Sayı: 10 Bahar 2012 - Dil Arastirmalari

Hülya Kasapoğlu Çengel
“verme” (Deny, 127), emgak “emek, sıkıntı” (DAK, 236) vb.
/o/ sesi, iki sembolle (Օ օ, Ո ո) gösterilmektedir. Ո ո, kelime başında /
vo/ ses grubunu, kelime içinde /o/ sesini karşılamaktadır. /u/ için tek bir sembol
kullanılır; bu sesi, ո ileււlişaretlerinin birleşmesinden oluşan ու karşılar. /ö/ ve
/ü/ ünlüleri alfabede bulunmadığı için Türkçe kelimelerin yazımında yine bazı
sorunlar ortaya çıkmaktadır. Grunin, Deny, Schütz, Tryjarski ve Daşkeviç gibi
araştırmacılar, yukarıda da belirtildiği gibi Ermeni alfabesinin Latin harflerine
transliterasyonunu yapmışlar ve dolayısıyla /ö/ ve /ü/ sesini, /o/ ve /u/ ile
göstermişlerdir: koz “göz”, kun “gün”, kop “çok”, korun- “görünmek”, konuluk
“doğruluk, adalet” (Deny, 61; DAK, 422; DPY, 396-398), yurak “yürek” (AKC,
133; DAK, 357). Deny, 1575 yılına ait bir yazmada /ü/ ile yazılmış üç kelime
bulmuştur: yürak “yürek”, tügül “değil”, üzum “yüzüm”. Deny’e göre; bu
örnekler, Türkiye Ermenilerinin etkisiyle bu şekilde yazılmıştır. 80
Garkavets ise kendisinden önceki araştırmacılardan farklı olarak bu
metinleri, Türk transkripsiyon ve transliterasyonuna göre okumuştur: köz (TB,
33); kün (TB, 35) köp (TB, 35), körün- (TB, 38), könülük (TB, 43), yüräk
(AKP, 130-131; TB, 22) gibi. /a/ ile /ä/yi de transkripsiyonda ayrı sembollerle
göstermiştir: barçaŋız “hepiniz” (AKP, 2); bermä (AKP, 26/27); emgäk “emek”
(AKP, 127/128); yüräk (AKP, 2). Kapalı /e/ için de ayrı sembol kullanılmıştır:
eyämiz “sahibimiz, Tanrı” (AKP 121/122); edilär “idiler (AKP, 139), kendiläriniŋ
“kendilerinin” (AKP; 121).
Ermeni-Kıpçak metinlerindeki Ermeni harflerinin transliterasyon,
transkripsiyon ve ses değerleri (Garkavets / Khurshudian 2001: XXVI)
80 Deny 1957: 19; Pritsak 1979:133.
36