"Dil gölgesi"nde bir şair - Elazığ İzzetpaşa Vakfı

HİLMİ YAVUZ
ile edebiyat üzerine
Sıradanlık, popüler kültürün kitch’e
dönüşmesidir. Farklı toplumsal sınıfların
beğenileri arasındaki ayırt edici farklılıkların
silinmesi, hepsinin aynı düzeye (ya da,
düzeysizliğe) indirgenmesidir. Edebiyat
da, başta roman ve şiir olmak üzere,
sıradanlaşıyor. Mesele, budur…
TANER NAMLI
İlhan Berk’i ve Dağlarca’yı kaybettik geçen yıl.
Şiirin kaleleri düşüyor hissine kapılıyor insan bazen.
Artık büyük şairler gelmeyecek, büyük şiirler
yazılmayacak diye korkabilir miyiz
‘Büyük şair’ sıfatı, öyle kolay kolay edinilemiyor.
‘Büyük şair’lik için objektif kıstaslar getirmek
gerek. Aksi hâlde, herkes, birilerine, bazı gerekçelerle
de olsa, sübjektif yanı ağır basan bir yaklaşımla,
‘büyük şair’ sıfatını yakıştırabilir. Benim bir objektif
kıstasım yok. Bir olasılık, klasik olmak, şiiriyle
zamana karşı koyabilmek, denebilir. Mesela, Shakespeare,
büyük bir şairdir; niçin Çünkü soneleri
aradan dört yüzyıl geçmiş olmasına rağmen, bugün
büyük bir hazla okunabiliyor da ondan! Onun için
kaygılanmaya ya da korkmaya gerek yok. Kimin
büyük şair olduğunu bugünden kestirmek mümkün
değil çünkü…
Bir gazete yazınızda, Camus’nün “şiir elleri kirli
olduğu için sofraya alınmayan yaşlı amcaya benzemeye
başladı artık…” sözünü kullanarak Türk
şiir geleneğini, dünya şiiri ile birlikte tehlike içinde
gördüğünüzü ifade etmiştiniz. Geçen sayımızda
yaptığım bir röportajda Ataol Behramoğlu’na bu
yargınızı hatırlatmıştım. Kendisi de: “Şiir hiçbir
zaman yaşlı bir amca olmadı, olamaz, doğasına
aykırıdır. Zaten sofrada ne yeri ne de bu konuda
bir talebi vardır…” gibi bir yorum getirmişti.
İki şairin aynı konuya getirdiği bu farklı yorumu
nasıl okuyabiliriz
Benim, Camus’den bir mecaz olarak alıntıladığım
sözü, o arkadaş, gerçeklik zannetmiş. Maalesef,
böyle şeyler oluyor: Biz, gençken, böyle oyunları
şakacıktan oynar, mesela, ‘bardaktan boşanırcasına
yağmur yağıyor’ deyimini, bir arkadaşımızın başından
aşağı bir bardak su dökerek, gerçekleştirirdik.
Zekâ, incelikleri anlamaktır.
Şairin ‘yaşlı amca’ olmadığını söyleyen o arkadaşa
hatırlatayım: Şiiri, şimdiden çoktaaan ‘yaşlı
amca’ olan şairler var…
“Günümüz toplumunun şiirle olan ilişkisi” ve
“yazılan şiirin günümüz toplumuyla ilişkisi” üzerine
fikirlerinizi öğrenmek istiyorum. Aralarındaki
uzaklık ve yakınlıkları nasıl ölçebiliriz Başka bir
açıdan da nasıl bir şair figürü ile karşı karşıyayız
Şiire, toplum tarafından eskisi kadar rağbet edilmediği
bir gerçek. Edebiyat metalaşıyor: Edebiyat
yapıtı, ürün olmaktan çıkıp ticari mala dönüşüyor.
İyi şiir, bugünün Türkiye’sinde ‘müşterisiz meta’dır.
Kötü şiire gelince, o da ancak gitar eşliğinde müşteri
buluyor. Bugünün edebiyatı, şüphesiz, roman
türünün öne çıktığı bir edebiyattır. Octavio Paz’ın
sözünü her zaman tekrarlarım: “Çok satan kitap-
6
eylül-ekim-kasım
2010