Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Cengizhan Sokağı<br />
C<br />
engiz Han (d. 1162 – ö. 18 Ağustos 1227)<br />
Moğol kabilelerini buyruğu altında birleştirerek<br />
Moğol İmparatorluğu’nu (1206-1294)<br />
kurmuştur. Bu imparatorluk Dünya tarihinin bitişik<br />
sınırlara sahip en büyük imparatorluğudur. Timuçin<br />
ismiyle Moğol Devleti hükümdarı akrabası olarak<br />
doğmuş, meritokratik (liyâkata bağlı) oldukça güçlü<br />
bir ordu kurmuş ve en başarılı ordu lideri olarak<br />
tarihe geçmiştir.<br />
Tüm dünya tarafından genelde acımasız ve kana<br />
susamış bir fatih olarak gözükse de, Moğolistan’da<br />
oldukça sevilen bir sembol hâline gelmiştir.<br />
Moğolistan’ın babası olarak görülür. Kağan olmadan<br />
önce; Doğu Asya ve Orta Asya’daki bir çok göçebe<br />
topluluğu yenmiş ya da birleştirmiş ve onları<br />
“Moğol” sosyal kimliğine taşımıştır.<br />
Cengizhan Sokağı<br />
Orta Asya’daki Kara Hıtay, Kuzey Çin’deki Batı Xia ve<br />
Jin Hanedanı’nı ele geçirmiş, İran’daki Harezmşahlar<br />
Devleti de dahil olmak üzere birçok yeri fethetmiştir.<br />
Avrupa ve Asya’daki hâkimiyeti; radikal olarak bu<br />
bölgelerin demografisini ve jeopolitikasını değiştirmiştir.<br />
Moğol İmparatorluğu, günümüz ülkelerinden<br />
Çin, Moğolistan, Kore, Rusya, Ukrayna, İran,<br />
Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan, Irak, Türkiye,<br />
Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Pakistan, Macaristan,<br />
Polonya, Tacikistan, Afganistan, Türkmenistan,<br />
Moldova ve Kuveyt’in neredeyse tamamını<br />
ele geçirmiştir ve Sırbistan, Hindistan ile Bulgaristan<br />
büyük zarar almıştır, ancak 1242 yılında Viyana’ya<br />
yaklaşan yeni Han ölmüş ve, Moğollar gelenekleri<br />
uyarınca yeni bir Han seçmek için geri çekilmek zorunda<br />
kalmıştır. Bunun üzerine Avrupa yaşadığı Moğol<br />
gazabından kurtulmuştur.<br />
Cengiz Han, ana dili Moğolca’nın yanında Bertold<br />
Spuler’in iddiasına göre Göktürkçe de bilmekteydi.<br />
Öncülleri de onun gibi birkaç dil bilmekteydi. Adı<br />
“Temüǰin” (Türkçe: Temuçin), Moğolca’da Demir anlamına<br />
gelen “Temür”den türemiştir.<br />
Kaynak: (Meydan Larousse Büyük Lugat ve Ansiklopedi - Cengiz<br />
Han maddesi)<br />
Enveriye <strong>Sokak</strong><br />
A<br />
bdullah Ağa Caddesi’ni O–1 karayoluna<br />
bağlayan sokaktır. Caddenin devamında<br />
ve yan yana birbirine paralel uzanan sokak<br />
topluluğudur. <strong>Sokak</strong> adını Birinci Dünya Savaşında<br />
Osmanlı askerleri için Enver Paşa’nın tasarımını yaptığı<br />
ve Enveriye adı verilen serpuşlardan almaktadır.<br />
Osmanlı devrinde çok çeşitli başlıklar kullanılırdı.<br />
En yaygın olanları “kavuk” ve “külah”tı. Saraydaki<br />
yüksek rütbeli subayların giydiği başlık çeşidi 43’e<br />
çıkmıştı. 1828’de çıkartılan bir kıyafet nizamnamesiyle<br />
de fes resmî başlık oldu. Zamanla moda haline<br />
geldi. O kadar ki, bir dönem kadınlar bile kullandı.<br />
Birinci Dünya Savaşı’nda Başkomutan Vekili Enver<br />
Paşa orduya bir tür siperli başlık giydirmişti. Bu<br />
başlığa halk arasında “Enveriye” adı verildi. 1925’te<br />
Enveriye <strong>Sokak</strong><br />
Atatürk’ün “Şapka Kanunu” nu çıkarması ile şapkadan<br />
başka başlık giyilmesi yasak edildi. Burhaniye<br />
Camii, diğer adıyla II. Abdülhamid Camii; Ağa <strong>Sokak</strong><br />
ile Enveriye Sokağı’nın birleştiği yerde ve ikinci<br />
sokağın sol köşesindedir. Burası küçük bir çarşıdır.<br />
Camiin karşısındaki Karış Sokağı’nın sonunda<br />
ve sırt üzerinde Darü’s-saade Ağası Halid Ağa’nın<br />
köşkü vardı ve bu sokağın ismi de Halid Ağa Sokağı<br />
idi. Ağa’nın Kadıköy’de 1209 (1794) tarihli bir çeşmesi<br />
vardır. Burhaniye Köyü, 1293 (1876) Osmanlı-<br />
Rus şavaşı muhacirlerinin buraya yerleştirilmesi ile<br />
kurulmuştur. Göçmenlerin hepsi Bulgaristan’dan<br />
gelmiş son derece fakir kimselerdi. Bundan dolayı<br />
köyün ilk ismi, Muhacir Köyü oldu. Üsküdar’da diğer<br />
bir Muhacir Köyü de şimdiki Ümraniye idi. Sultan<br />
II. Abdülhamid, köye bu camii yaptırmış ve en<br />
sevgili oğlu olan Burhaneddin Efendi’nin adını vermiştir.<br />
Bundan sonra köy, Burhaniye ismini almıştır.<br />
Camiin yapımı sırasında Burhaneddin Efendi 16-17<br />
yaşlarında bulunuyordu. Annesi Mezidi Kadın olup<br />
11 Rebiülevvel 1303 (19 Aralık 1885)’te doğmuştur.<br />
Çok güzel piyano çalan ve resim yapan Şehzade, 15<br />
Haziran 1949’da Newyork’ta öldü. Kabri, Şam’daki<br />
Sultan Selim Camii hazîresindedir.<br />
Kaynak: (Ayşe Osmanoğlu, Babam Abdulhamid, İst. 2007 s.133)<br />
150 ÜSKÜDAR SOKAK İSİMLERİ TARİHÇESİ<br />
151
Change language