Verimli Bir Yaz Kur'an Kursu İçin Nitelikli EÄitim ve ÃÄretim - DEM
Verimli Bir Yaz Kur'an Kursu İçin Nitelikli EÄitim ve ÃÄretim - DEM
Verimli Bir Yaz Kur'an Kursu İçin Nitelikli EÄitim ve ÃÄretim - DEM
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
GÜN<strong>DEM</strong><br />
<strong>Yaz</strong><br />
Kur’an<br />
Kursları<br />
<strong>Verimli</strong> <strong>Bir</strong> <strong>Yaz</strong> Kur’an<br />
<strong>Kursu</strong> çin <strong>Nitelikli</strong><br />
Eitim <strong>ve</strong> Öretim<br />
Nazif YILMAZ*<br />
<strong>Yaz</strong> Kur’an Kurslarının, çocuklarımızın Kur’an eitimi almaları <strong>ve</strong> dini<br />
bilgilerini örenmelerinde ayrı bir önemi vardır. Yaygın eitim çalıması<br />
olmasına ramen örgün eitim anlayııyla sürdürülen bu kurslara,<br />
her yaz ilgi daha da artmaktadır. Özellikle de ilköretim çaındaki örencilerin<br />
<strong>ve</strong> <strong>ve</strong>lilerinin bu kurslara youn ilgisinin olduu görülmektedir. Bunun sebebi,<br />
temel ahlâki deerlerin çocuklara kazandırılması konusunda toplumdaki duyarlılık<br />
olmakla beraber yaadıımız çada, insani <strong>ve</strong> ahlâki deerlerin günden<br />
güne zayıflamasıdır diyebiliriz. Özellikle iletiim araçları iyi kullanılamadıı<br />
için ahlâki erozyonun artması, çocukların da medya <strong>ve</strong> internetin olumsuz yönde<br />
etkisi altında kalması bu süreci hızlandırmıtır.<br />
* Kadıköy Anadolu mam<br />
Hatip lisesi Öretmeni,<br />
nazifyilmaz@gmail.com<br />
<strong>Yaz</strong> Kur’an Kursları sebebiyle yaz tatilleri çocuklar için iki aylık bir okula; tatil<br />
olmaktan çok, eitim-öretimin yapıldıı bir sürece dönümektedir. Son yıllarda,<br />
bu kursların öneminin farkında olan Diyanet leri Bakanlıı, <strong>Yaz</strong> Kur’an<br />
Kurslarında <strong>ve</strong>rimlilii artırmak için çeitli çalımalar yapmaya baladı. Bu çalımaları<br />
olumlu görüyor <strong>ve</strong> takdir ediyoruz. Fakat bu yöndeki çalımaların daha<br />
58 <strong>DEM</strong> DERG | YIL 1 SAYI 1
<strong>ve</strong>rimli olması için “Ortak akıl <strong>ve</strong> Paylaım”<br />
toplantılarına ihtiyaç olduu kanaatindeyiz. l<br />
<strong>ve</strong> ilçe müftülüklerinin organizesiyle sivil toplum<br />
kurulularının, Din Kültürü / HL Meslek<br />
dersleri öretmenlerinin <strong>ve</strong> bu alana ilgi duyan<br />
eitimcilerin katılımıyla yapılan toplantılarda<br />
<strong>Yaz</strong> Kur’an Kurslarında kaliteli eitim-öretim<br />
için genel <strong>ve</strong> yerel stratejiler belirlenmelidir. Bu<br />
yazımızda <strong>Yaz</strong> Kur’an Kurslarının öneminden<br />
kısaca bahsederek nitelikli bir eitim-öretim<br />
için ne gibi çalımalar yapılabilecei konusunda<br />
uygulamaya yönelik önerilerde bulunacaız.<br />
<strong>Yaz</strong> Kur’an Kurslarındaki<br />
kazanımlar<br />
Din eitiminde, örenilen bilgilerin uygulanması<br />
çok önemlidir. Bu açıdan bakıldı-<br />
ında <strong>Yaz</strong> Kursları, cami-çocuk bulumasını<br />
salayarak bazı dini görevlerin manevi bir<br />
hava içerisinde uygulandıı zamanlardır.<br />
Çocuklarımız, ailelerinde <strong>ve</strong> okullarında<br />
örendikleri dinî bilgilerini, bu kurslarda<br />
uygulayarak pekitirirler. Yaayarak örenirler.<br />
Yaayarak örenme her din için de<br />
geçerli olan bir durumdur. Mâbedi <strong>ve</strong> ibadeti<br />
olmayan bir din yoktur. slam dininin<br />
bazı emirleri cami eksenlidir. Bu sebeple camilerden<br />
uzak <strong>ve</strong>rilen din eitimi eksiktir.<br />
<strong>Yaz</strong> Kursları bu önemli boluu doldurmaktadır.<br />
Dini uygulamalarda önemli bir yeri<br />
olan dua <strong>ve</strong> namaz sûreleri de daha çok bu<br />
kurslarda ezberlenmektedir.<br />
Kur’an-ı Kerîm okumayı bilenlerin çounluu,<br />
