıkar.
Gündelik dilin işaret ettiği gerçeklik, empirik olarak
doğrulanabilir ya da yanlışlanabilir önermelerle
dile gelir. Mesela, ben şimdi ‘Dışarıda lapa lapa kar
yağıyor’ desem, bu hemen pencereden dışarı bakılarak
yanlışlanabilir. Oysa örneğin, Paul Eluard’ın:
“Dünya mavi bir portakaldır”
dizesi, yanlışlama ya da doğrulama eyleminin ötesindedir;
bugüne kadar hiç kimse, dünyanın mavi
bir portakal olmadığını kanıtlamak, dolayısıyla da
Eluard’ın bu dizesini yanlışlamak gereğini duymamıştır.
Gazete yazılarınızda “Türkiye’de her şeyin sıradanlaştığından”
bahsediyorsunuz. Eleştiri yazılarınızın
çoğunun karşılığı bu yargıya çıkıyor. Bu
süreci doğuran sebepler nelerdir
Sıradanlık, popüler kültürün kitch’e dönüşmesidir.
Farklı toplumsal sınıfların beğenileri arasındaki
ayırt edici farklılıkların silinmesi, hepsinin aynı düzeye
(ya da, düzeysizliğe) indirgenmesidir. Edebiyat
da, başta roman ve şiir olmak üzere, sıradanlaşıyor.
Mesele, budur…
Böyle bir sosyal ortamda nasıl bir entelektüel
figürü ile karşı karşıyayız
İki olasılık var: Ya, kitchleşen edebiyata ayak uydurmak,
ya da kitchleşmeye direnmek…
Çağdaş Türk şiirinin bugünkü yönelimleri hakkında
ne düşünüyorsunuz
Çağdaş Türk şiirinde bana göre, en anlamlı ve
en değerli yönelim, ‘sahih şiir’ yönelimidir. Öteden
beri tekrarladığım gibi, ‘sahih şiir’, şiirin entelektüel
tarihle birebir bir mütekabiliyet içinde olmasıdır.
Hem doğunun hem de batının poetik müktesebatını
temellük etmek! Deleuze’nin kavramsallaştırmasıyla
söylersem, ‘ya o, ya öteki! (ya doğu ya batı!) yerine,
köksap modelini ikame etmek: Hem o hem öteki
(‘Hem doğu hem batı). Somut şiire, şiirde görselliğe
yönelimin ne bir yeniliği vardır ne de entelektüel
arka planı… Genç arkadaşlar ‘heves’ ediyorlar işte!
Hocalığınız üzerine konuşabilir miyiz Üniversitelerde
hocalık yaptınız ve kesinlikle de bir şiir
mektebisiniz…Takipçileriniz var. Bir Hilmi Yavuz
ekolünden bahsetmek mümkün. Bu sevgi ve hayranlık
hâlesini nasıl yorumluyorsunuz
Şöyle yorumluyorum: ‘Marifet, iltifata tâbidir.’
Sohbetiniz için teşekkür ediyoruz efendim.■
7
eylül-ekim-kasım
2010