Muhammed Hamidullah - Türkiye Diyanet Vakfı

H
at sanatı; Arap harfleri çevresinde
oluşmuş güzel yazı sanatıdır.
Yazı sanatının İslam kaynaklarında
en özlü tarifi “Hat, cismani
aletlerle meydan getirilen ruhani
bir hendesedir.” cümlesiyle yapılmıştır.
Türkler hat sanatıyla Anadolu’ya geldikten
sonra ilgilenmeye başladılar ve
bu alanda en parlak dönemlerini de
Osmanlılar zamanında yaşadılar. Osmanlılar
döneminde bir çok hat sanatçısı
yetişerek çok güzel şaheserleri günümüze
kadar ulaşmıştır. Günümüzde
de hat sanatına ilgi duyan, bu sanatı
yaşatma gayreti içerisinde bulunan ve
bu işe ömür veren hattatlarımız mevcuttur.
Biz de yaşayan hattatlarımızdan,
hat sanatının duayeni Hattat Hasan
Çelebi ile hat sanatı üzerini bir sohbet
yaptık. Kendisiyle; hat sanatına nasıl
başladığını, hattın özelliklerini ve geleceğini
konuştuk.
Hat sanatıyla tanışmanız, bu sanatla
ilginiz ne zaman ve nasıl başladı
Hat sanatına karşı olan sevgimin, ilgimin
çok küçük yaşlarda bende mevcut
olduğunu sonradan hissediyorum. Hat
sanatıyla giderek tanışmam, 1964; Hamit
Bey’le tanışmamla o işe başlamış
oldum. Bu kadar senelik hayatta beni sürükleyen bir sevginin
olduğunun farkındaydım ama bu beni nereye götürecek,
ne yapacak onu keşfedemiyordum. Ama yazılara
karşı, kaleme kâğıda karşı olan aşırı derecedeki isteğim…
O günlerde tanımadığım için bilemiyorum ne olacağını,
fakat tanıdığım zaman anladım ki hastalık buymuş ve çaresi
de kalem ile mürekkepmiş.
Hocam bir hattat olarak hat sanatını nasıl tarif
ediyorsunuz
İnsan, herhangi bir işi severse o iş ona kolay gelir. Bu bakımdan
da onun tanıtılması da onun için zordur, nasıl tanıtayım
ben bu hat sanatını
İnsan sevdiği bir şeyi ifade edemez.
Evet, hatasını da göremezsin, sevdiğinin kusurunu
aramazsın, göremezsin; bunlar da vardır…
Fakat hat sanatı, insanın içini rahatlatan ve kendisinde
hakikaten ibadet ruhu olan bir sanat. Zaten ecdat
da buna öyle diyor: Bu ruhi bir hendesedir. Bunun
devamı İslâm’ın devamına, güzel olması da çok yazmaya
bağlıdır. Böyle tarif etmişlerdir ve bu sözün Hazret-i
Ali’ye ait olduğunu söyleyenler vardır ama tabii bunu
tahkikat yapıp da nereden, kimden neşet ettiğini aramaya
vaktim olmadı, buna imkânım da yok. Fakat, öteden
beri bütün esatı zani kiram, bunu böyle söyleyegelmişlerdir,
bunu biliyoruz. Bundan dolayı da bu hakikaten
ruhi bir hendese.
İnsan huzurlu bir ortamda yani hat yazmaya müsait
bir ortamda oturup da yazı yazmaya koyulursa, kendini
çekip oraya getirebilirse huzur bulur, kıraat eder, yapmış
olduğu işten dolayı da indi nahiteme cür olur, çünkü yaptığı
hizmet İslâm hizmetidir.
Hat öğrenmeye kaç yaşında başlamak uygundur
Hattat olmak için ortalama kaç sene eğitim görmek
gerekir
Bu bir sorunun içinde iki soru. Bunların birincisini cevaplandırmak
kolay da, ikincisini cevaplandırmak zor.
Hat sanatına başlangıç tarihi 15 yaşın altında olmamalıdır,
hani en az 15 yaş olmalıdır.
Tabiî bu günümüz için, geçmişte, yazıyla beraber
başlamış…
Başlıyor ama istisnalar kaideyi bozmuyor, Rakım’ın
erken yaşta icazet aldığını biliyoruz. Onun dışında pek
fazla erken yaşta hattatlardan icazet alanı veya piyasaya
çıkmış olanı hiç hatırlamıyoruz. Ama Rakım 12 yaşında
icazet almış.
Günümüzde heves edenler çok ama daha henüz çocukluk
bitmeden bu ciddî sanata başlamak, biraz işi tavsama
olur. O bakımdan 15 yaşını geçmeli.
www.diyanetvakfi.org.tr TÜRKİYE DİYANET VAKFI HABER BÜLTENİ 65 >