Kur’an okumayı ilk defa yaz Kur’an<br />
kurslarında örenirler. Temel dini bilgilerini<br />
de genellikle burada alırlar.<br />
Çocuklarımızın dine, din eitimine, din<br />
görevlilerine, camilere, Kur’an <strong>ve</strong> din eitimine<br />
bakılarını etkileyen ilk mekânlar <strong>Yaz</strong><br />
Kur’an Kurslarıdır. Çocukların çou-özellikle<br />
kız çocukları- ilk defa camiye gelmekte,<br />
imamlarla tanımakta, Kur’an okumaya <strong>ve</strong><br />
<strong>Yaz</strong> Kur’an<br />
Kursları<br />
Üzerine <strong>Bir</strong><br />
Aratırma<br />
Hulusi YT*<br />
Türkiye’de bugün Kur’an eitiminin <strong>ve</strong>rildii ilk <strong>ve</strong><br />
en yaygın alan <strong>Yaz</strong> Kur’an Kursları’dır.<strong>Yaz</strong> Kur’an<br />
Kursları, Diyanet leri Bakanlıı’nın toplumun din<br />
eitimi <strong>ve</strong> öretimi ihtiyacını karılamaya yönelik yaz dönemlerinde<br />
açmı olduu kurslardır. Özellikle son yıllarda<br />
bu kursların eitim-öretim planlamasının yeniden yapılandırıldıını,<br />
bu kurslarda görevli öreticilerin eitimine<br />
özen <strong>ve</strong> dikkat gösterildiini gözlemliyoruz.<br />
Bu bölümde <strong>Yaz</strong> Kur’an Kursları üzerine bir deerlendirme<br />
sunacaız. Deerlendirmemiz, stanbul ili örneinde<br />
<strong>Yaz</strong> Kur’an Kursları üzerindeki bir aratırmanın <strong>ve</strong>rilerine<br />
dayanıyor. Deerler Eitimi Merkezi tarafından 2006<br />
yaz döneminde Doç. Dr. Recep Kaymakcan bakanlıındaki<br />
bir ekip tarafından yürütülen aratırma, <strong>Yaz</strong> Kur’an<br />
Kursları’nın yeniden yapılandırılan müfredat programı <strong>ve</strong><br />
kur sisteminin etkinlii, öreticilere yönelik deerlendirmeler<br />
<strong>ve</strong> kurslardaki eitim <strong>ve</strong> öretimden beklentiler gibi<br />
pek çok konuyu gündeme alıyor. Daha sonra geni çaplı<br />
sonuçları yayımlanacak olan aratırmanın bazı <strong>ve</strong>rileri<br />
öyle:<br />
1. Aratırmanın yapıldıı bölgeler<br />
<strong>Yaz</strong> Kur’an Kursları anketi stanbul ili ölçeinde sosyoekonomik,<br />
sosyo-kültürel yönden farklılıklar gösteren <strong>ve</strong><br />
stanbul evrenini temsil edebilecek; Üsküdar, Kadıköy,<br />
Fatih <strong>ve</strong> Bacılar olmak üzere 4 ilçede toplam 616 örenci<br />
üzerinde uygulanmıtır.<br />
* <strong>DEM</strong>, hulusiyigit@dem.org.tr<br />
Y IL 1 SAYI 1 | <strong>DEM</strong> DERG 59
<strong>Yaz</strong> Kur’an Kursları sebebiyle yaz tatilleri çocuklar için iki aylık bir okula; tatil<br />
olmaktan çok, eitim-öretimin yapıldıı bir sürece dönümektedir. Bu yazıda<br />
<strong>Yaz</strong> Kur’an Kurslarında nitelikli bir eitim-öretim için ne gibi çalımalar<br />
yapılabilecei konusunda uygulamaya yönelik öneriler sunulmutur.<br />
için öreticilerin <strong>ve</strong> öretim uygulamalarının çok<br />
iyi olması gerekir. Kaliteli bir eitim için öreticilerin<br />
davranıları <strong>ve</strong> öretim uygulamaları üzerine<br />
bazı tecrübe <strong>ve</strong> tekliflerimiz sizlerle paylamak<br />
istiyoruz:<br />
<strong>Nitelikli</strong> öreticiler,<br />
temel dinî bilgileri örenmeye çalımaktadırlar.<br />
Cemaatle namaz kılmakta <strong>ve</strong>ya kılındıını<br />
görmektedirler. <strong>Bir</strong> ibadethaneyi içinde bulunarak<br />
daha yakından tanımaktadırlar. Hayata<br />
<strong>ve</strong> dine bakılarını etkileyecek bir süreçten<br />
geçmektedirler. Bu kurslar, çocukların cami<br />
çevresinde kaynamalarını salamakta <strong>ve</strong> yeni<br />
dostluklar kurmalarına <strong>ve</strong>sile olmaktadır. Çünkü<br />
din eitiminde ibadetler <strong>ve</strong> ibadet yapılan<br />
mekânlar önemlidir. Buralardaki uygulamalar<br />
