Uskudar-Sokak-isimleri-TARIHCESI

Neşet Bey Sokak
E
ski Kısıklı Caddesi’ni Bakkalbaşı Sokağı’na
bağlayan sokaktır. Ertürk, Yakut, Beylik Çayırı,
Şeyh Şamil ve Fatih Sultan Mehmet
sokakları ile kesişerek uzanan uzunca bir sokaktır.
Sokak adını Şehremanetine bağlı Üsküdar Belediyesi
Müdürlüğü (Başkanlığı) yapan Neşet Bey’den almaktadır.
Ağustos 1890’dan itibaren bu sokak Neşet
Bey Sokağı adını taşımaktadır.
Neşet Bey Sokak
Nizamı Cedit Sokağı
III.
Selim (1789-1807) tahta geçtikten sonra
diğer ıslahatları da içine alan Nizam-ı Cedid
denilen yenileşme hareketine girişti.
Nizam-ı Cedid hareketi devletin içinde bulunduğu
smanlı Devleti’nin kurucusu olan Osman
Gazi, 1258’de, Sögüt’te doğdu. Babası Ertugrul
Gazi, Annesi Hayme Hatun’dur. Osgerilik
ve düzensizliklere karşı mevcut düzende yapılan
yeniliklerdir. Bu yenilikler ilk önce askeri diğer
taraftan da siyasi, ekonomi ve yönetim alanında
yapılması planlanan yeniliklerdir ve III. Selim’in bundan
sonra yaptığı her yeniliğe bu ad verilmiştir.
III. Selim Ebubekir Ratip Efendi’yi Avrupa hakkında
bilgi alması için elçi olarak Viyana’ya göndermiştir.
8 ay sonra gelen Ratip Efendi geri döndüğünde oradaki
gelişmeyi sağlayan unsurları rapor halinde III.
Selim’e sunarak Osmanlı Devleti’nin de gelişmeyi
takip edebilmesi için bu koşulların sağlanması gerektiğini
belirtmiş ve III. Selim rapora kendi düşüncelerini
de ilave ederek yeni bir program hazırlamıştır.
Diğer devlet adamlarının da kendi görüşlerini
raporlar halinde sunmasını istemiştir.
II. Selim dış siyasette Avrupa’ya açılmanın önemini,
Avrupa’nın güç dengesinden yararlanmak için
onları yakından tanımak gerektiğini anlamış ve Osmanlı
Devletin’de ilk defa daimi elçilikler açmıştır.
1794’te Londra, 1797’de Paris, Berlin ve Viyana’da
elçilikler açmıştır. İlk Osmanlı Konsolosluğu 1806’da
Londra’da açılmıştır. Böylelikle 18.yy.’ın sonlarına
kadar Avrupa devletler topluluğunun dışında kalan
Osmanlı Devleti böylelikle fiilen bu topluluğa
katılmıştır. Yakınçağ başlarındaki Nizam-ı Cedid ile
o güne kadar görülmemiş alanlarda ve genişlikte
yenilik girişimlerinde bulunulmuştur. Maalesef bu
yeniliklere karşı çıkan gruplar olmuştur. Bu da istenilen
başarının tam olarak sağlanmasını engellemiştir.
Çünkü yapılan bu yenilikler yüzeyde kalmış, derine
inememiş, ve kişilerin hayatıyla sınırlı kalmıştır. Bunun
sonucunda Nizam-ı Cedid aleyhtarlarının kışkırtmasıyla
26 Mayıs 1807’de Kabakçı Mustafa İsyanı
çıkmış III. Selim de Nizam-ı Cedid’i kaldırdığını ilan
etmiştir. Bu hareketin önde gelenleri asiler tarafından
öldürülmüş, III. Selim tahttan indirilmiş ve yerine
IV. Mustafa geçmiştir. Ordudaki yenilik taraftarları
Alemdar Mustafa Paşa’ya başvurarak III. Selim’i yeniden
tahta çıkarmaya çalışsalar da, asiler IV. Mustafa
ve III. Selim’i öldürtmüş ve Alemdar Mustafa Paşa da
II. Mahmud’u pâdişah yapmıştır.
Nuri Bey Sokak
Ü
sküdar’ın Burhaniye Mahallesi sokaklarından
olan bu sokak Mehmet Akif Ersoy
Caddesi’ni Alemdağ Yarıyol’a bağlayan
“L” şeklinde bir sokaktır. Sokak adını, Mustafa Nuri
Bey’den almaktadır. Yeni Osmanlılar Cemiyeti kurucularından
Menaripzâde Mustafa Nuri Bey bu sokakta
büyük bir köşk yaptırmıştı. Meşhur Gedikpaşa
Tiyatrosu’nun Edebî Kurulu’nda da Menaripzâde
Mustafa Nuri Efendi’nin yer aldığını görüyoruz.
Müslüman olduktan sonra Yakup adını alan Güllü
Agop’un “Gedikpaşa Tiyatrosu” edebiyatımızda
önemli yer tutar. 1867’de kurulan bu tiyatronun
edebî kurulunda Namık Kemal, Direktör Âli Bey,
Reşit Paşa, Halet Bey, Menâpirzâde Nuri Bey bulunmaktadır.
1865’te İstanbul Belgrad Ormanı’nda bir
araya gelen Namık Kemal, Refik Bey, Kayazâde Reşat,
Suphi Paşazâde Ayetullah, Menapirzâde Nuri,
Reşit Paşa torunu Mehmet ve arkadaşları gizli bir
örgüt kurma kararı aldılar ve “Meslek” adını verdiler.
Aynı vapurla Akka’ya sürülmekte olan arkadaşları
Menapirzâde Nuri ve Bereketzâde Hakkı Beyler de
Akka’ya sürüldü. Mustafa Fazıl Paşa’dan 1000 frank
maaş almıştır.
Osmangazi Sokağı
O
Nizamı Cedit Sokağı
man Gazi, uzun boylu, yuvarlak yüzlü, esmer tenli,
ela gözlü ve kalın kaslıydı. Omuzları arası oldukça
geniş, vücudunun belden yukarı kısmı, aşağı kısmına
oranla daha uzundu. Başına kırmızı çuhadan
yapılmış Çagatay tarzında Horasan tacı giyerdi. İç ve
dış elbiseleri geniş yenliydi.
Osman Gazi değerli bir devlet adamıydı. Dürüst,
tedbirli, cesur, cömert ve adalet sahibiydi. Fakirlere
yedirip, onları giydirmeyi çok severdi. Üzerindeki
elbiseye kim biraz dikkatlice baksa, hemen çıkartıp
ona hediye ederdi. Her ikindi vakti, evinde kim varsa
onlara ziyafet verirdi.
Osman Gazi, 1281 yılında Sögüt’te, Kayı Boyu’nun
yönetimine geçtiginde henüz 23 yaşındaydı. Ata
binmekte, kılıç kullanmakta ve savaşmakta çok ustaydı.
Aşiretin ileri gelenlerinden, Ömer Bey’in kızı
Mal Hatun ile evlendi ve bu evlilikten ileride Osmanlı
Devleti’nin başına geçecek olan oğlu Orhan Gazi
doğdu.
Sögüt’te temelleri atılan, altı yüzyıllık bir tarih diliminde
ve üç kıtada hüküm sürecek olan Osmanlı
Devleti’nin kurucusu Osman Gazi, 1326’da Bursa’da
Nikris (goutte) hastalığından vefat etti.
Nuri Bey Sokak
168 ÜSKÜDAR SOKAK İSİMLERİ TARİHÇESİ
169