"Dil gölgesi"nde bir şair - Elazığ İzzetpaşa Vakfı

Turnadağı Savaşında mağlup ederek, bu ülkeyi sınırları
içine katmıştı. Ancak Mısır Sultanı Gansu
Gavri elçi göndererek yapılan işgali protesto ediyordu.
Türk hakanına, “Hutbelerde sultanımızın
adı okunan memleketleri iade ediniz.” dediğinde
Yavuz da şöyle cevap verdi: “Sultanınıza söyleyin,
hutbe ve sikkede adının muhafazasını bizim memleketimiz
olan Anadolu’da değil, Mısır’da düşünsün.”
Elçi başını yere eğip: “Ben bunları sultanıma
nasıl söylerim, siz bir elçi gönderin de o söylesin.”
deyince Yavuz da, “Elçiye lüzum yok, Mısır’a ben
geliyorum.”dedi.
1.5 Herkesin kendi sürahi ve
sakisini getirmesi caiz değildir
OTUZUNCU FASIL – İçki meclisi tertip edilmesine
dair
Hikâye: IV. Murat, içki yasağı getirmiş ama
kendisi de hatırı sayılır bir içici olduğundan yasağı
dinlememiş, yani kendi koyduğu yasayı – diğger
büyüklerimizde görüldüğü gibi -ara sıra delmiştir.
Mesela, şarapla dolu kadehi eline alıp mübarek dudaklarına
götürüp bir iki yudumda boğazlarından
midelerine yolcu eyleyip ağzını şapırdatıp kadehi
masaya koyuncaya kadar geçen zaman zarfında
içki yasağı kalkmıştır; bu asla hile-i şeriyeden sayılmaz.
Hüküm: “Neşe ve eğlence olan bir hafta içinde
1 gün veya 2 gün de umumi kabul vermek lazımdır
ki, her kime âdet olmuş ise gelsin; kimseyi geri
çevirmesinler. Onların huzura geliş günü olduğu
kendilerine bildirilsin... Herkesin kendi sürahi ve
sakisini getirmesi caiz değildir; asla âdet olmamıştır
ve çok beğenilmemiştir. Çünkü, her devirde yiyecek,
meze ve şarabı kendi evlerinden meliklerin
meclisine getirmezler; aksine, meliklerin ve padişahın
sarayından kendi evlerine götürürlerdi. Çünkü,
sultan cihanın aile reisi, cihandakiler de hep
kendisinin çoluk çocuğudur.
“Padişah şarabı sarhoş olmak için içmemeli; ne
daima neşeli ne de birdenbire asık suratlı olmalı.”
Yorum: Kethüdanın meclise Fransız ve İtalyan
mamulü şaraplar yerine El-aziz, Şarköy, Ürgüp
mamullerini getirmeleri memleketin istifadesi babındandır.
Ancak haram olduğundan içmek istemeyenlerin
ellerinde kadehleri ile dolaşıp bir yudumluk
gargarayı en yakın çiçek ya da nebat saksısına
adabı ilen püskürtmelerinde bir mahsur yoktur.
1.6 Muaviye’den annesini istemek
OTUZ DÖRDÜNCÜ FASIL- Yüksek makam
sahiplerinin azarlanmalarına dair
Hikâye: “Bir kabul resminde eski püskü elbiseli
genç bir adam içeri girdi, selâm verdi. Muaviye’nin
önünde küstahça oturdu. ‘Muaviye, ben bugün mühim
bir iş için huzuruna geldim. Eğer yerine getirirsen
söyleyeyim; eğer yapmazsan bileyim.’ Muaviye,
‘Mümkün olan her şeyi yerine getiririm.’dedi.
Adam, ‘Bil ki ben yabancıyım; karım da yok. Senin
bir annen vardır; kocası yoktur; onu bana ver ki, ben
hanımlı o da kocalı olsun; sana bu işten sevap hâsıl
olur.’dedi. Muaviye, ‘Sen genç bir adamsın; annem
ise ihtiyar bir kadındır; ağzında bir tek dişi yoktur.
Bu işe neden rağbet ediyorsun’dedi. Adam, ‘Onun
sevgi konularında büyük hüneri olduğunu işittim;
ben de bunun için istiyorum.’dedi. Muaviye cevap
verdi, ‘Vallahi babam da onunla aynı sebepten evlenmişti
ve kendisinin bundan başka bir hüneri de
yoktu. Lakin bu sözü anneme de söyleyeyim; eğer
o rağbet ederse, bu dellalığa benden daha uygun
başka bir kimse yoktur.’dedi. Kızgınlık da göstermedi.
Hüküm: “İnsanın mükemmelliği ve aklı, kızmamasındadır;
sonra eğer kızarsa, kızgınlığının
aklına değil, aklının kızgınlığına galip gelmesi lazımdır.
Onlar bir yanlışlık ve hata yaptıkları zaman,
açıktan açığa azarlanırsa haysiyet kırıcılık hâsıl
olur. Bir kimse hata yapınca, ‘Şöyle şöyle yaptın,
biz kendi yükselttiğmizi alçatmamak için seni affettik.
Bundan sonra kendine dikkat et.’ demeleri
daha uygun olur.
Yorum: Hata küçükten af büyüktendir, velâkin
kimi devlet büyükleri, azarlamak için fırsat kollar.
Hz. Ali’nin kızdığı zaman kendisini tutan ve bir şey
yapmayan kimseyi daha savaşçı olarak nitelendirmesi
dünyadaki liderin kaçında görülür Muaviye,
sabır ve tahammül göstermiş, neredeyse ‘al validemi
götür!’ demeye getirmiş.
1.7 Dünyanın iki büyüğü: ABD ve
d’si’ düşmüş AB
ELLİNCİ FASIL – Zulme uğrayanların işlerine
cevap vermeye dair
Hikâye: “Derler ki, Yezdgird Şehryâr, Müminlerin
Emiri Ömer b. Hattab’ın katına şöyle
bir mektup yazdı: ‘Bugün bütün dünyada bizim
66
eylül-ekim-kasım
2010