<strong>ve</strong> gözlemler onların karakter geliimlerinde<br />
etkin olmaktadır.<br />
<strong>Yaz</strong> Kurslarındaki Kur’an-ı Kerim <strong>ve</strong> Temel<br />
Dini Bilgiler dersinin saatleri lköretimlerde<br />
bir yıl içinde okutulan ders saatinden yaklaık<br />
bir kat fazla, liselerden ise üç kat fazladır. Bu<br />
rakam, yaz kurslarının din eitimi <strong>ve</strong> öretimi<br />
açısından deerlendirilmesi gereken önemli<br />
bir fırsat olduunu ortaya koymaktadır.<br />
Din eitiminin kalitesi, din eitimcisinin kalitesi<br />
<strong>ve</strong> nitelii ile doru orantılıdır. <strong>Nitelikli</strong> bir eitimcinin,<br />
kaliteli bir eitim uygulamasıyla ancak istenen<br />
sonuç elde edilebilir. Hazırlanan programlar<br />
<strong>ve</strong> kitaplar ise birer araçtır. Programlar <strong>ve</strong> kitaplar<br />
ne kadar güzel olursa olsun <strong>ve</strong>rimli bir din eitimi<br />
slam dinini <strong>ve</strong> yüce kitabımız Kur’an-ı Kerim’i<br />
örettiini düünerek heyecanını <strong>ve</strong> evkini<br />
daima canlı tutar. Caminin <strong>ve</strong>ya dersliin kapısından<br />
ibadet bilinciyle, güler yüzle <strong>ve</strong> neeyle<br />
girer. Yüzündeki tebessümle, öretecekleri bilginin<br />
çocuklara gü<strong>ve</strong>n <strong>ve</strong> huzur <strong>ve</strong>rdiini hissettirir.<br />
Din eitiminde gönüllülüün önemini <strong>ve</strong> berekete<br />
<strong>ve</strong>sile olduunu bilir. Tatillerinden fedakârlık<br />
yaparak Kur’an örenmeye gelen<br />
çocuklara eitim <strong>ve</strong>rmenin önemli bir görev<br />
olduunu bilir <strong>ve</strong> bu vazifenin manevi<br />
mes’ûliyetini yüreinde hisseder.<br />
Özellikle ilk günlerde bütün yorgunluuna<br />
ramen gülümsemesini <strong>ve</strong> sıcak ilgisini hiçbir<br />
<strong>ve</strong>liden <strong>ve</strong> örencisinden esirgemez. Eitimde<br />
temel ilkelerden birisinin ilgi <strong>ve</strong> sabır olduunu<br />
kendine telkin eder.<br />
Eline aldıı Elif-bâ kitabı ya da yürei hizasında<br />
tuttuu Kur’an-ı Kerim’le nee içerisinde<br />
<strong>Yaz</strong> Kur’an <strong>Kursu</strong>na gelen örencilerin heyecanını<br />
gün boyu <strong>ve</strong> kurs süresince canlı tutmayı<br />
hedefler.<br />
<strong>Bir</strong> görevin öretilmesinden çok sevdirilmesi<br />
gerektiini bilir. Öretmek deil, sevdirmek<br />
prensibinden yola çıkar. Sevgi, sabır <strong>ve</strong> hogörü<br />
temel prensiplerinden hareket ettii sürece<br />
60 <strong>DEM</strong> DERG | YIL 1 SAYI 1
çok eylerin öretileceini bilir. Örencilerle<br />
iletiimi dengeli olur. Onlara alçakgönüllü<br />
<strong>ve</strong> se<strong>ve</strong>cen davranır. Disiplin adına onlarla<br />
arasına duvarlar ören bir öretici olmaktan<br />
çekinir. Otoriter deil, örencilerinin sorunlarıyla<br />
ilgilenen <strong>ve</strong> onlara yol gösteren<br />
rehber bir öretici olur. Örencilerinin duygularını,<br />
düüncelerini anlamaya çalıır <strong>ve</strong><br />
onlarla bütünleir. Özel problemlerine zaman<br />
ayırarak onları aktif olarak dinlemeye<br />
çalıır. Kendisine <strong>ve</strong>ya çocuuna nasıl davranılması<br />
gerektiini düünerek onlarla empati<br />
kurar.<br />
Örencilerinin yalarının getirdii özellikleri<br />
<strong>ve</strong> psikolojisini bilir <strong>ve</strong> onları anlamaya<br />
çalıır. Bu konuda bilgi sahibi olmaya çalıır.<br />
Eitimcilerden faydalanmaya çalıır.<br />
Örencilerine deer <strong>ve</strong>rir <strong>ve</strong> onları önemser.<br />
Onların arasından ülkemize <strong>ve</strong> insanlıa<br />
büyük hizmetleri geçecek bir çocuun çıkabileceini<br />
unutmaz. Onların karakterinin<br />
olumasında <strong>ve</strong> hayatlarına hedef belirlemelerinde<br />
sesli yapacaı duaların da etkili<br />
