Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Nejat Uygur <strong>Sokak</strong><br />
Namık Kemal Sokağı<br />
Namık Kemal Sokağı<br />
21<br />
Aralık 1840 tarihinde Tekirdağ’da doğdu.<br />
Asıl adı Mehmed Kemal’dir. Namık<br />
adını ona şair Eşref Paşa verdi. Babası,<br />
II. Abdülhamid döneminde müneccimbaşılık yapan<br />
Mustafa Asım Bey’dir. Annesini küçük yaşta yitirdi.<br />
Çocukluğunu dedesi Abdüllatif Paşa’nın yanında,<br />
Rumeli ve Anadolu’nun çeşitli kentlerinde geçirdi.<br />
Bu yüzden özel öğrenim gördü. Arapça ve Farsça<br />
öğrendi. 18 yaşlarında İstanbul’a babasının yanına<br />
döndü.<br />
1863 yılında Babıali Tercüme Odası’na katip oldu.<br />
Dört yıl çalıştığı bu görev sırasında, dönemin önemli<br />
sanatçılarıyla tanışma fırsatı buldu. 1865 yılında<br />
‘İttifak-ı Hamiyet’ adlı gizli derneğe katıldı. Dernek<br />
daha sonra ‘Yeni Osmanlılar Cemiyeti’ adını aldı.<br />
Tasvir-i Efkâr gazetesinde hükümeti eleştiren yazılar<br />
yazdı. Gazete, 1867 yılında kapatıldı. Namık Kemal<br />
de İstanbul’dan uzaklaştırılmak için Erzurum’a<br />
vali muavini olarak atandı. Bu göreve gitmeyi çeşitli<br />
engeller çıkarıp erteledi. Mustafa Fazıl Paşa’nın<br />
çağrısı üzerine Ziya Paşa’yla birlikte Paris’e kaçtı. Bir<br />
süre sonra Londra’ya geçerek Mustafa Fazıl Paşa’nın<br />
maddi desteğiyle Ali Suavi’nin ‘Yeni Osmanlılar’ adına<br />
çıkardığı Muhbir gazetesinde yazmaya başladı.<br />
Ali Suavi’yle anlaşamayınca ‘Muhbir’den ayrıldı.<br />
1868 yılında gene Mustafa Fazıl Paşa’nın desteğiyle<br />
‘Hürriyet’ adı altında başka bir gazete çıkardı. Çeşitli<br />
anlaşmazlıklar sonucu, Avrupa’da desteksiz kaldı.<br />
1870 yılında Zaptiye Nazırı Hüsnü Paşa’nın çağrısı<br />
üzerine İstanbul’a döndü. Nuri, Reşat ve Ebüzziya<br />
Tevfik’le birlikte 1872’de ‘İbret’ gazetesini kiraladı.<br />
Aynı yıl bir yazısı üzerine gazete dört ay süreyle<br />
kapatıldı. Gelibolu Mutasarrıflığı’na atandı. Yazdığı<br />
‘Vatan Yahut Silistire’ oyunu, 1873 yılında Gedikpaşa<br />
Tiyatrosu’nda sahnelendi. Oyunu seyreden halk,<br />
çıktıktan sonra olaylara neden oldu. Bu olayı, ‘İbret’<br />
gazetesi yazdı. Namık Kemal bir çok arkadaşıyla birlikte<br />
tutuklandı. Bu kez kalebentlikle Magosa’ya sürgüne<br />
gönderildi.<br />
1876 yılında I.Meşrutiyet’in ilanından sonra<br />
İstanbul’a döndü. Şura-yı Devlet (Danıştay) üyesi<br />
oldu. Kanuni Esasi’yi (Anayasa) hazırlayan kurulda<br />
görev aldı. 1877 Osmanlı-Rus Savaşı çıkınca II.<br />
Abdülhamid Han’ın Meclis-i Mebusan’ı kapatması<br />
üzerine tutuklandı. Beş ay kadar tutuklu kaldıktan<br />
sonra Midilli Adası’na sürüldü. 1879’da Midilli Mutasarrıfı<br />
oldu. Aynı görevle 1884’te Rodos, 1887’de<br />
Sakız Adası’na gönderildi. 2 Aralık 1888’de Sakız<br />
Adası’nda öldü. Gelibolu Bolayır’da gömüldü. Namık<br />
Kemal romanı ve tiyatroyu toplumsal yaşama soktuğu<br />
gibi, edebiyat eleştirisini de Türkiye’ye ilk getiren<br />
kişilerden biri olmuştur.<br />
En önemli eleştiri eserleri Tahrib-i Harâbât ile<br />
Takip’dir. Eleştirilerinde canlı, dolaysız bir üslûp kul-<br />
lanmıştır. Tahrib-i Harâbât, Ziya Paşa’nın Harâbât<br />
adlı güldestesine karşı yazılmış sert bir eleştiri niteliğindedir.<br />
Takip de yine aynı güldestenin ikinci cildini<br />
eleştirir. Mukaddeme-i Celal eleştirisinde Namık Kemal,<br />
Batı edebiyatı ile Doğu edebiyatını karşılaştırmış,<br />
tiyatro, roman türleri üstünde durmuştur.<br />
Nejat Uygur <strong>Sokak</strong><br />
B<br />
urhaniye Mahallesi sokaklarından olan<br />
Nejat Uygur <strong>Sokak</strong>, Fatih Sultan Mehmet<br />
<strong>Sokak</strong> ile Kanuni Sultan Süleyman Sokağı<br />
birbirlerine bağlamaktadır. Dostluk <strong>Sokak</strong> ile de kesişen<br />
sokak adını ünlü tiyatrocumuz Nejat Uygur’dan<br />
almıştır. 1927’de Kilis’te doğan Uygur, Kilisli sanatçı<br />
İsmail Dümbüllü tarafından keşfedilmiştir. Eğitimini<br />
Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde tamamladıktan<br />
sonra Güzel Sanatlar Akademisi’nin Heykel<br />
Bölümü’ne girdi ama mezun olamadı. 1943’te boksla<br />
beraber spora karşı ilgisi arttı. Atletizm ve su topu<br />
yanı sıra iyi bir at binicisidir. 1949’da Nejat Uygur<br />
tiyatrosunu kurdu. 1950’de Necla Uygur ile hayatını<br />
birleştirdi. 60 yıldan fazla tiyatroyla uğraşan Nejat<br />
Uygur’un 50’den fazla ödülü vardır. 2 kez ABD, 4 kez<br />
Avrupa ve 35 yıla yakın da Anadolu turnesi yaptı.<br />
1998’de Kültür Bakanlığı’nca verilen Devlet Sanatçısı<br />
unvanını almıştır. 2007’de kısmi felç geçiren sanatçı<br />
tiyatrolara veda ederek inzivaya çekilmiştir.<br />
166 ÜSKÜDAR SOKAK İSİMLERİ TARİHÇESİ<br />
167
Change language