Sayı: 10 Bahar 2012 - Dil Arastirmalari

Galip Güner
Çünkü metinde bu kelimenin hemen ardndan “ikinci” anlamnda ikinç
kelimesi gelmektedir (201 B-17).
3.27. “fahişe” anlamna gelen ve Farsçadan (< rûspî) Türkçeye geçmiş
olan kelime röspi olarak okunmuştur (203A-1). Biz, kelimenin Türkçe
biçiminin de rûspi veya rosp okunmasnn doğru olacağ kanaatindeyim (Far
rûspi > rosp > (o)rosp > orospu).
3.28. “eski, yrtlmş, yrtk” anlamna gelen ve tutulmuş olarak okunan
kelime (203C-14) yanlştr. Kelimenin doğru biçimi tt- “ditmek, ziyadesiyle
parçalamak” (DLT II/292-29)’tan –l- (bk. ttl- “didilmek” (DLT II/120-24) ve
-mş ekleriyle türetilmiş olan ttlmş olmaldr (krş. Dankoff 2001: 516).
‏(حمكن)‏ (203C-29)’da “çirkin” anlamna gelen, metinde metinde 3.29.
biçiminde yazlan fakat eseri hazrlayanlarca Türkçe biçimi okunamayan
kelime çirkin (< Far. çirkîn) olmaldr (bk. çirkin CC, GT, Kİ, TA, TZ, Toparl
2003: 52; şirkin KK, TZ, Toparl 2003: 252; krş. Dankoff 2001: 516)
3.30. “keçe” anlamna gelen ve kiviz (204B-6) olarak okunan kelime
Arap harfleriyle ‏(كويز)‏ biçiminde yazlmştr. Kelimenin en eski biçimi kiδiz’dir
(Clauson 1972: 707a). Biz, kelimenin hem Arap harfli yazmndan hem de
Türkçenin yaygn ses değişmelerinden biri olan δ > y değişmesiyle diğer
Kpçak Türkçesi metinlerinde geçen ve ayn anlama gelen kiyiz “keçe, keçeden
yaplmş örtü, çul” (CC, DM, İH, İM, KFT, Kİ, TA; Toparl 2003: 151) ve
küyüz “yayg, döşek” (TZ; Toparl 2003: 170) şekillerinden hareketle küyiz
okunmas gerektiği kanaatindeyiz.
3.31. “torba, kese” anlamna gelen ve Ar. al-harîta, Far. kîsa ve Moğ.
yançuk olarak gösterilen kelimenin Türkçesi okunamamştr (205A-15).
Hâlbuki biraz dikkat edilseydi müellifin Türkçe kelimeyi yanlşlkla Moğolca
sütununa yazdğ anlaşlabilirdi. Çünkü yançuk kelimesi Türkçedir ve yan
ismine +çuk küçültme ekinin getirilmesiyle türetilmiştir (Clauson 1972 945a;
Kpçak Türkçesi metinleri için bk. yançk, yançuk “kese, para kesesi, torba”
CC, DM, İM, Kİ; Toparl 2003: 310).
Kelime Ermeniceye yankuç “azk torbas, yolcu çantas”, Bulgarcaya
yancík, encík “yan tarafa aslan deri torba; eyerin yan tarafna aslan torba”;
Arnavutçaya janxhik “azk torbas, yemek çantas” ve Makedoncaya ise yancik
“çoban torbas” biçiminde Türkçeden geçmiştir (Karaağaç 2008: 904).
3.32. “eyer, semer” anlamndaki eyer (CC, DM, Gİ, KF, KFT, Kİ, KK,
TA; Toparl 2003: 78) kelimesi yanlşlkla eyir okunmuştur (205A-18).
3.33. Arap harfli imlas ( ‏(قوسقو biçiminde doğru olarak verilen ve
“kuyruk kuşağ” anlamna gelen kuskun ( ‏(قوسقو (Paçacoğlu 2006: 377; krş.
kusġun, kuskun “atn kuyruğu altndan geçirilen kayş” (TA, Kİ), Toparl 2003:
ن
ن
148