olduunu bilir. Kazandırmak istedii davranılara<br />
göre açıktan dua eder.<br />
<strong>Yaz</strong> <strong>Kursu</strong> öreticilii yaptıı camide eer<br />
imam olarak da görev yapıyorsa cüppe <strong>ve</strong><br />
sarıını giydii zamanlar örencileriyle tokalaır<br />
<strong>ve</strong> onlara güler yüzlü davranır. Bu<br />
davranııyla bir din görevlisi olarak güzel<br />
bir izlenim bırakacaını <strong>ve</strong> çocukların gönüllerinde<br />
slam dinini öreten kimselere<br />
karı bir sevgi oluturacaını bilir.<br />
Cami imamı <strong>ve</strong> Kur’an hocası tarafından<br />
gönlü kırılan <strong>ve</strong> yüreinde olumsuz iz bırakılan<br />
çocukların camiye, cemaate, dine <strong>ve</strong><br />
Kur’an’a bakıının nasıl olacaını düünür.<br />
Bunun için, her ne sebeple olursa olsun kesinlikle<br />
hiçbir örenciyi camiden <strong>ve</strong> dersten<br />
atmaz. Camiden <strong>ve</strong>ya Kur’an dersinden kovularak<br />
kalbi kırılan çocuun bir ömür dine<br />
uzak kalması durumunda sorumluluunun<br />
çok aır olacaını düünür.<br />
Tablo 1<br />
Bölgeler Sayı %<br />
Fatih 136 22,8<br />
Bacılar 149 25,0<br />
Kadıköy 158 26,5<br />
Üsküdar 154 25,8<br />
Toplam 597 100,0<br />
2. Aratırmaya katılan örenciler<br />
Aratırmaya katılan örencilerin cinsiyetlere göre daılımı<br />
(Tablo 2) birbirine yakın düzeydedir. Aratırmaya katılan<br />
<strong>ve</strong> örneklem oluturan örenciler 12-15 yaları arasında<br />
dengeli bir daılım göstermektedir. Ailelerinin gelir durumuna<br />
göre aratırmaya katılan örenciler çounlukla orta<br />
<strong>ve</strong> ortanın üstü gelire sahiptir. Gelir durumu ile ilgili tespitler,<br />
örencilerin kendisi tarafından ailesinin gelir durumunu<br />
nasıl gördüüne ilikindir. (Tablo 3)<br />
Tablo 2<br />
Cinsiyet Sayı %<br />
Kız 302 50,8<br />
Erkek 292 49,2<br />
Toplam 594 100,0<br />
Tablo 3<br />
Gelir Durumu Sayı %<br />
Çok yi 81 13,7<br />
yi 261 44,2<br />
Orta 221 37,5<br />
Düük 20 3,4<br />
Çok Düük 7 1,2<br />
Toplam 590 100,0<br />
3. Örencilerin kursa katımlarındaki amaçları<br />
<strong>Yaz</strong> Kur’an Kursları’nın, hem yapısı hem de eitim-öretim<br />
süresinin kısalıı nedeniyle en temel amacı, Kur’an’ı orijinal<br />
metninden okuyabilme <strong>ve</strong> sure-dua ezberleyebilme<br />
becerisinin kazandırılmasıdır. Ancak özellikle yeni müfredat<br />
programı <strong>ve</strong> kur sistemi dikkate alındıında yukarıda<br />
sayılan becerilerin yanında, dini bilgilerin kazandırılması<br />
da amaçlanmaktadır. Örencilerin kursa niçin katıldıı<br />
sorusuna <strong>ve</strong>rdikleri cevaplar da <strong>Yaz</strong> Kur’an Kurslarının<br />
temel amaçlarını destekler niteliktedir.<br />
Y IL 1 SAYI 1 | <strong>DEM</strong> DERG 61
Problemli örencilerle özel görümeler yapar.<br />
Problemlerin çözümü konusunda kendilerinin<br />
fikirlerini alır. Onlara görevler <strong>ve</strong>rerek sorumluluk<br />
bilinci kazanmalarını salar. Hatalı davranılarını<br />
affederek <strong>ve</strong> yumuak davranarak<br />
çözmeye çalıır.<br />
Dersleri canlı <strong>ve</strong> cokulu bir ekilde iler. Yorgun<br />
<strong>ve</strong> bezgin bir havayla “<strong>Bir</strong> an önce bitse<br />
de rahatlasam!” gibi bir tavır içinde olmanın<br />
örencilerin gözünden kaçmayacaını bilir.<br />
Peygamber Efendimizin “Öretiniz, kırıcı olmayınız,<br />
öretenler kırıcı olanlardan hayırlıdır”<br />
öüdü ile “Kolaylatırınız, güçletirmeyiniz;<br />
müjdeleyiniz, nefret ettirmeyiniz” ilkesini<br />
devamlı hatırında tutar.<br />
<strong>Nitelikli</strong> öretici, sorunlara deil, çözümlere<br />
odaklanır. Bu sebeple çocuklarda görülen yanlı<br />
davranıları <strong>ve</strong> onların ahlâkını olumsuz<br />
etkileyen faktörleri sonuç alamayacak ekilde<br />
eletirmek yerine Kur’an-ı Kerim’i <strong>ve</strong> dinimizi<br />
öretmek için plan <strong>ve</strong> projelere younlaır. Her<br />
gün yeni bir heyecanla <strong>ve</strong> metotla bazen alıılmıın<br />
dıına da çıkarak derslerini ilemeye çalıır.<br />
Bu uygulamaların örenciler üzerinde çok<br />
olumlu izler bırakacaını <strong>ve</strong> öretimi kolaylatıracaını<br />
bilir.<br />
<strong>Nitelikli</strong> öretici, <strong>Yaz</strong> Kur’an kurslarında eitim<br />
<strong>ve</strong>ren meslektalarıyla istiarelerde bulunur<br />
<strong>ve</strong> onlarla ortak çalımalar yapar. Onlarla<br />
bilgi, birikim, eitim metotlarını <strong>ve</strong> tecrübelerini<br />
paylaır. Takım çalımasına açık olur.<br />
<strong>Nitelikli</strong> eitim <strong>ve</strong> öretim<br />
<strong>Yaz</strong> kursunun balayacaı ilk gün, <strong>ve</strong>lilerin <strong>ve</strong><br />
örencilerin yüksek düzeyde katılımlarının<br />
salanacaı bir açılı töreni yapılır.<br />
Bu törende çocukların de-<br />
eri, din eitiminin gereklilii<br />
<strong>ve</strong> <strong>Yaz</strong> Kur’an <strong>Kursu</strong>nda <strong>ve</strong>rilecek<br />
eitimin içerii hakkında<br />
bilgi <strong>ve</strong>rilir. Örencilerin ders<br />
görecei mekânlar düzenli <strong>ve</strong><br />
temiz bir ekilde hazırlanır.<br />
Örencilere cami <strong>ve</strong> bölümleri<br />
gezdirilerek tanıtılır. Onlara<br />
daha ilk günden tatlı bir heyecan<br />
yaatılır. Çünkü ilk intiba<br />
çok önemlidir.<br />
Örencilerin dinî bilgilerini<br />
<strong>ve</strong> Kur’an okuma düzeylerini<br />
ölçmek üzere seviye tespit sınavı<br />
yapılır. Örenciler, sınıflara,<br />
kurlara <strong>ve</strong> gruplara ayrılırken<br />
ya <strong>ve</strong> bilgi düzeyleri,<br />
anlayı seviyeleri dikkate alınır.<br />
Örencileri daha iyi tanımak için form hazırlanır<br />
<strong>ve</strong> ilgili formlar dosyalanır. Veli iletiim<br />
bilgileri <strong>ve</strong> örencileri yakından tanımaya yardımcı<br />
olacak sorular sorulur. Kur’an okuma<br />
düzeyleri not edilir. Bu dosya muhafaza edildiinde<br />
bir sonraki yıl da istifade edilebilir.<br />
Velilerin <strong>ve</strong> örencilerin yaz kurslarından beklentisi<br />
öncelikle Kur’an okumayı örenmektir.<br />
Bu beklentiye cevap <strong>ve</strong>rebilmek için Kur’an<br />
eitimine aırlık <strong>ve</strong>rilir. Grup çalımalarıyla<br />
örencilerin birbirlerine yardımcı olmaları salanır.<br />
Daha sonra da Kur’an öretimi <strong>ve</strong> Temel<br />
Dini Bilgiler öretimi dengeli bir ekilde götürülmeye<br />
çalıılır.<br />
Eitim mekânı <strong>ve</strong> zamanı uygun olursa ders<br />
saatleri erkek örencilerin bir vakit namazı<br />
62 <strong>DEM</strong> DERG | YIL 1 SAYI 1
(öle <strong>ve</strong>ya ikindi) cemaatle kılabilecekleri<br />
ekilde ayarlanabilir. Derslerin biti ya da<br />
balangıcının namaz vaktine göre ayarlanması<br />
örencilerin cami <strong>ve</strong> cemaatle bütünlemelerini<br />
<strong>ve</strong> örendikleri bilgilerini uygulayarak<br />
pekitirmelerini salar.<br />
Örencilerin tatil haklarından feragat ederek<br />
kursa geldii unutulmaz <strong>ve</strong> olabildiince<br />
az ödev <strong>ve</strong>rilir. Dersi derste öretme dü-<br />
üncesinden hareketle sınıf içi çalımalara<br />
<strong>ve</strong> uygulamalara aırlık <strong>ve</strong>rilir.<br />
Örencilerin tatil heyecanı içerisinde sıkılmadan<br />
okumaları için küçük hikâye kitapları<br />
belirlenir <strong>ve</strong> imkânlar ölçüsünde bu<br />
kitaplardan mütevazı bir kitaplık kurulur.<br />
Bu kitapların sistemli bir ekilde elden ele<br />
dolaarak okunması salanır.<br />
Örencilerin ezberlemeleri için Türkçe yirmi/kırk<br />
hadis tercümesi <strong>ve</strong>ya yirmi/kırk<br />
ayet meali (ayetlerden kısa bölümler) belirlenir<br />
<strong>ve</strong> düzenli bir metin halinde daıtılır.<br />
Kur’an okuma seviyesi iyi olan örenciler,<br />
Türkçesiyle beraber Arapçasını da ezberleyebilirler.<br />
Bu ayet <strong>ve</strong> hadislerden bazılarını<br />
kurs sonunda yapılacak kapanı programında<br />
örenciler sıra ile ezbere okuyabilirler.<br />
“Günün Hadisi” sözünden yola çıkarak her<br />
gün için bir hadis belirlenir. Örencilerin<br />
anlayabilecei ekilde okunup açıklaması<br />
yapılır. Örencilerin de katılımıyla hadisten<br />
örenilenler, maddeler halinde sıralanır.<br />
Bu çalımanın, çocukların Peygamberimize<br />
olan sevgilerinin artmasına, O’nu anlamalarına<br />
<strong>ve</strong> ahlâki deerleri kazanmalarına büyük<br />
katkısı olacaktır. 1<br />
Cemaatle namaz kılmak, anne-babaya hizmet<br />
etmek <strong>ve</strong> sevindirmek, arkadaına ikramda<br />
bulunmak, komularını <strong>ve</strong> arkadalarını ziyaret<br />
etmek, yolda gördüü zararlı eyleri<br />
almak, kardelerine yardımda bulunmak,<br />
büyüklerine hizmet etmek gibi davranıların<br />
uygulanması özendirilir. “Davranıları<br />
Deerlendirme Formu” hazırlanarak örencilerin<br />
yaptıkları bu güzel davranılar kaydedilir.<br />
yilii tevik açısından puan olarak de-<br />
erlendirilir. yi puan alanlar ödüllendirilir.<br />
Tablo 4<br />
Kursa katılmaktaki en<br />
temel amacınız<br />
Sayı %<br />
Kur’an Okumayı<br />
Örenmek<br />
330 56,6<br />
Dini Bilgileri Gelitirmek 156 26,8<br />
Dier 97 16,6<br />
Toplam 583 100,0<br />
4. <strong>Yaz</strong> Kur’an Kursları’nda yapılan öretimin yeterlilii<br />
hakkında örencilerin deerlendirmeleri<br />
Aratırmada örencilere kursta <strong>ve</strong>rilen eitim <strong>ve</strong> öretimi<br />
yeterli görüp görmedikleri sorulmu, örencilerin büyük<br />
bir bölümü yeterli bulmutur. Bu <strong>ve</strong> buna benzer sorular<br />
örencilerin kurstan memnuniyetleri, ilgi <strong>ve</strong> beklentileri<br />
karılama düzeyi <strong>ve</strong> kursların performansı hakkında yapılacak<br />
deerlendirmelere yön göstermektedir.<br />
Tablo 5<br />
Kursta öretilenleri yeterli<br />
buluyor musunuz<br />
Sayı %<br />
E<strong>ve</strong>t 496 84,5<br />
Kısmen 73 12,4<br />
Hayır 18 3,1<br />
Toplam 587 100,0<br />
5. Ders dıı etkinlikler hakkındaki görüler<br />
Bununla birlikte örencilere Kur’an <strong>Kursu</strong> dersleri dıında<br />
neler yapılmasını istedikleri de sorulmutur. Buna göre<br />
ders dıı etkinliklerin yapılıp yapılmaması <strong>ve</strong> etkinlik yapılacaksa<br />
hangi alanlarda olması gerektii hakkındaki görüleri<br />
Tablo 6’da <strong>ve</strong>rilmitir. Örencilerin tamamına yakını<br />
ders dıında faaliyetlerin yapılmasını istemektedir. Etkinlik<br />
alanlarına bakıldıında ise spor faaliyetleri daha çok talep<br />
edilmektedir. <strong>Yaz</strong> Kur’an <strong>Kursu</strong> programları planlanırken<br />
ders dıı etkinliklere, hem program içerisinde, hem de<br />
programın esneklii ölçüsünce program dıında yer <strong>ve</strong>rilmesi<br />
önem taımaktadır.<br />
Tablo 6<br />
Ders dıı etkinlikler Sayı %<br />
Spor Faaliyetleri 300 51,0<br />
Satranç 51 8,7<br />
Geziler 171 29,1<br />
Yarımalar 18 3,1<br />
Dier 10 1,7<br />
Gerek Yok 38 6,5<br />
Toplam 588 100<br />
Y IL 1 SAYI 1 | <strong>DEM</strong> DERG 63
Ahlâkî davranılarıyla örnek, bilgileriyle arkadalarına<br />
yardım edebilecek düzeyde olan örencilerden<br />
kurs öreticilerine destek <strong>ve</strong>rebilecek<br />
bir grup oluturulur. Bu örenciler, oluturulan<br />
dier örenci gruplarının da bakanlıını<br />
yaparlar. Bu görev hem onları yetitirir hem de<br />
dier örencilerin eitimine katkı salar. Ayrıca,<br />
eitim öretim çalımalarında onlarla isti-<br />
areler yapılıp görülerinden istifade edilir.<br />
mkânlar ölçüsünde haftada <strong>ve</strong>ya on be günde<br />
bir, söyleide bulunmak üzere misafir konumacı<br />
da<strong>ve</strong>t edilir. Bölgenin artlarına göre yakın<br />
camideki öretici <strong>ve</strong>ya örencilere kazandırılmak<br />
istenen davranılarla ilgili eitimci <strong>ve</strong><br />
uzmanlardan istifade edilebilir. Aynı konular<br />
olsa da farklı kiilerden dinlemek örencilerin<br />
dikkatini çeker.<br />
Çocuklar, yalarının gerei olarak camide oynayıp<br />
gürültü yapabilirler. Bu sebeple onlara<br />
cemaatin olumsuz tepki <strong>ve</strong>rmesine, baırıp ça-<br />
ırmasına <strong>ve</strong> kızmasına fırsat <strong>ve</strong>rilmez. Çünkü,<br />
kurs öreticisinin, cami imamının <strong>ve</strong> cemaatin<br />
davranılarının çocuklar üzerinde unutulmayacak<br />
etkisi vardır.<br />
Veli toplantıları yapılır <strong>ve</strong> katılımı salamak<br />
için özel gayret gösterilir. Bu toplantılarda din<br />
eitiminin önemi, geliim evrelerine göre onlarla<br />
iletiim <strong>ve</strong> anne-babaların çocuklara yaklaımlarıyla<br />
ilgi bilgilendirmelerde bulunulur.<br />
Bu hususta çevredeki eitimcilerden de yararlanılır.<br />
<strong>Bir</strong> de fırsat buldukça birkaç örenciyle<br />
birlikte <strong>ve</strong>li ziyaretleri de yapılabilir.<br />
Örencilere, anne babaya sevgi, saygı <strong>ve</strong> itaat<br />
daha özenle ilenir. Bu konu hem dinî yükümlülük<br />
açısından hem de <strong>ve</strong>lilerin memnuniyeti<br />
açısından çok önemlidir.<br />
<strong>Yaz</strong> Kur’an <strong>Kursu</strong>nun ortasında <strong>ve</strong> sonunda,<br />
uygulanan eitim programı <strong>ve</strong> yöntemiyle ilgili<br />
örencilerin <strong>ve</strong> <strong>ve</strong>lilerin görülerini almak<br />
için birer anket çalıması yapılır. Onların kursla<br />
ilgili deerlendirmeleri <strong>ve</strong> beklentileri yazılı<br />
olarak istenir.<br />
Derslerde teknolojiden yararlanılır. Teyp, VCD,<br />
bilgisayar <strong>ve</strong> projeksiyon gibi eitim araçlarından<br />
derslerin içeriine göre istifade edilir.<br />
<strong>Yaz</strong> Kur’an <strong>Kursu</strong>nun sonunda bir kapanı<br />
programı tertip edilir. Bu programa örencilerin<br />
<strong>ve</strong>lileri <strong>ve</strong> halk da da<strong>ve</strong>t edilir. Programda<br />
örenciler Kur’an okurlar, iir okuyup ilahi<br />
söylerler, hikâyeler anlatırlar <strong>ve</strong> dualar ederler.<br />
Misafirlere <strong>ve</strong> örencilere de ikramlarda bulunulur.<br />
2<br />
64 <strong>DEM</strong> DERG | YIL 1 SAYI 1
Sosyal kültürel aktivitelerle eitim ortamı<br />
zenginletirilir. Yapılan çeitli etkinlikler, örencilerin<br />
ufkunu açar <strong>ve</strong> onların farklı yollarla<br />
yeni bilgiler örenmelerini salar. Bu<br />
anlamda aaıdaki çalımalar yapılabilir:<br />
Örencilerin eitim sürecinde kazandıkları<br />
bilgileri sergilemesi için çeitli programlar<br />
yapılır. iir okuma, hikâye anlatma, Peygamberimizin<br />
hayatıından bir tablo anlatma, Peygamberimize<br />
mektup yazma, Kur’an-ı Kerim<br />
okuma, dinî bilgi, ayet ezberleme, hadis<br />
ezberleme, kitap okuma, sûre hatimleri yarımaları<br />
bunlardan bazılarıdır. Ayrıca Peygamber<br />
Efendimizle, Kur’an-ı Kerîm’le <strong>ve</strong> annebaba<br />
ile ilgili özel programlar da yapılabilir.<br />
Bu çalımaların sade <strong>ve</strong> kolay uygulanabilir<br />
olmasına dikkat edilir. Aksi takdirde eitim<br />
sürecini olumsuz etkileyebilir.<br />
“Her güne bir hikâye” sloganıyla dersler bitince<br />
örencilere her gün bir hikâye okunur.<br />
Hikâyeden çıkan sonuçlar örencilerin de<br />
katılımıyla kısaca yorumlanır.<br />
<strong>Kursu</strong>n mekânına <strong>ve</strong> imkânlarına <strong>ve</strong> örencilerin<br />
seviyelerine göre temel ahlâki deerleri<br />
konu alan filmler izletilir.<br />
Gezi <strong>ve</strong> piknik programları düzenlenir. Piknik<br />
programlarında ilahi, iir okuma, bilgi<br />
yarıması, futbol, voleybol <strong>ve</strong> benzeri oyunlar,<br />
yemek, çay, namaz, söylei <strong>ve</strong> serbest zamanlar<br />
planlanır.<br />
Örencilerin motivasyonlarını artırmak için<br />
çeitli ödüller <strong>ve</strong>rilir. eker, gofret, sakız, çikolata,<br />
kitap, kalem, baörtüsü, takke gibi<br />
küçük de olsa bazı hediyeler <strong>ve</strong>rilir. En büyük<br />
ödül olarak da Kur’an hediye edilir.<br />
Notlar<br />
1 Bu konuda çocuklar için hazırlanan “Peygamberimizin<br />
Dilinden Müslüman ahsiyeti - Erkam Yayınları”<br />
kitabından istifade edilebilir.<br />
2 <strong>Yaz</strong> Kurslarında okutulan derslerin öretim yöntemleri<br />
<strong>ve</strong> yapılabilecek dier uygulamalar için bkz. <strong>Yaz</strong><br />
Kur’an Kurslarında Eitimde Kalite Rehberi - <strong>DEM</strong><br />
Yayınları.<br />
6. Kursa katılan örencilerin birbirlerine karı<br />
tutum <strong>ve</strong> davranıları<br />
Kur’an Kursları’ndaki eitim-öretim ortamıyla ilgili bir de-<br />
erlendirmede örencilerin birbirleriyle uyum düzeyleri,<br />
birbirlerine karı tutumları da dikkate alınması gereken bir<br />
boyuttur. Örencilerin birbirleriyle ilikilerinin samimi <strong>ve</strong><br />
uyumlu olup olmadıı, öretimi, örencinin kursa bakıını<br />
<strong>ve</strong> kurstan beklentilerini etkileyebilmektedir. Örencilerin<br />
kursta sahip oldukları arkadalık ortamının, kursa istekli<br />
<strong>ve</strong> istikrarlı bir ekilde devam etmelerini etkiledii söylenebilir.<br />
Aratırmada örencilerin % 50,9’u “çok iyi” düzeyde<br />
arkadalıklarının olduunu, % 36,5’i ise “iyi” düzeyde<br />
arkadalık ortamı bulduunu belirtmitir. (Tablo 7)<br />
Tablo 7<br />
Kurstaki arkadalık<br />
ortamı<br />
Sayı %<br />
Çok yi 300 50,9<br />
yi 215 36,5<br />
Orta 64 10,9<br />
Kötü 10 1,7<br />
Toplam 589 100,0<br />
7. Kursta oturma düzeni hakkındaki görüler<br />
<strong>Yaz</strong> Kur’an kurslarının düzenlendii yerler genellikle camilerdir.<br />
Fakat camiler dıında ayrıca bir Kur’an kursu mekânı<br />
varsa bu mekânlar da <strong>Yaz</strong> Kur’an Kursları için kullanılabilmektedir.<br />
Kurslara devam eden örencilerin büyük<br />
bir bölümü ilköretime <strong>ve</strong>ya ortaöretime devam eden<br />
örgün eitim örencileridir. Bu örenciler okullarda sıralarda<br />
oturmaktadır. Cami ortamı ile okul ortamının oturma<br />
düzeni açısından farkı söz konusudur. Çalımamızda, örencilere<br />
hangi oturma düzenini tercih ettikleri sorulmu<br />
<strong>ve</strong> örencilerin % 73 gibi önemli bir bölümü okuldaki gibi,<br />
kursta da sıraların olmasını istemilerdir. (Tablo 8)<br />
Tablo 8<br />
Ne tür bir oturma düzeni<br />
tercih edersiniz<br />
Sayı %<br />
Sırada 430 73,0<br />
Yerde 139 23,6<br />
Dier 20 3,4<br />
Toplam 589 100,0<br />
Bu sonuca göre örenciler okulda alıtıkları oturma düzenini<br />
istemektedirler. Camilerde uygulanan <strong>Yaz</strong> Kur’an<br />
Kurslarının aynı zamanda “camiyle tanııklık” anlamında<br />
önemli bir fonksiyonu vardır. Kurslar camiye bitiik, cami<br />
dıında mekânlarda düzenlense dahi, örencinin camiyi<br />
tanıması, camiye kendini yakın hissetmesi için bir takım<br />
etkinliklerin camilerde gerçekletirilmesi önerilebilir.<br />
Y IL 1 SAYI 1 | <strong>DEM</strong> DERG 65
Change language